مشکل اضافه وزن و چاقی در کودکان، امروزه به صورت یک مشکل همگانی در جهان درآمده و به سرعت نیز رو به افزایش است. تغییر الگوی غذایی و مصرف غذاهای پرانرژی با ظاهر جذاب ولی با ارزش غذایی کم، مصرف میان‌وعده‌های حاوی مقدار زیادی قند، نمک و چربی، مصرف ناکافی مواد غذایی دارای فیبر و از سوی دیگر، کاهش فعالیت جسمانی روزانه و تنش‌های عصبی ناشی از زندگی ماشینی از دلایل افزایش چاقی به شمار می‌رود. پیامدهای نامطلوب چاقی در دوران کودکی، افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2، اختلالات چربی خون، کبد چرب، پرفشاری خون، آسم، مشکلات تنفسی و بیماری‌های قلبی عروقی در بزرگسالی ا‌ست. به گزارش بهداشت نیوز، کودکان چاق، بزرگسالان چاق در آینده خواهند بود. چاقی در کودکی موجب تکثیر و افزایش تعداد سلول‌های بافت چربی شده و این اتفاق باعث می‌شود که در بزرگسالی نتوانند وزن خود را بیش از حد معینی کاهش دهند و همواره با وجود داشتن رژیم غذایی، چاق باقی می‌مانند. بنابراین لازم است از دوران کودکی مانع از چاقی و اضافه وزن کودکان شد. برای تشخیص کودکان اضافه وزن و چاق، از نمودارهای استاندارد WHO با عنوان نمودار رشد کودک براساس وزن برای قد استفاده می‌شود. توصیه‌های تغذیه‌ای: کودکان زیر 6 ماه در کودکان زیر 6 ماه باید تغذیه انحصاری با شیر مادر ادامه یابد و اگر کودک با شیری غیر از شیر مادر تغذیه شود، نباید شکر، غلات یا سایر شیرین‌کننده‌ها یا غلیظ‌کننده‌ها به شیر اضافه شود. همچنین از دادن شیر بیش از نیاز کودک و همچنین از تهیه شیرمصنوعی با آب کم باید خودداری شود. کودکان 6 ماه تا 2سال تغذیه با شیر مادر ادامه یابد و در صورت مصرف شیر مصنوعی، بدون هیچ مواد افزودنی مصرف شود. در کودکانی که با شیر مصنوعی تغذیه می‌شوند، شیر مصنوعی با مقدار آب لازم تهیه شود و از مصرف بیش از مقدار مناسب برای سن کودک پرهیز شود. به کودک مواد غذایی کم‌چرب و کم‌شیرین داده شود. کودک از نوشیدنی‌های شیرین(چای شیرین و آب‌میوه صنعتی) تا حد امکان کمتر استفاده کند. تعداد و نوع‌ میان‌وعده‌ها براساس توصیه‌های متناسب با سن کودک باشد. کودکان 2 تا 5 سال تعداد وعده‌ها و میان‌وعده‌هایی که کودک استفاده می‌کند، متناسب با سن کودک باشد. سهم هر وعده براساس توصیه‌های متناسب با سن کودک باشد. از میان‌وعده غذایی سالم و با ارزش غذایی مانند انواع میوه‌ها و سبزی‌های تازه و لبنیات کم‌چرب استفاده شود. از مواد غذایی کم‌چرب و کم‌شیرین در تهیه غذای کودک استفاده شود. کودک بیش از دو بار در هفته از نوشیدنی‌های شیرین استفاده نکند. همچنین بیش از دو بار در هفته از میان‌وعده‌های پرانرژی(مثل چیپس، کیک، شیرینی) استفاده نشود. از دادن فست فودها مثل سوسیس، کالباس، پیتزا و انواع سس‌ها تا حد امکان خودداری شود. تغییر و اصلاح عادات و رفتار کودکان علاوه بر مصرف سبزی‌ها و میوه های متنوع و رنگارنگ و معطر، از سبزی‌ها و میوه های محلی و در دسترس خانواده در تهیه غذا به ویژه غذای کودکان استفاده شود. به‌جای خرید فست فود خارج از منزل، پیتزاهای متنوع خانگی با استفاده از انواع سبزی‌ها، آرد سبوس‌دار، مقدار کم پنیر پیتزا و کمترین میزان مصرف سس یا همبرگر خانگی و کم‌چرب برای کودک تهیه شود. میان‌وعده‌های غذایی با ارزش تغذیه‌ای کم‌نظیر فرآورده‌های غلات حجیم‌شده، شکلات، چیپس، پاستیل، چوب شور و آب‌نبات محدود شود. کودک به خوردن صبحانه سالم با ارزش غذایی مناسب تشویق شود؛ تخم‌مرغ، شیر کم‌چرب، نان سبوس‌دار و پنیر کم‌نمک همراه با خیار یا گوجه‌فرنگی، عدسی، حلیم کم‌چرب و کم‌شیرین گزینه‌های مناسبی برای صبحانه کودکان هستند. مصرف خامه، سرشیر، پنیرخامه‌ای،کره، ماست پُرچرب و خامه‌ای، غذاهای سرخ‌شده، انواع شیرینی‌های خامه‌ای، شیر پرچرب و بستنی کاهش یابد. از روغن های مایع سالم و کم‌خطر مثل روغن زیتون، روغن آفتاب‌گردان و روغن ذرت به‌جای روغن‌های جامد، کره و مارگارین استفاده شود. از ظرف کوچک برای غذا دادن به کودک استفاده شود. کودک را وادار به تمام کردن غذای خود نکنید؛ همچنین بهتر است کودک را مجبور به خوردن و آشامیدن نکنید. در هنگام تماشای تلویزیون تنقلات به کودک داده نشود. یک لیوان آب‌میوه برای کودکان زیاد است؛ بهتر است کودکان یک تا سه‌ساله نصف لیوان و کودکان چهار تا پنج‌ساله دوسوم لیوان آب‌میوه طبیعی در روز استفاده کنند. به طور کلی در تهیه غذای خانواده از گوشت‌های کم‌چرب مانند مرغ بدون پوست و ماهی به‌جای گوشت‌های پرچرب استفاده شود. در سالاد از سس مایونز کمتر استفاده شود و سس سالاد سالم با استفاده از ماست کم‌چرب، آب‌لیمو، سرکه و یا آب‌نارنج و سبزی‌های معطر و روغن زیتون تهیه و مصرف شود. از آب آشامیدنی سالم به‌عنوان بهترین نوشیدنی برای رفع تشنگی و تأمین مایعات مورد نیاز کودک استفاده شود. کودکان بالای دو سال حداکثر یک ساعت در روز را به دیدن تلویزیون، بازی با تلفن همراه و بازی‌های رایانه‌ای اختصاص دهند، نه بیشتر. کودکان بالای یک سال باید سه ساعت در روز فعالیت بدنی داشته باشند. بازی با توپ یا طناب، پیاده‌روی، لی‌لی، دوچرخه‌سواری یا اسکیت در خانه یا حیاط گزینه‌های مناسبی برای داشتن فعالیت بدنی در کودکان است. کودکان را به انجام کارهای خانه مثل کارهای باغچه، آب دادن به گلدان‌ها در منزل، مرتب کردن وسایل شخصی، نظافت اتاق و موارد مشابه تشویق کنیم.