احزاب و بی‌برنامگی یکی از مراکزی که می‌تواند به بلوغ سیاسی کشور کمک کند، دانشگاه است؛ دانشجویانی که می‌توانند در کنار اساتید خود مشق سیاست کنند، تا در آینده بتوانند در حکمرانی کشور ایفای نقش داشته باشند. وجود چندصدایی در دانشگاه نباید خاص نزدیکی ایام انتخابات باشد؛ بلکه این چندصدایی باید به یک جریان حاکم در دانشگاه تبدیل شود تا در آینده احزاب بتوانند در کنار هم و با تعامل و بهره‌گیری از نظرات مختلف و مخالف، به سامان‌دهی اوضاع و احوال کشور بپردازند. در واقع این تمرین همان تمرین تحمل مخالف من است که با تحمل آن می‌توان از نظرات مختلف به نفع توسعه کشور بهره برد. عمق جمهوریت به معنای همین مشارکت طیف‌های مختلف و مخالف در بستر سیاست است. اگر ما بتوانیم مشق سیاست کنیم، در آینده نیز می‌توانیم به کارهای گروهی و خرد جمعی امیدوار باشیم و اگر دنبال تک‌صدایی و تک‌حزبی باشیم، به‌طور قطع از تکثر نظرات و انتقادات بی‌بهره می‌مانیم و هر صدایی را صدای مخالف و دشمن می‌پنداریم و باید دور سازندگی و تعاملات داخلی و خارجی را خط بکشیم. از این روست که باید در ایران به واکاوی احزاب در میزان موفقیت یا عدم موفقیت آنان پرداخت؛ چراکه اگر احزاب در سیر فعالیتی خود موفق و دارای جاذبه باشند، می‌توانند از قوه اکثریت افراد جامعه بهره‌مند و درنهایت پیروزمندانه در حوزه سیاست و اقتصاد ظاهر شوند. واکاوی حضور احزاب در ایران چندان امیدوارکننده نیست؛ چراکه احزاب تمرین دمکراسی نکرده‌اند. دمکراسی از این جهت که باید آزاداندیشانه و با توان بالا قدرت تحمل و نفوذ ایده خود و دیگران را به برنامه‌های دوجانبه یا چندجانبه داشته باشند. یکی از دلایل عدم توفیق دولت‌ها در کشور، عدم تأیید فعالیت و برنامه‌های یکدیگر است؛ به طوری که دولت‌های برآمده از نگاه حزبی در هیچ دوره‌ای مؤید اعمال و رفتار یکدیگر نبوده‌اند و این بزرگ‌ترین آسیب برای رشد و توسعه ایران بوده است. برابر تحقیق و مطالعه انجام شده از سوی این قلم، کارشناسان امر نیز معتقد هستند که بی‌برنامه بودن احزاب و دچار شدن آن‌ها به روزمرگی مهم‌ترین دلیل عدم تمایل جوانان به عضویت در این تشکل‌های سیاسی است. قطعاً اگر جوانان در عرصه فعالیت‌های سیاسی حضور نداشته باشند، احزاب هم نمی‌توانند برنامه‌های خود را پیش ببرند. در انتخابات‌ها هم این جوانان هستند که باعث شورآفرینی می‌شوند و حتی در برخی از ادوار، نقش‌آفرینی‌های سیاسی جوانان باعث رقم خوردن اتفاقات غیرمنتظره‌ای می‌شد. جوانان دائماً اطلاعات خود را به‌روز می‌کنند و مطالبه‌گری آنان بر اساس علم و آگاهی است. قطعاً عدم حضور جوانان در هرکدام از فعالیت‌های اجتماعی به رخوت آن فعالیت منجر خواهد شد؛ لذا تمام احزاب و فعالان سیاسی به دنبال جذب جوانان و به‌‌کارگیری آنان در راستای تحقق اهداف و برنامه‌های خود باشند. متأسفانه احزاب در کشور ما دچار رخوت و روزمرگی‌اند و برنامه‌ای برای آینده ندارند؛ لذا فاقد جاذبه‌ برای جوانان می‌باشند. جوانان هنگام ورود به هر فعالیت اجتماعی، از خود می‌پرسند نتیجه این فعالیت چه خواهد شد و آیا می‌توانند مؤثر واقع شوند یا خیر. اگر احزاب برای رفع هرکدام از نیازهای اجتماعی برنامه‌ای کارآمد داشته باشند، جوانان حضور در احزاب را مؤثر می‌بینند و جذب آن‌ها می‌شوند. اگر جوانان بدانند که فعالیت‌های اجتماعی آنان و هزینه‌هایی که برای این فعالیت‌ها می‌پردازند، در نهایت به اثربخشی منجر می‌شود، قطعاً وارد عرصه فعالیت‌های سیاسی خواهند شد. متأسفانه هم از طرف احزاب و هم از طرف جامعه، به دغدغه‌های جوانان در خصوص آزادی و دمکراسی کمتر پاسخ داده می‌شود و این نیز عاملی است که به افزایش رخوت سیاسی بین جوانان دامن می‌زند. اقداماتی هم که تاکنون در راستای افزایش حضور جوانان در عرصه‌های مختلف انجام شده، آن‌طور که باید مؤثر نبوده است؛ لذا اکنون ما شاهد عدم امیدآفرینی و تمایل آنان به مهاجرت هستیم.