سرپرست معاونت گردشگری میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس گفت: مالکیت کاروانسرای چنار راهدار شیراز با میراث فرهنگی نیست و برای مرمت تخصصی بناهای تاریخی به تفاهم‌نامه با سازمان‌های مالک بنا و یا مالکان حقیقی و حقوقی نیاز داریم.
مستندات تاریخی گویای این است که نخستین كاروانسراها را هخامنشیان تأسیس كردند؛ هرودوت، مورخ یونانی در سفرش به ایران در دوران هخامنشی از ساختمان‌هایی نام می‌برد كه بین شوش و سارد ساخته شده‌ و می‌گوید این ساختمان‌ها در مسیری قرار گرفته بودند كه مسافران آن را سه‌ماهه طی می‌كردند.
هرچند كه در مورد نامی كه برای این بناها انتخاب شده بود توضیحی داده نشده و همین موضوع می‌تواند این شبهه را ایجاد كند كه منظور هرودوت همان چاپارخانه‌هایی است كه در راه شاهی؛ بزرگراه باستانی هخامنشیان؛ وجود داشتند. اما چیزی كه مسلم است این است كه هخامنشیان بناهایی را برای اُتراق كوتاه مسافران در مسیر راه شاهی احداث كرده بودند.
اما ساخت كاروانسراها در دوران باستان محدود نماند و سلجوقیان هم بناهایی را در میانه شاهراه‌های عبور مسافران و تاجران به نام خود سند زدند و عصر صفوی هم كه در تاریخ معماری ایران دوره‌ای شاخص محسوب می‌شود و نامش با بناهایی گره خورده كه معماری‌شان جهانیان را مبهوت ساخته، دوره‌ای طلایی در احداث كاروانسراهای ایرانی به شمار می‌رود.
اما باید بگوییم که دوران اوج راه‌سازی در ایران باستان به دوران ساسانی، باز می‌گردد و بیشترین كاروانسراها هم در همین دوران ساخته شده است. راه‌سازی و وجود كاروانسراهای متعدد در یک مسیر، نشان‌دهنده رونق تجاری و اقتصادی در آن منطقه بود؛ همان‌طور كه راه ابریشم و رونق این راه در مقطعی از تاریخ باعث به وجود آمدن كاروانسراهای بسیاری در این مسیر شده است، بسیاری از بناهایی كه امروزه با عنوان كاروانسرا مورد مطالعه باستان‌شناسان هستند در مسیر پررونق جاده‌ای كه از چین تا مصر امتداد داشت، قرار دارند.
كاروانسراها به لحاظ معماری از باارزش‌ترین بناهای تاریخی هستند و برخی آنها را بزرگترین نوع ساختمان‌های اسلامی می‌دانند؛ كاروانسراها غالباً دارای چاه آب و آب انبار بودند و بعضی از كاروانسراها خصوصاً بناهایی كه در مسیر جاده ابریشم قرار داشتند، دارای فروشگاه برای خرید و فروش، تهیه نان، تهیه گوشت، نمازخانه و آسیاب بودند كه برای سهولت مسافران در نظر گرفته شده بود. كاروانسرای دیر گلچین در جنوب تهران و كاروانسرای ‎مهیار در جاده اصفهان - شیراز هم از جمله بناهایی هستند كه چنین امكاناتی را می‌شد در میان دالان‌ها و اتاق‌های‌ آنها پیدا كرد.
پررونق‌ترین دوره احداث و مرمت کاروانسراها را می‌توان دوره صفویه دانست؛ در این دوران بود که شاه عباس اول مدبرانه تصمیم به بازسازی و احیای جاده ابریشم گرفت؛ او یکی از الزامات این کار را احیای کاروانسراها می‌دانست؛ از سوی دیگر پژوهشگران همین موضوع را یکی از دلایل شهرت بیشتر کاروانسراها به کاروانسرای شاه‌عباسی می‌دانند.
جایگاه کاروانسرا در شعر و ادب پارسی
در حوزه ادبیات فارسی، بسیاری از شاعران و بزرگان ادب در مواردی جهان را به کاروانسرا و انسان‌ها را به کاروان تشبیه کرده‌اند؛ علاوه بر این، می‌توان در شعر فارسی کاربردهای زیادی از کاروانسراها یا دیگر معادل‌های آن یافت که همین موضوع نشانگر میزان اهمیت کاروانسرای پارسی در زمان رونق آن می‌باشد. ناصر خسرو هنگام مسافرت از نائین به طبس می‌نویسد: «ما به رباط زبیده رسیدیم كه دارای آب انبار بود؛ بدون این كاروانسرا و آب هیچ‌كدام قادر به گذشتن از بیابان نبودیم».
شیراز شهر کارونسراهای تاریخی
شهر شیراز که یکی از مراکز اصلی برخورداری از تاریخ کهن و گردشگری به شمار می‌رود دارای کاروانسراهایی است که در اینجا به معرفی آنها می‌پردازیم:
کاروانسرای باجگاه
باجگاه، کاروانسرایی تاریخی است که در ۱۸ کیلومتری شیراز، در حاشیه جاده‌ای که از شیراز به اصفهان می‌رود، به‌عنوان یادگاری ارزشمند از عهد قاجار قرار گرفته است. بخش‌هایی که از این کاروانسرا باقی مانده، بنای اصلی آن است که شامل اتاق‌ها، ۷ در ورودی، نمای طاقچه‌ای بنا، ایوان مرکزی با سقفی گنبدی‌شکل، طاقچه‌های آجری، ستون‌های مرمت‌شده و حجره‌های این کاروانسرا هستند. متأسفانه بخش‌های ورودی و هشتی کاروانسرا از بین رفته‌اند و تنها ردپایی از وجودشان را می‌توانید ببینید.
کاروانسرای بید زرد
در ۲۵ کیلومتری غرب شیراز و در مسیر جاده‌ای که به فیروزآباد می‌رسد، کاروانسرای بید زرد را می‌بینید که  بنای آن از سنگ و گچ درست شده و در نمای ورودی‌اش، سنگ‌های تراش‌خورده‌ای را می‌توان دید که جزئی از تزئینات این بنا به شمار می‌روند. ساختمان کاروانسرا چهارگوش است و در سمت چپ ورودی پله‌هایی وجود دارد که شما را به طبقه دوم راهنمایی می‌کند. داخل بنا علاوه بر اتاق‌ها، سه حجره می‌بینید که محلی برای نگهداری کالاهای تجار بوده‌اند و در پشت حجره‌ها هم اصطبلی برای استراحت حیوانات وجود داشته است. ورودی کاروانسرا، در ندارد و دو طرف آن، دو قاب دیده می‌شود که زمانی جایگاه کتیبه‌های این بنا بوده که امروز اثری از آنها نیست.
کاروانسرای خان زنیان
کاروانسرای خان زنیان، یکی از بزرگترین کاروان سراهای تاریخی شیراز است که متعلق به دوره قاجار بوده و در ۴۰ کیلومتری جاده شیراز در روستای خان زنیان قرار گرفته است. ورودی این کاروانسرا، در چوبی بزرگی دارد که رو به حیاطی بزرگ گشوده می‌شود؛ اطراف حیاط، اتاق‌ها و سالن‌های این کاروانسرای قدیمی وجود دارند که با چند پله از زمین فاصله گرفته‌اند. وسیع بودن این کاروانسرا حاکی از آن است که آبادی‌های اطراف بسیار پررونق بوده و باعث پر رفت و آمد بودن این منطقه می‌شده است. جالب است بدانید که بر روی بالکن اتاق‌ها نیز پله‌هایی وجود دارد که به پشت بام راه دارد و نشان‌دهنده آن است که پشت بام این کاروانسرا نیز برای استراحت مسافران مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
کاروانسرای دیودان
این کاروانسرا بنایی است از سنگ و گچ با سقف‌هایی گنبدی‌شکل که با معماری سنتی و تاریخی‌اش در ۱۰۰ کیلومتری جنوب شرقی شیراز، بر سراه شهرهای خرامه، سیرجان و کرمان قرار گرفته و استراحتگاهی برای مسافرانی بوده که برای تجارت و یا هر دلیلی از این مسیرها می‌گذشتند. از بنای دوطبقه چهارضلعی این کاروانسرا، تنها یک طبقه آن باقی مانده، البته در پشت رواق‌های این بنا هنوز هم می‌توان آثار اصطبل و مال‌بندهای آن را دید. 
کاروانسرای آبگرم کوار
بازمانده کاروانسرایی تاریخی که قدمت آن به دوره حکومت صفویان باز می‌گردد، در بخش شمال شرقی روستایی به نام آبگرم کوار قرار گرفته است؛ این کاروانسرای تاریخی که زمانی میزبان تجار و مسافرانی بوده که به شیراز سفر می‌کردند، امروز به شدت، مورد بی‌توجهی قرار گرفته و از ۹ اتاق این بنا تنها ۲ اتاق با طاق‌های ضربی باقی مانده‌اند. طرح و نقشه اتاق‌های این کاروانسرا به صورت مربعی‌شکل بوده و همه اتاق‌ها به یکدیگر راه داشته‌اند.
کاروانسرای چنار راهدار
کاروانسرای صفوی چنار راهدار در سمت چپ جاده کنونی شیراز به کازرون در انتهای بلوار امیر کبیر و در مسیر جاده قدیمی جای گرفته است؛ این کاروانسرا به شکل چهار ایوانی و با مصالح سنگ لاشه و گچ ساخته شده است و سر در اصلی بنا در سمت جنوب جای گرفته و دارای دو اشکوبه(طبقه) است. در چهار گوشه بنا، برج‌های شش‌گوش سنگی ساخته شده که بیشتر جنبه حفاظتی دارد. فضای اصلی کاروانسرا دارای چهار برج در چهار گوشه بناست و فضای الحاقی در بخش خاوری(شرقی) نیز دارای دو برج بوده است. این فضای الحاقی دارای دو سالن ستون‌دار سه اتاق و یک حیاط است.
حیاط اصلی کاروانسرا به شکل مربع است که در چهار سوی آن چهار ایوان کوتاه قرار دارد؛ این حیاط با سنگ‌های تراش نماسازی شده است. لبه بیرونی ایوان با سنگ قاب‌بندی شده است و در بخش‌هایی از کف کاروانسرا آثار سنگفرش با قلوه بزرگ رودخانه وجود دارد.
کاروانسرای چنار راهدار شیراز با شماره ۲۳۷۳ در تاریخ ۱۴ تیرماه ۱۳۷۸ خورشیدی به ثبت ملی رسیده است.
این کاروانسرای صفوی در گوشه‌ای به حال خود رها شده است و روند ویرانی و نابودی آن بر اثر گذشت زمان و رسیدگی نکردن شتاب بیشتری گرفته است و نیاز به مرمت و حفاظت فوری و اضطراری دارد.
لازم به ذکر است که کاروانسراها با تغییر کاربری ضمن اینکه احیا و مرمت می‌شوند، فرصت مطلوبی برای رونق گردشگری و صنایع دستی یک منطقه هم فراهم می‌کنند؛ موضوعی که به سراغ روح‌الله روانشاد، سرپرست معاونت گردشگری میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس رفتیم و در خصوص آن گفت‌و‌گویی به انجام رسانده‌ایم:
 لزوم انعقاد تفاهم‌نامه سازمان‌های مالک بناهای تاریخی با میراث فرهنگی
روح‌الله روانشاد با اشاره به اینکه در استان فارس حدود 46 کاروانسرا وجود دارد در گفت‌وگو با شیرازنوین می‌گوید: مشکل اصلی این کاروانسراها بحث مالکیت و ملکیت آنهاست که مالک برخی از آنها اوقاف، برخی منابع طبیعی و یک سری از آنها هم اشخاص حقیقی یا حقوقی به‌جز میراث فرهنگی هستند.
وی ادامه می‌دهد: معمولاً قانون هم مشخص کرده، وقتی مالکی صاحب یک ملک باشد باید با اجازه و یا مشارکت وی در خصوص مرمت و تغییر کاربری اقدام شود؛ در میان این کاروانسراها، کاروانسرای قوام‌آباد و ایزدخواست که مالکیت آنها در دست میراث فرهنگی فارس است، تعمیر و مرمت شده و حتی کاروانسرای ایزدخواست به فضای گردشگری هم تبدیل شده است.
روانشاد اضافه می‌کند: تبدیل این بناها با مرمت و رعایت استفاده از مصالح و معماری مناسب آنها برای تبدیل شدن به یک فضای گردشگری قطعاً خوب است، اما می‌طلبد که دستگاه‌ها و اشخاص متوجه باشند که املاک میراثی یک بحث است و نقش میراث فرهنگی یک بحث دیگر، بر همین اساس دیده می‌شود در بافت تاریخی شیراز، میراث فرهنگی مالکیتی ندارد، اما به صرف اینکه بنا یک بنای میراثی است، مردم تصور می‌کنند میراث فرهنگی باید آنها را مرمت کند. البته میراث فرهنگی باید بر مرمت بناهای تاریخی نظارت کند، اما با بودجه‌ای که دستگاه یا مالک بناها در اختیارمان می‌گذارد، چون بودجه‌های ما محدود است.
وی تصریح می‌کند: دستگاه‌ها و سازمان‌های مالک بناهای تاریخی باید ضمن انعقاد تفاهم‌نامه، بودجه در اختیار میراث فرهنگی استان قرار دهند تا ما به صورت تخصصی به مرمت این بناها بپردازیم و یا اینکه مالکیت صفر تا 100 آنها را به ما واگذار کنند تا ما در آنها تغییر کاربری ایجاد کرده و بسته سرمایه‌گذاری تعریف کنیم تا به حوزه‌های گردشگری تبدیل شوند.
سرپرست معاونت گردشگری میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس عنوان می‌دارد: لازم است تا ادارات و سازمان‌هایی که بناهای تاریخی مانند کاروانسراها در تملک آنهاست، از محل بودجه‌های خود به مرمت بنا، بودجه اختصاص دهند و با همکاری و زیر نظر میراث فرهنگی اقدام به مرمت اصولی این بناها داشته باشند.
روانشاد در خصوص کاروانسرای چنار راهدار نیز می‌گوید: تملک این کاروانسرا هم با میراث فرهنگی نیست، اما سازمان مالک آن می‌تواند با شیوه‌ای که توضیح دادیم برای مرمت و تغییر کاربری بنا اقدام کند و معاونت گردشگری میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس به تمام سازمان‌هایی که تملک بناهای تاریخی را در اختیار دارند، اعلام همکاری می‌کند که آمادگی مرمت کردن تخصصی بناها با استفاده از بودجه اختصاص داده شده این سازمان‌ها را دارد.