مریم شمالیان- شیرازنوین:
shomalianm@gmail.com

مدیر ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد فارس اعلام کرده است که بیش از 70هزار مسجد و حسینیه در کشور وجود دارد که از این میان 5هزار مسجد و حسینیه به فارس تعلق دارد؛ یعنی هفت درصد آمار کشور. فارس ۸۵هزار دانش‌آموز مسجدی دارد که نام آنها در سامانه بچه‌های مسجد هم ثبت شده و در برنامه‌های فرهنگی حضور و مشارکت فعال دارند.
21 آگوست بنا به در خواست جمهوری اسلامی ایران، از سوی سازمان کنفرانس ‌اسلامی به عنوان روز جهانی مسجد نام‌گذاری شده است که متعاقب آن در سال، یک هفته برنامه‌هایی برای تکریم، تجلیل و اکرام مساجد به اجرا 
در‌می‌آید.
در سی‌ و یکم مرداد سال 1348 مسجدالاقصی که قبله اول مسلمین جهان است، توسط یک جریان کج‌اندیش به آتش کشیده شد.
در این آتش‌سوزی، مساحتی نزدیک به 1500 مترمربع از مسجد در آتش سوخت. در این واقعه، منبر باستانی که شهید نورالدین محمود زنگی دستور ساخت آن را برای نصب در مسجدالاقصی داده بود، سوخت. این منبر همان منبری است که سلطان ناصر صلاح‌الدین یوسف ‌بن ایوب پس از اینکه قدس را به سال 583 ﻫجری از دست صلیبیان‌‌‌‍ آزاد کرد، به مسجدالاقصی آورد.
مسجد عمر، محراب زکریا، مقام اربعین، سه رواق مسجد همراه با پایه‌ها و قوس‌های آن‌ها و قوس حامل بر قبة‌الاقصی و پایه‌های اصلی‌ای که گنبد مسجد بر آن‌ها قرار داشت، آتش گرفتند و سقف مسجد فروریخت. تزیینات آن از بین رفت و بخش‌هایی از گنبد چوبی داخل مسجد، محراب، دیوار قبله، سنگ‌های مرمر بکار رفته در درون مسجد، پنجره از جنس گچ و شیشه رنگین، فرش‌ها، سوره اسرا که از بالای محراب کاشی‌کاری و طلاکاری شده بود و... از بین 
رفتند.
مسجدالاقصی در اسلام، دومین مسجد به شمار می‌آید و از نظر درجه اهمیت، پس از مسجدالحرام و مسجد‌النبی قرار می‌گیرد. از آنجا که مسجدالاقصی قبله اول مسلمانان بوده، نزد آنان از جایگاهی والا برخوردار است؛ واقعه معراج پیامبر گرامی اسلام(ص) و نمازگزاردن دیگر پیامبران به امامت ایشان در مسجدالاقصی موجب شده تا محبوبیت این مکان مقدس نزد مسلمانان دوچندان 
شود.
معرفی مسجدالاقصی
این مسجد توسط داوود نبی پایه‌گذاری و توسط حضرت سلیمان تکمیل شده است. مسجدالاقصی مسقف و بنایی مستطیلی است با رواقی بزرگ در میانه آن که مستقیماً به گنبد می‌رسد. از شرق و غرب، سه رواق مسجدالاقصی را احاطه کرده است. طول آن از شمال به جنوب 80 متر و عرض آن از شرق به غرب 55 متر است.
وجود 5هزار مسجد در فارس؛ یک ظرفیت ویژه مذهبی و فرهنگی
مسجد نه تنها یک مکان مذهبی و عبادی است، بلکه می‌تواند قلب تپنده یک محله و مرکز برگزاری برنامه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی، مناسبت‌های دینی، محلی برای همدلی و هم‌افزایی و هم‌اندیشی ساکنان مختلف محله از پیر تا جوان و کودک باشد؛ بر همین اساس است که شورای اسلامی شهر شیراز بر طرح مسجدمحوری در سال‌های اخیر تأکید ویژه داشته است. مساجد فارس به گفته مدیر ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد فارس، محل و مأمن کودکان و نوجوانان بوده و شمار دانش‌آموزان مسجدی در این استان قابل توجه است.
حجت‌‌الاسلام حسین امیدی در این خصوص اعلام کرده است که فارس ۸۵هزار دانش‌آموز مسجدی دارد که نام آنها در سامانه بچه‌های مسجد هم ثبت شده و در برنامه‌های فرهنگی حضور و مشارکت فعال دارند.
وی ادامه می‌دهد: به مدیران شورای فرهنگی و کارگزاران مسجدها با هدف جذب و تثبیت حضور نونهالان، نوجوانان و جوانان، آموزش‌هایی داده می‌شود و یکصد تفاهم‌نامه با دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی برای راه‌اندازی مراکز فرهنگی، تفریحی و ورزشی در مساجد و حسینیه‌های استان منعقد شده است.
مدیر ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد فارس اعلام کرده است که بیش از 70هزار مسجد و حسینیه در کشور وجود دارد که از این میان، 5هزار مسجد و حسینیه به فارس تعلق دارد؛ یعنی هفت درصد آمار 
کشور.
او بر لزوم شناسایی ظرفیت‌های مساجد تأکید دارد و می‌گوید: وظیفه تمامی ماست که در هر جایگاهی برای تکریم و تقویت فعالیت‌ها در مساجد به عنوان اماکن مقدس تلاش کنیم. نمایشگاه «محراب» از 28 تا 30 مرداد در دو نوبت صبح و عصر در مسجد تاریخی شکرالله‌خان شیراز در شمار برنامه‌های هفته بزرگداشت مساجد است که این نمایشگاه شامل 17 غرفه منتخبان مساجد است که به ارائه کار‌ها و محتواهای خود می‌پردازند.
به گفته حجت‌الاسلام امیدی، پویش رواق کتاب که با هدف معرفی کتاب در مساجد استان فارس است، از دیگر برنامه‌های بزرگداشت مساجد بوده و نام‌گذاری بلواری به عنوان «قدس» و انجام فعالیت‌های رسانه در تلویزیون‌های شهری، صدا و سیما، شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها با موضوع «مسجد و روز مسجد» در شمار دیگر برنامه‌هایی است که در استان با هدف تکریم و بزرگداشت هفته مسجد برگزار 
شده‌اند.
مسجد صورتی؛ مسجدی جهانی در شیراز
مساجد در جهان یکی از جاذبه‌های گردشگری نیز به شمار می‌روند؛ سبک ویژه معماری آنها و اینکه یک عبادتگاه تا این حد می‌تواند زیبا و دنج و دلنشین باشد، مورد توجه گردشگران فراوانی قرار می‌گیرد. ما در شهر شیراز یک مسجد خارق‌العاده داریم که مأمن گردشگران سراسر جهان بوده و شهرت جهانی دارد.
در کنار زیارت حضرت شاهچراغ(ع) و بازدید از آرامگاه حافظ و سعدی، دیدن مسجد نصیرالملک یکی از مقاصد سفر گردشگران است. این مسجد شاهکار معماری قاجاریه 
است.
این مسجد به دلیل استفاده از رنگ صورتی زیاد در کاشی‌های هفت‌رنگ خود به مسجد صورتی شهرت یافته است و از زیباترین مساجد به شمار می‌رود؛ مسجد نصیرالملک یا مسجد صورتی از مساجد قدیمی شیراز است که از نظر اجرای کاشی‌کاری، ارزنده‌ترین مسجد ایران و از دیدگاه ساختمان‌سازی به ویژه مقرنس در جهان بی‌مانند است. در این مسجد از شیشه‌های رنگی هم استفاده شده و به دلیل نورهای رنگارنگی که از پشت شیشه‌های آن در طول روز به داخل راه می‌یابد و زیبایی خاصی که در فضای مسجد خلق می‌شود، معروف شده است.
مسجد نصیرالملک در سال ۱۳۵۸ با شماره ۳۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و مساحت آن ۲۸۹۰ و زیربنای آن ۲۲۱۶ مترمربع است؛ مسجد صورتی در محله گود عربان در نزدیکی حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) و در کوچه نصیرالملک واقع شده 
است.
با ورود اسلام به ایران، نقش مسجدها پررنگ شد و مسجد نصیرالملک هم به عنوان یکی از اثرگذارترین پایگاه‌ها در فرهنگ و مکتب اسلامی شناخته می‌شود؛ این بنا به دستور میرزا حسن علی خان ملقب به نصیرالملک، ساخته شده و معماری آن کار محمد حسن معمار بوده ‌است. ساخت آن حدود ۱۲ سال و از سال ۱۲۵۵ تا ۱۲۶۷ خورشیدی به طول انجامید. همچنین در و پنجره‌های رنگین شبستان این بنا توسط دو استاد بزرگ نجار شیرازی به نام‌های استاد محمد جعفر و استاد محمد رحیم در زمان احداث این بنا ساخته شده است.
حیاط این مسجد چهار گوش بوده که در میان آن یک حوض در مقابل ایوان مسجد احداث شده است؛ مسجد دارای دو ایوان است و ایوان شمالی که با ارتفاع 8 متر ساخته شده و ایوان جنوبی فاقد کاربری خاصی است و تنها برای قرینه‌سازی با ایوان شمالی ساخته شده است.
ایوان شمالی و جنوبی شبیه هم نیستند و ایوان شمالی زیباتر از ایوان جنوبی است؛ ایوان شمالی دارای سه نیم طاق در سه طرف است و از سمت چهارم به صحن راه دارد. طاق میانی، بلند و به طاق مروارید معروف است. بر دیوارهای این طاق آیات قرآنی و احادیثی نوشته شده‌اند. در سمت چپ آن نیز تاریخ ۱۲۹۹ ه.ق نوشته شده است.
این ایوان چهار غرفه دارد و سقف میانی آن با مقرنس‌کاری و کاسه‌سازی پنج کاسه مزین شده است؛ در لابه‌لای آجرهای بدنه این طاق، چوب‌هایی برای جلوگیری از لرزش زلزله کار گذاشته‌اند که نشان‌دهنده توجه به این مسئله در آن زمان است.
شبستان غربی این مسجد هم دارای هفت درگاه است که هریک از این درگاه‌های هفت‌گانه دری چوبی داشته و با شیشه‌های رنگی مزین شده‌اند؛ این شبستان ۱۲ ستون به نیت ۱۲ امام(ع) دارد و در انتهای ستون‌ها، یک محراب زیبا به چشم می‌خورد. منظره فوق‌العاده‌ای که بعد از عبور نور آفتاب از شیشه‌های رنگی به داخل این شبستان و روی کف زمین و ستون‌ها می‌افتد، صحنه بی‌نظیری خلق می‌کند که گردشگران را مجذوب خود می‌سازد.
این مسجد صورتی امروز همچنان محل اقامه نماز نمازگزاران است و برنامه‌های فرهنگی و مذهبی عدیده‌ای در آن برگزار می‌شود و قلب تپنده‌ای در بافت تاریخی شیراز به شمار 
می‌رود.
لازم به ذکر است که مساجد تاریخی دیگری هم در شهر شیراز وجود دارند که در مقوله گردشگری مذهبی می‌توانند مورد توجه ویژه قرار بگیرند و شیراز را به عنوان شهر مساجد تاریخی بیش از پیش در سطح جهان معرفی 
سازند.