برای پرداخت مالیات باید دلایل قانع‌کننده بسیاری را مطرح نمود؛ از جمله آنکه منابع حاصله از مالیات در حوزه عمران و آبادانی صرف می‌شود و این صرف باید از سوی مردم احساس شود و مورد شهود قرار بگیرد. در گذشته منابع حاصله از صرفه‌جویی در حوزه یارانه‌های پرداختی مستقیم به آب، برق و گاز و نان قرار بود زخم‌های صنعت و تولید را مداوا کند؛ اما هرآنچه دولت وقت (نهم و دهم) که مجری اجرای برنامه یارانه‌های بودند به تعبیری خلاف از آب درآمد، این صرفه‌جویی‌ها نصیب تولید نشد. حالا با این بی‌اعتمادی گروه‌های برخوردار که خلأهای قانونی را نیز به خوبی می‌شناسند، از پرداخت مالیات سر باز می‌زنند و به هر روشی درصدد هستند آن را به دست دولت ندهند. هرچند ممکن است این قشر برخوردار در امور خیرخواهانه کشور در حوزه‌های مدرسه‌سازی، مسکن‌سازی یا حوزه سلامت مشارکت‌های میلیاردی داشته باشند، اما شاید اعتقادی به پرداخت مالیات ندارند؛ چراکه عوارض آن را نمی‌بینند.
در هر صورت برخی افراد که اتفاقاً درآمد خوبی هم دارند، گاهی به فکر فرار مالیاتی می‌افتند و به دنبال راه‌هایی برای دورزدن قانون هستند؛ غافل از اینکه فرار مالیاتی برای‌شان دردسرهای زیادی خواهد داشت. 
دولت‌ها این حق را برای خود محفوظ نگه داشته‌اند که بتوانند حساب‌ها، گردش حساب‌ها و تراکنش‌های بانکی اشخاص و شرکت‌ها را بررسی کرده و اگر متوجه فرار مالیاتی شدند، آن شخص یا شرکت را با مجازات‌هایی روبه‌رو کنند.
همچنین سازمان مالیاتی می‌تواند مدیران اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی اعم از تولیدی و سایر را با شرایطی که در قانون مالیات‌های مسقیم آن‌ها را تصریح کرده، مانع خروج بدهکاران مالیاتی شود. همچنین در صورتی که مؤدیان مالیاتی به قصد فرار از پرداخت مالیات اقدام به نقل و انتقال اموال خود به نام همسر یا فرزندان کنند، سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند نسبت به ابطال سند مذکور از طریق مراجع قضایی اقدام کند.
در تمام کشورها به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته، پرداخت مالیات از سوی شهروندان یکی از اصلی‌ترین منابع درآمدی دولت‌هاست و دولت در قبال دریافت مالیات خدمات اجتماعی مورد نیاز شهروندان را فراهم می‌کند.
فلسفه‌ مالیات، دریافت بخشی از هزینه‌های جاری کشور از خود شهروندان است تا با استفاده از آن بتوان امکانات رفاهی موردنیاز برای خود آن‌ها فراهم شود. وضع مالیات در کشورهای مختلف الگوهای متفاوتی دارد و این قانون حتی ممکن است در دو استان یا شهر مختلف نیز با هم تفاوت داشته باشد. به‌طور کلی مالیات‌های وضع‌شده باید بر اساس منابع درآمدی شهروندان تعیین شود و هر شهروندی به نسبت درآمدش مکلف به پرداخت مالیات باشد.
دریافت مالیات به دو صورت عمده انجام می‌گیرد؛ مالیات مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده. مالیات‌های مستقیم معمولاً با کسر از حقوق کارمندان دولت یا اضافه‌شدن به قبض‌ حامل‌های انرژی مراکز صنفی دریافت می‌شود. البته گاهی هم این مالیات بر اساس مکاتبه‌ رسمی از مالیات‌دهنده طلب می‌شود.
مالیات بر ارزش افزوده یا مالیات غیرمستقیم نیز مبلغی است که در خریدهای روزانه بر قیمت اجناس اضافه می‌شود. شاید هنگامی که به رستوران رفته‌اید یا از فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرید کرده‌اید، با عبارت مالیات بر ارزش افزوده برخورد کرده‌اید. این ردیف بودجه‌ای بخشی از خریدهای ما را شامل می‌شود و در انتهای خرید به‌تناسب قیمت محصولات خریداری‌شده، درصدی هم مالیات دریافت می‌شود.
همان‌طور که در پاراگراف قبل اشاره کردیم، مالیات هزینه‌ای است که شهروندان بسته به شغل و جایگاه خود باید برای تأمین هزینه‌های عمومی شهر و کشور بپردازند. با این حال مفهومی به نام فرار مالیاتی نیز به وجود آمده است که به هرگونه تلاش غیرقانونی افراد و سازمان‌های مختلف برای نپرداختن مالیات اشاره دارد. مالیات به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع مالی برای اداره‌ شهر و کشور، یک شاخصه‌ اقتصادی مهم است، اما با این حال بسیاری از مالیات‌دهندگان از پرداخت آن خودداری می‌کنند.
فرار مالیاتی طیف وسیعی از جرائم را شامل می‌شود که می‌توان آن‌ها را در چند گروه دسته‌بندی کرد. به‌طور کلی اگر فرد یا شرکتی خاص در ترازنامه و حساب درآمدها و زیان‌های خود تغییری ایجاد کند که منجر به کم شدن مالیات پرداختی شود، فرار مالیاتی صورت گرفته و قابل پیگیری است. علاوه بر این اگر یک بنگاه اقتصادی اظهارنامه‌ مالیاتی خود را سه سال پیاپی به دستگاه‌های مربوطه تحویل ندهد نیز مصداق فرار مالیاتی است. موارد دیگری همچون مخفی کردن درآمد، جلوگیری از بازرسی مأموران مالیاتی، ثبت قراردادها و تراکنش‌های اقتصادی به نام فرد دیگر نیز از مصادیق فرار مالیاتی هستند. همچنین اگر مأمور بازرسی از بنگاه‌های تجاری که وظیفه دارد سود و زیان سالانه‌ بنگاه‌ها را گزارش کند، در انجام عمل خود کوتاهی کند، کار او مصداق فرار مالیاتی است. بر اساس آمار منتشرشده توسط سازمان امور مالیاتی ایران، سالانه در کشور بیش از صدهزار میلیارد تومان فرار مالیاتی انجام می‌شود.
در هر صورت در کشوری مانند ایران پرداخت مالیات به زمان و فرهنگ‌سازی نیز نیازمند است؛ چراکه مالیات‌دهنده باید تأثیرات پرداختی خود بر عمران و آبادانی کشور، استان و شهر خود را ببیند و از همه مهم‌تر آنکه توان پرداخت مالیات را نیز در شرایط بد اقتصادی داشته باشد؛ شرایطی که نیازمند اثبات نیست و این روزها گریبان‌گیر خیلی‌ها شده است.