به بهانه سالروز انتشار نخستین شماره هفتهنامه صوراسرافیل
پیشروی مطبوعات ایران
اولین شمارهنامه هفتگی صوراسرافیل چند ماه پس از پذیرش مشروطیت ایران در هشتم (یا یازدهم) خرداد 1286 از چاپ خارج شد و به دست مردم رسید. این روزنامه با پیشنهاد و کوشش میرزاجهانگیرخان شیرازی معروف به صوراسرافیل و علیاکبر دهخدا اداره و منتشر میشد. جهانگیرخان این روزنامه را با هدف تکمیل معنی مشروطیت و حمایتِ مجلس شورای ملی و کمک به روستاییان، ضعفا، فقرا و مظلومان انتشار میداد. در آغاز، صوراسرافیل هفتهای یکبار منتشر میشد.
تا آن وقت، ادبیات و انشای ایرانی عموماً و روزنامهها، خصوصاً بهطرز نگارش قدیم، سراسر الفاظ مسجَّع، پرتکلف و بیحقیقت و بدون معنی و خالی از سود و اثر بود. این روزنامه در تغییر نگارش تأثیر فراوانی داشت. روزنامه صوراسرافیل در طول انتشار خود دچار مشکلاتی شد. چندینبار نویسنده آن را تکفیر کردند و چندبار بساط روزنامهنویسی آن را درهم پیچیدند. این روزنامه سرانجام پس از 32شماره انتشار و درپی به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه قاجار و پس از قتل میرزا جهانگیرخان، مدتی تعطیل شد تا اینکه دهخدا آن را چند شماره در اروپا منتشر کرد و پس از مدتی برای همیشه تعطیل شد.
جذابترین بخش آن را ستون فکاهی آن دانستهاند که بهعنوان «چرند و پرند» به قلم علیاکبرخان قزوینی (دهخدا) و با امضای «دخو» نوشته میشد.
دهخدا مطالب انتقادی و سیاسی را با روش فکاهی طی مقالات خود منتشر میکرد و سبک نگارش آن در ادبیات فارسی بیسابقه بود و مکتب نوینی را در عالم روزنامهنگاری ایران و نثر معاصر پدید آورد.
گفته شده است که صوراسرافیل اولین روزنامهای بود که به طور رسمی در کوچه و بازار به دست روزنامهفروشها و بیشتر بهوسیله کودکان بهفروش میرفت و از این رو در بیداری مردم تأثیری بهسزا داشت.
فشار استبداد و بهویژه اقدامات ارتجاع سبب میشود که روزنامه در طول عمر یک سال و یک ماهه خود، ده بار توقیف و تعطیل شود بهنحوی که طی این مدت به جای ۵۵ یا ۵۶شماره، بیشاز ۳۲شماره منتشر نمیشود. این توقیفها، گاه به «امر مجلس» گاه به «حکم دولت»، زمانی در اثر حمله اوباش و چند روزی برحسب «ضرورت و مصلحت!» صورت میگیرد.