سعیدرضا امیرآبادی- گروه خبر
آیین افتتاح هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر و معاونین شهرسازی شهرداری‌های کلان‌شهرها و ۳۱ مرکز استان برگزار شد. این آیین با حضور وزیر کشور، نماینده ولی‌فقیه در فارس و امام‌‌جمعه شیراز، رئیس و جمهی از اعضای شورای اسلامی شهر شیراز، شهردار کلان‌شهر شیراز، رئیس مجمع رؤسای کمیسیون شهرسازی و معماری کشور، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی مجمع شهرداران کلان‌شهرهای ایران با همراهی جمعی دیگر از مسئولان استانی و کشوری و اصحاب رسانه در سالن همایش‌های شهر برگزار شد.
 آیت‌الله رئیسی معمار مدیریت جهادی بود
وزیر کشور در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی و معاونین شهرسازی و معماری کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها گفت: شهید آیت‌الله رئیسی معمار جدید در حوزه مدیریت از نوع جهادی و مردم‌‌داری بود. دکتر احمد وحیدی همچنین دلیل برگزاری این مجمع و خروجی آن را مورد تأکید قرار داد و تصریح کرد: یکی از مشکلات همایش‌های ما، عدم پیگیری نتایج حاصل از برگزاری آنهاست که به یک آفت تبدیل شده است.وزیر کشور تأکید کرد: انتظار بنده این است که پس از اختتامیه این اجلاس، گزارشی ارائه شود که در بحث بازآفرینی شهری به نتایج و برنامه‌های جدید و مشخصی رسید‌ه‌ایم، با اینکه مفاهیم جدیدی کشف و به بحث و گفت‌وگو گذاشته خواهد شد. وی با بیان اینکه پیام و حرف جدیدی در خصوص بافت‌های حاشیه‌ای، تاریخی و فرهنگی نشنیده‌ایم، گفت: باید این موضوع را حل کرد.دکتر وحیدی همچنین با اشاره به اینکه شهرداران ما ۳۵۰همت بودجه دارند که بخش زیادی از آن را باید صرف شهرسازی کنند، تأکید کرد: برای بهینه مصرف کردن بودجه شهرسازی باید با الگویی حرکت کرد که با مبانی‌ها همخوانی داشته باشد. وزیر کشور با تأکید بر اینکه اصالت و هویت که اساس زندگی شهری است باید در شهر مشهود باشد، عنوان کرد: جهان‌بینی، باید در طراحی‌های شهری مدنظر قرار گیرد. وحیدی با بیان این موضوع که هویت اسلامی ایرانی در معماری‌ها نیز موضوع موردتأکید رهبر معظم انقلاب است، گفت: آیا به خوبی مفاهیم را می‌شناسیم؟ وی با تأکید بر این نکته که محور توسعه شیراز باید حضرت احمد بن موسی شاهچراغ(ع) و برآمده از ارزش‌های این امامزاده واجب‌التعظیم باشد، افزود: نقش وجود ایشان در هویت‌سازی شهر باید مشخص باشد. وزیر کشور که معتقد است فضای روانی حاکم بر شهر از ساختمان‌ها اثر می‌پذیرد، گفت: متأسفانه طبیعت زیبا در برخی از شهرها از منظر زیباشناختی دستخوش تغییرات شده است. وحیدی همچنین با بیان اینکه معماری حاکم بر مهندسی است و باید ابتدا آن را دید و سپس محاسبات را انجام داد، خاطرنشان کرد: در بافت‌های تاریخی سال‌های زیادی است که در خصوص بازبینی صحبت می‌شود، اما کار جدی انجام نشده است. وی اضافه کرد: به عنوان مثال، می‌شد ساخت واحدهای مسکونی نهضت ملی مسکن را در بافت‌های فرسوده و تاریخی پیش‌بینی کرد. وزیر کشور همچنین با بیان اینکه بسیاری از اوقات بافت‌های فرسوده و حاشیه‌ای روی هم افتاده و آسیب‌زا شده‌اند که باید این موارد را در چنین جلساتی مطرح کرد و راهکار ارائه داد، تأکید و عنوان کرد: باید نگاه یکپارچه بر مدیریت شهر در این چنین جلساتی دیده شود. وحیدی در خاتمه تأکید کرد: راهکارهای عملی برای احیا و بازآفرینی بافت‌ها بسیار مهم و حساس است.
 اهمیت مطالعه بافت تاریخی شهر شیراز
رئیس شورای اسلامی شهر شیراز در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلان‌شهرها در این کلان‌شهر گفت: شیراز به‌لحاظ موقعیت، یک ویژه‌شهری است که می‌تواند موضوع مطالعه و الگو باشد. سید ابراهیم حسینی در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلان‌شهرها در شیراز با بیان اینکه امید است رفتار ما آیینه تمام‌نمای مردم خوب شیراز باشد، گفت: شیراز به لحاظ موقعیت، یک ویژه‌شهری است که می‌تواند موضوع مطالعه و الگو باشد. وی ادامه داد: مطالعه بافت تاریخی شهر شیراز نشان می‌دهد که آیا بین شهرسازی و معماری و اندیشه دینی و غیردینی انسان‌ها ارتباطی وجود دارد یا نه؟ و آیا ارتباطی بین میهمان‌نوازی شیرازی‌ها با معماری در سطح شهر برقرار است؟ آیا بین خوش‌ذوقی مردم شیراز با گنبدهای فیروزه‌ای ارتباطی هست؟ آیا پشت آیینه‌کاری‌های حرم شاهچراغ(ع) و کاشی‌های هفت‌رنگ یا معماری‌های خاص حافظیه و سعدیه ارتباطی با اندیشه‌ها وجود دارد؟ رئیس شورای اسلامی شهر شیراز اضافه کرد: شیراز یک امام‌جمعه ارزشمند صاحب‌ مطالعات صدرایی دارد که اثبات می‌کند بدون اندیشه، معماری فعلی امکان نداشته است. وی همچنین ساخت‌ پنج‌دری و هفت‌دری‌های ویژه شیرازی‌ها را حاصل خوش‌خلقی مردم شیراز ذکر و پیشنهاد کرد: در راستای تقویت ارتباط بین شهرها، بخشی از این اجلاس به پشتوانه‌های فکری شهرسازی و معماری قدیم و جدید اختصاص داده شود. حسینی همچنین در خاتمه سخنانش با دعوت از مردم در انتخابات پیش رو، گفت: حضور حداکثری مردم در انتخابات، فرصت بهتر برای پیشرفت و تعالی کشور و نظام جمهوری اسلامی را ایجاد خواهد کرد.
 تلاش برای تمدن‌سازی اسلامی
نماینده ولی‌فقیه در فارس و امام‌‌جمعه شیراز در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلان‌شهرها در شیراز با بیان اینکه در هر رشته علمی مجتهد می‌خواهیم و در غیر این صورت نمی‌توانیم کشور را مدیریت کنیم، گفت: زمینه برای اسلامی شدن شهر بیش از گذشته فراهم شود. آیت‌الله لطف‌الله دژکام در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلان‌شهرها در شیراز، ضمن تسلیت شهادت شهدای خدمت، عنوان کرد: مسئله شهرسازی و اینکه شهر باید چگونه ساخته شود و شهر اسلامی چگونه شهری است، با علوم مختلفی ارتباط دارد و ما گاهی تصور می‌کنیم که شهرسازی مساوی با تخصص عمران است. وی با بیان اینکه معمار غیر از متخصص عمران است، افزود: بخشی از علوم را در آموزش‌ها سانسور کرده‌ایم. دانش اروپایی را هم سانسور کرده‌ایم. نماینده ولی‌فقیه در فارس همچنین یا بیان اینکه در برنامه‌ریزی شهری و طراحی طراح‌های جامع و تفضیلی شهرها دچار مشکل شده‌ایم، عنوان کرد: مرکز پژوهش‌های شهر شیراز با همکاری مجمع حکمت اسلامی فارس یک‌سری کارهای مطالعاتی در این زمینه انجام داده است. امام‌جمعه شیراز تأکید کرد: نمی‌شود در دنیایی که همه‌چیز بر مدار آیه‌های الهی است، شهر بسازیم اما بگوییم آیه الهی نباشد. وی تأکید کرد: شهرداری برای شکل‌گیری یکی از مهم‌ترین مراحل تمدن‌سازی اسلامی یعنی همین شهرسازی که بر اساس آیه‌های الهی است، کمک کند؛ چراکه اگر شهرداری‌ها نخواهند، چیزی ترویج نخواهد شد. لذا اگر شوراهای شهر و شهرداران همراهی کنند، این مسیر به جایی می‌رسد که دیگران را با خود همراه می‌کند. آیت‌الله دژکام در خصوص بافت تاریخی شیراز هم عنوان کرد: در شیراز ۳۶۰ هکتار بافت تعریف شده که کم نیست، اما آیا ضرورت استدلال حفظ بافت تاریخی را در بر می‌گیرد؟ آیت‌الله دژکام در خاتمه سخنانش با بیان اینکه در هر رشته علمی مجتهد می‌خواهیم و در غیر این صورت نمی‌توانیم کشور را مدیریت کنیم، گفت: زمینه برای اسلامی شدن شهر بیش از گذشته فراهم شود.
 تمرکز بر باززنده‌سازی بافت‌های تاریخی
شهردار شیراز در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلان‌شهرها در این کلان‌شهر با تأکید بر این موضوع که بازآفرینی و باززنده‌سازی بافت تاریخی از اهمیت زیادی برخوردار است، گفت: باید در حفظ و نگهداری بافت، تمام تلاش خود را به کار ببریم. محمدحسن اسدی در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلان‌شهرها در شیراز که با محوریت بازآفرینی و احیای بافت تاریخی شهرهای کشور برگزار شد، اظهار کرد: بازآفرینی و احیای بافت تاریخی شهرها موضوعی حساس است. وی با بیان اینکه امروز شرایط به‌نحوی است که هر روز بافت مرکزی و فرهنگی فرسوده‌تر می‌شود و ساکنان عزیمت می‌کنند، تصریح کرد: با این روند بافت یا خالی از سکنه می‌شود و یا افرادی جایگزین می‌شوند که بعضاً موجبات بزهکاری و ناهنجاری را فراهم می‌کنند. وی همچنین خطاب به رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی و معاونین شهرسازی و معماری کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها ادامه داد: شما به عنوان عضو پارلمان شهری و مجلس محلی می‌توانید تصمیم‌گیری خوبی با ایجاد دفاتر تسهیلگری و کارگزاری، تجمیع پلاک‌ها، کاهش عوارض، تغییر نگاه دولت و وزارت میراث‌فرهنگی و… در بافت داشته باشید. شهردار شیراز با تصریح بر این موضوع که امروز نگاهی سخت‌گیرانه نسبت به بافت تاریخی و فرهنگی شیراز توسط شهرداری و اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس شکل گرفته، گفت: اگرچه اجازه نداد‌ه‌ایم تعدی و تعرضی به بافت انجام شود، اما از طرفی دیگر مقاومت‌ها موجب کاهش سرمایه‌گذاری‌ها شده است. اسدی مجدداً از رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی و معاونین شهرسازی و معماری کلان‌شهرها و مراکز استان‌های کشور خواست که برنامه جامع برای بافت تاریخی و فرهنگی ارائه دهند و تأکید کرد که نگاه دولت در ارائه تسهیلات هم کمک‌کننده است. وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به آغاز به کار دوره جدید مجلس شورای اسلامی، گفت: نگاه نمایندگان مجلس نیز در این‌باره می‌تواند مؤثر باشد؛ لذا تعامل با نمایندگان بیش از گذشته در دستور کار قرار گیرد.شهردار شیراز با تأکید بر اینکه بازآفرینی و باززنده‌سازی بافت تاریخی از اهمیت زیادی برخوردار است، گفت: باید در حفظ و نگهداری بافت، تمام تلاش خود را به کار ببریم. اسدی با اشاره به قدمت کلان‌شهر شیراز در بعد تاریخی، فرهنگی و مذهبی، گفت: شیراز با پیشینه چندهزارساله در چهار دوره پایتخت سیاسی کشور بوده است که آخرین آن مربوط به دوران زندیه بوده و آثار به‌جای‌مانده از آن دوران، امروز مقصد توریست‌ها و گردشگران شده است. وی همچنین از آغاز عملیات اجرایی پروژه احیای زندیه پس از ۲۵ سال خبر داد. شهردار شیراز، انتخاب این کلان‌شهر به عنوان پایتخت محیط‌زیست آسیا را یک افتخار زیست‌محیطی ذکر و عنوان کرد: شیراز در طول سال، حتی یک روز آلودگی ندارد. اسدی، وجود هزار هکتار باغات قصردشت، کسب عنوان شهر جهانی صنایع‌دستی و… را بخشی از افتخارات شهرداری شیراز برشمرد و گفت: سیاست‌های دولت در ادوار مختلف بر مبنای توسعه افقی شهرها بوده و موجب شده که هسته مرکزی و بافت آن خالی از سکنه شود که باید فکری به حال آن شود. وی در بخش پایانی سخنانش با بیان اینکه دنیا به دنبال احیای بافت تاریخی و فرهنگی است و اقتصاد را بر اساس رونق بافت تعریف می‌کند، ابراز امیدواری کرد که بهره لازم از این اجلاس حاصل 
شود.
 جلوگیری از انقطاع فرهنگی در بافت‌های سنتی
رئیس مجمع رؤسای کمیسیون شهرسازی و معماری کشور در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلان‌شهرها در شیراز گفت: برای جلوگیری از انقطاع فرهنگی، تاریخی و نسلی نیازمند احیای بافت تاریخی هستیم. مهدی عباسی در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلان‌شهرها در شیراز بیان کرد: موضوع بازآفرینی و احیای بافت تاریخی شهرهای کشور، مبحث پرچالشی است که مخالفان و موافقانی دارد. وی گفت: موافقان مبنای فکری و استدلال‌های قوی دارند. مخالفان هم به دلیل ایجاد بن‌بست توسط برخی طرح‌ها، اساس کار را زیر سؤال نمی‌برند. رئیس مجمع رؤسای کمیسیون شهرسازی و معماری کشور با تأکید بر اینکه کمتر کسی وجود دارد که با حفاظت و صیانت از بافت تاریخی و آثار میراثی مشکل داشته باشد، گفت: بافت تاریخی یک فرهنگ و ارزش متعالی است و متخصصان شهری باید برای بن‌بست‌ها فکری کنند. عباسی با بیان اینکه باید طرح‌ها، الزامات و اقدامات پیرامون بافت تاریخی مورد ارزیابی قرار گیرند، گفت: باید میزان موفقیت‌ها، پذیرش اجتماعی و تحلیل اقتصادی مورد بررسی قرار گیرند. با نگاه فراتر از مسائل مأموریت دستگاهی، باید ببینیم که از منظر تاب‌آوری، امروز در چه وضعیتی قرار داریم. وی با تأکید بر اینکه احیا و مرمت بافت تاریخی از مسائلی است که باید بر اساس آن طرح‌های آینده را مشخص کرد، گفت: کاری که شهرداری و شورای اسلامی شهر شیراز در ادوار مختلف انجام داده، می‌تواند الگو برای سایر شهرها مورد استفاده قرار گیرد. عباسی با تصریح بر اینکه حضور و فعالیت در بافت، سرزندگی را بازمی‌گرداند، پس باید الگوهای موفق را پیاده کنیم، گفت: حضور در فضا و محیط با آنچه در کتاب و تصاویر به دست می‌آوریم، متفاوت است. بنابراین اگر می‌خواهیم انقطاع فرهنگی به وجود نیاید، باید این زمینه را فراهم کرد که به دلیل پیوستگی در محلات قدیمی، این زمینه در بافت تاریخی مهیاست. وی مجدداً تأکید کرد: برای جلوگیری از انقطاع فرهنگی، تاریخی و نسلی نیازمند احیای بافت تاریخی 
هستیم.
 ارائه بسته‌های تشویقی برای بافت‌های تاریخی
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی مجمع شهرداران کلان‌شهرهای ایران از ارائه ۲۷ بسته تشویقی بافت‌های تاریخی خبر داد که در مجمع مطرح خواهد شد.
محمد عزتی در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلان‌شهرها در شیراز گفت: در نشست‌های مشترک شوراهای اسلامی کلان‌شهرها در طول سه سال گذشته، هر دوره و هر جلسه یک موضوعی مورد بررسی قرار گرفت. وی ادامه داد: در جلسات مجمع از معاون وزیر مربوطه دعوت می‌شود، اما متأسفانه گاهی مسئولان برای گفت‌و‌گو با مسئول اجرایی فرصت ندارند. معاون شهرسازی و معماری شهرداری کلان‌شهر تبریز با بیان اینکه بافت‌های تاریخی ۲۵ درصد از بافت‌های مشمول بازآفرینی کشور را به خود اختصاص داده‌اند، گفت: بافت‌های تاریخی سیاست‌گذارهای فراوان اما مجریان اندکی دارد. رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی مجمع شهرداران کلان‌شهرهای ایران اضافه کرد: امروز برای ساخت و مرمت در یک ملک بافت تاریخی بر اساس مصوبات موضوعی کشور، یک کارشناس فرهنگی می‌‌تواند نظر دهد، اما شهرداران که در میدان هستند ابتکاری در پیشنهاد ضوابط ندارند؛ لذا نگاه مختلف به بافت تاریخی، شرایط امروز بافت را ایجاد کرده است. عزتی که معتقد است عوارض کم و نزدیک به صفر درصد، اقدامات عمرانی فراوان و زمینه حضور مردم در بافت را فراهم می‌کند، عنوان کرد: اما مردم ساکن در بافت‌ها فراموش شده‌اند و از طرفی بافت‌های خالی از سکنه هم به درد شهرها نمی‌خورد؛ چراکه بافت با مردم معنا پیدا می‌کند. وی از ارائه ۲۷ بسته تشویقی خبر داد که در مجمع شهرداران کلان‌شهرهای ایران مطرح خواهد شد و در این خصوص از وزیر کشور خواست که از تصویب بسته‌های تشویقی بافت حمایت کند تا شاهد بازگشت زندگی به بافت تاریخی و فرهنگی 
باشیم.
 هم‌افزایی برای بازآفرینی بافت تاریخی شیراز 
رئیس کمیسیون شهرسازی‌، معماری و هوشمندسازی شورای اسلامی شهر شیراز در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلان‌شهرها در شیراز گفت: بافت تاریخی‌فرهنگی شیراز در طول زمان دستخوش فرسودگی عمده قرار گرفت و امروز بازآفرینی آن نیازمند حرکت همه‌جانبه است. مصطفی کیانی رحیمی در هشتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلان‌شهرها در شیراز با محوریت بازآفرینی و احیای بافت تاریخی شهرهای کشور، با بیان اینکه بافت تاریخی شهر شیراز یکی از منحصربه‌فردترین بافت‌های شهری باقی‌مانده از دوران کهن ایران است، گفت: این بافت به واسطه ساختار شبکه معابر و سلسله‌مراتب شهری، کاملاً نظام‌مند شکل گرفته و حفظ شده و محلات مختلف بر اساس نوع زندگی ساکنان آن ایجاد شده است. وی ادامه داد: با نگاهی کنجکاوانه به بافت تاریخی درمی‌یابیم که در حرکتی دوسویه، این بافت محل رشد و شکوفایی فرهنگ غنی و جهانی شیراز شده و علما، شاعران، هنرمندان و اندیشمندان بی‌شماری را در بستر خود به تعالی رسانده و هم‌اینان به گسترش فرهنگ اصیل شهر شیراز کمک کرده‌اند. رئیس کمیسیون شهرسازی‌، معماری و هوشمندسازی شورای اسلامی شهر شیراز خاطرنشان کرد: پس از تغییرات رویکرد صنعتی و جایگزینی اتومبیل در مناسبات شهری و تسلط حرکت سواره بر پیاده، این بافت ارزشمند از چرخه رشد و تعالی خود بازماند و دچار فرسودگی کارکردی و سپس در چرخه‌ای معیوب دچار فرسودگی کالبدی نیز شد؛ اگرچه متأسفانه این بافت از چرخه پیشرفت شهری خارج شد، اما با تغییر نگاه شهرسازی به سوی توسعه درون‌زای شهری، بافت تاریخی‌فرهنگی و مذهبی مجدداً در مرکز توجهات قرار گرفت. کیانی‌ رحیمی خاطرنشان کرد: فرصت‌های بی‌شمار سرمایه‌گذاری در بافت به واسطه عقیده اندیشمندان، می‌تواند بستری برای معرفی فرهنگ اصیل و غنی شیراز به جهانیان باشد؛ چراکه به عقیده جامعه‌شناسان، شیراز نه‌تنها فرهنگ، بلکه یک سبک زندگی است. وی اضافه کرد: البته بافت تاریخی‌فرهنگی شیراز در طول زمان دستخوش فرسودگی عمده قرار گرفت و امروز بازآفرینی آن نیازمند حرکت همه‌جانبه است. رئیس کمیسیون شهرسازی‌ و معماری شورای اسلامی شهر شیراز با بیان اینکه در بحث‌ کالبدی فرسودگی بناها، نقص در شبکه تأسیسات زیربنایی، نبود سیستم یکپارچه دفع فاضلاب که نیازی اساسی در راستای توسعه پایدار شهری است و… در بافت به چشم می‌خورد، گفت: در بعد فرهنگی و اجتماعی نیز متأسفانه به دلیل مشکلات مختلف، ساکنان اصلی بافت و مردم اصیل شیراز به کوچ از این بافت روی آوردند و جایگزین آنها، مهاجران و اتباع بیگانه شدند. کیانی‌ ‌رحیمی همچنین مشکلات اقتصادی و زیست‌محیطی را در بافت مورد توجه قرار داد و گفت: اجرای طرح‌های باززنده‌سازی و بازآفرینی بافت موجب بازگشت به بافت یا ایجاد زمینه سکونت و اقامت در بافت شده است که گواه و شاهد این بازسازی و باززنده‌سازی، همین پهنه بین‌الحرمین، بافت پیرامونی، بازار وکیل و ثبت مجموعه زندیه و… است. وی همچنین یکی از عمده‌ترین مشکلات اجرای پروژه‌ها در بافت تاریخی را کمبود اعتبار دستگاه‌های متولی خدمات‌رسان به ویژه در مباحث زیرساختی ذکر کرد و گفت: با بهبود و ارتقای زیرساخت‌های شهری و نزدیک شدن سرانه به این خدمات، شاهد افزایش ساکنان بافت خواهیم بود. این عضو شورای اسلامی شهر شیراز از مقامات عالی دولت خواستار پیش‌بینی بودجه در دستگاه‌های تخصصی ذی‌ربط مختص هزینه‌کرد در بازآفرینی بافت‌های تاریخی برای رشد و شکوفایی هرچه بیشتر بافت‌های تاریخی شد.