خستگی گرمایی به آسیب‌های ناشی از گرمای هوا گفته می‌شود که شامل سردرد، سرگیجه و تهوع و... می‌شود و در افراد با مزاج گرم رخ می‌دهد.
به گزارش بهداشت نیوز، خستگی گرمایی شرایطی است که فرد علائمی چون تعریق شدید، نبض سریع و بالا رفتن بیش‌از حد دمای بدن دارد. این مورد یکی از سه سندروم مربوط به گرما می‌باشد که گرفتگی گرمایی خفیف‌ترین و گرمازدگی شدید‌ترین آن می‌باشد. علل خستگی گرمایی شامل قرارگیری در معرض درجه حرارت بالا به‌ویژه هنگامی که رطوبت بالا و فعالیت شدید می‌باشد. عدم درمان سریع می‌تواند منجر به گرمازدگی شود که وضعیتی تهدیدکننده است اما خوشبختانه خستگی گرمایی قابل پیشگیری خواهد بود.
نشانه‌های خستگی گرمایی
علائم و نشانه‌های خستگی گرمایی ممکن است به‌طور ناگهانی یا طی گذشت زمان ایجاد شود. این علائم و نشانه‌ها عبارتند از:
پوستی خنک و مرطوب به‌همراه مورمور شدن (مو به تن سیخ شدن) هنگام گرما
تعریق شدید
ضعف
خستگی
نبض ضعیف و سریع
فشارخون پایین هنگام ایستادن
گرفتگی عضلات
تهوع
سردرد
چنانچه فکر می‌کنید دچار خستگی گرمایی شده‌اید:
تمام فعالیت‌هایتان را متوقف و استراحت کنید
به مکانی خنک بروید
آب خنک بنوشید
اگر علائم تشدید یافت و یا طی یک ساعت بهبود پیدا نکرد به پزشک مراجعه کنید. فردی که علائم خستگی گرمایی دارد معمولاً دچار آشفتگی می‌شود، هوشیاری خود را از دست می‌دهد و قادر به نوشیدن مایعات نیست. اگر دمای مرکزی بدن (توسط دماسنج رکتال اندازه‌گیری شده) به ۱۰۴ درجه فارنهایت یا ۴۰ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر برسد نیاز به مراجعه پزشک و خنک‌کننده فوری می‌باشد.
علل خستگی گرمایی
گرمای بدن به‌همراه گرمای محیطی، دمای اصلی(هسته‌ای) نامیده می‌شود. بدن برای حفظ دمای طبیعی خود (تقریباً ۳۷ درجه سانتی‌گراد) نیاز به حفظ گرما در دمای سرد دارد که آن را با محیط تنظیم می‌کند. زمانی که دمای محیط اطراف بالاتر از دمای بدن برود، نمی‌تواند گرمای داخلی خود را دفع کند، در این مواقع است که خستگی گرمایی رخ می‌دهد.
- عدم خنک شدن بدن به‌صورت خودبه‌خود: بدن بطور عمده ازطریق تعریق خنک می‌شود. تبخیر، عرق دمای بدن را تنظیم می‌کند. بااین‌وجود هنگامی که در هوای گرم و مرطوب افزایش دما بیشتر باشد و یا بیش از حد ورزش کنید بدن قادر به خنک کردن خود نیست در نتیجه ممکن است دچار گرفتگی گرمایی شوید. علائم و نشانه‌های گرفتگی گرمایی معمولاً شامل تعریق زیاد، خستگی، تشنگی و گرفتگی عضلات می‌باشد. درمان سریع معمولاً از پیشرفت گرمازدگی تا خستگی گرمایی جلوگیری می‌کند. معمولاً با نوشیدن مایعات یا نوشیدنی‌های ورزشی حاوی الکترولیت (گاتوراد، پاوراد) می‌توانید دمای بدن را خنک کرده و یا به مکانی خنک بروید و استراحت کنید.
سایر علائم خستگی گرمایی عبارت‌اند از:
کم‌آبی که توانایی بدن را در عرق کردن و حفظ دمای طبیعی کاهش می‌دهد.
پوشش بیش از حد به‌ویژه لباس‌هایی که اجازه تبخیر عرق را نمی‌دهند.
عواملی که احتمال ابتلا را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
هر فرد ممکن است خستگی گرمایی را تجربه کند اما برخی از عوامل می‌توانند حساسیت فرد را نسبت به گرما افزایش دهند.
- پیری یا جوانی: نوزادان و کودکان کمتر از ۴ سال و بزرگسالان ۶۵ سال به بالا در معرض خطر خستگی گرمایی بیشتری هستند. توانایی بدن در تنظیم دمای خود در جوانی کاملاً رشد نیافته است و ممکن است در بزرگ‌سالی با بیماری، دارو یا عوامل دیگر کاهش یابد.
- داروهای خاص: داروهایی هستند که توانایی بدن را در آب‌رسانی مختل می‌کنند مانند داروهای درمان فشارخون بالا و مشکلات قلبی (مسدودکننده بتا، دیورتیک)، داروهای کاهش علائم آلرژی مانند آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای آرام‌بخش و داروهای ضد روان‌پریشی.
علاوه‌براین برخی موادمخدر غیرقانونی چون کوکائین و آمفتامین نیز می‌توانند دمای بدن را افزایش دهند.
- چاقی: تحمل وزن اضافه ممکن است که در تنظیم دمای بدن تأثیر بگذارد و باعث شود بدن گرمای بیشتری را حفظ کند.
- تغییرات دمای ناگهانی: اگر به گرما عادت ندارید بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های ناشی از گرما چون خستگی گرمایی هستید. سفر به شهر‌هایی با آب‌وهوای گرم یا زندگی در منطقه‌ای مرطوب می‌تواند فرد را در معرض این بیماری قرار دهد زیرا بدن فرصت عادت کردن به درجه حرارت بالا را نداشته است.
- شاخص گرمایی بالا: شاخص گرمایی درجه حرارت واحدی است که حرارت و رطوبت فضای باز را در نظر می‌گیرد. هنگامی که رطوبت زیاد باشد عرق به‌راحتی تبخیر نشده و بدن در خنک کردن به مشکل برمی‌خورد و فرد را مستعد گرمازدگی می‌کند. هنگامی که شاخص گرما ۳۳ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر رود برای خنک کردن باید احتیاط کرد.
سایر مشکلات
درصورت عدم درمان، خستگی گرمایی می‌تواند منجر به گرمازدگی شود و هنگامی رخ می‌دهد که دمای مرکزی بدن به ۴۰ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر برسد. گرمازدگی برای جلوگیری از آسیب دائمی به مغز و سایر اعضای حیاتی بدن که منجر به مرگ می‌شوند، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
تشخیص خستگی گرمایی
چنانچه به‌دلیل خستگی گرمایی به پزشک مراجعه کرده‌اید پرسنل پزشکی ابتدا دمای بدن شما را با دماسنج رکتال بررسی می‌کنند و اگر مشکوک به این بیماری بودند ممکن است آزمایشاتی را تجویز کنند که عبارتند از:
آزمایش خون برای بررسی میزان کم سدیم و پتاسیم خون و محتوای گاز موجود در خون
آزمایش ادرار برای بررسی غلظت، ترکیب ادرار و عملکرد کلیه‌ها
آزمایش عملکرد عضلات برای بررسی رابومولیولیز (آسیب جدی به بافت‌های عضلانی)
تصویربرداری پرتو ایکس و سایر برای بررسی آسیب به اعضای داخلی بدن
پیشگیری و درمان خستگی گرمایی
برای پیشگیری از خستگی گرمایی پوشیدن لباس‌های سبک و آزاد توصیه می‌شود زیرا لباس‌های چسبان و تنگ به بدن اجازه خنک شدن نمی‌دهند.
محافظت در برابر آفتاب‌سوختگی زیرا برتوانایی بدن علیه خنک‌شدن تأثیر می‌گذارد بنابراین در فضای باز و نور خورشید از کلاه، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۱۵ استفاده کنید.
نوشیدن مقدار زیادی مایعات که به تعریق و حفظ دمای طبیعی بدن کمک می‌کند.
در شرایط گرما هرگز فردی را در اتومبیل پارک‌شده نگهداری نکنید، زیرا این عامل یکی از دلایل عمده مرگ‌ومیر ناشی از گرمازدگی در کودکان می‌باشد. هنگام پارک اتومبیل دمای هوا در اتومبیل در عرض ۱۰ دقیقه از ۲۰ درجه فارنهایت (بیش‌از ۶.۷ درجه سانتی‌گراد) بالاتر می‌رود.
در گرم‌ترین ساعات روز سخت‌گیری نکنید: اگر نمی‌توانید از فعالیت شدید در هوای گرم جلوگیری کنید، مایعات زیادی بنوشید و مرتباً در مکانی خنک استراحت کنید. سعی کنید برای ساعات خنک روز مانند صبح زود و عصر برنامه‌ریزی کنید.
مدت‌زمان فعالیت در هوای گرم را محدود کنید تا زمانی که به این شرایط عادت کنید. افرادی که به هوای گرم عادت ندارند مستعد ابتلا به خستگی گرمایی هستند. این امر ممکن است چند هفته طول بکشد تا بدن در برابر هوای گرم عادت کند.
احتیاط مصرف داروهای خاص
اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید یا وضعیتی دارید که احتمال بروز مشکلات ناشی از گرما را افزایش می‌دهد احتیاط کنید.
اگر طی یک ساعت پس‌از استفاده از این اقدامات احساس بهتری نداشتید به‌دنبال مراقب‌های پزشکی باشید؛ در این شرایط آن‌ها: فرد را در آب خنک غوطه‌ور می‌کنند. ثابت شده است که حمام آب سرد می‌تواند مؤثر‌ترین روش برای کاهش دمای اصلی بدن
باشد.
از تکنیک‌های خنک‌کننده تبخیر استفاده می‌کنند: اگر غوطه‌وری در آب در دسترس نبود پزشک سعی می‌کند دمای بدن را با ریختن آب خنک برروی بدن پایین بیاورد، در این شرایط آب بر روی بدن تبخیر شده و خنک خواهد
شد.
ممکن است فرد را در پتویی مخصوص بپیچاند یا کمپرس یخی روی کشاله‌ران، گردن، پشت و زیر بغل قرار دهد تا دمای بدن پایین آید. به‌منظور کاهش لرز، پزشک ممکن است بنزودیازپین یا شل‌کننده عضلات را توصیه کند.