عاشورا به‌عنوان نقطه اوج قیام امام حسین(ع)، ظرفیت دراماتیک فراوانی برای روایت در قالب‌های هنری به‌ویژه سینما دارد، اما سینمای ایران به قدر قابل انتظار نتوانسته به این واقعه ادای دین کند و مجموع آثار ساخته با مضمون عاشورا و واقعه کربلا به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، فریبرز صالح سال ۱۳۶۱ با ساخت «سفیر» نخستین گام را در مسیر ساخت آثار با موضوع عاشورا برداشت و با هزینه ۱۵میلیون تومانی، نخستین فیلم بیگ پروداکشن سینمای ایران را ساخت.
فیلم به ماجرای «قیس‌بن مسهر»، پیک امام حسین(ع) به کوفه می‌پردازد و فرامرز قریبیان، جلال پیشواییان و کاظم افرندنیا نقش‌های اصلی را بازی می‌کردند.
سال ۱۳۷۳ چراغ دومین فیلم با موضوع عاشورا را شهرام اسدی با «روز واقعه» با فیلم‌نامه درخشان بهرام بیضایی روشن کرد.
«روز واقعه» داستان عبدالله نصرانی است که در پی شنیدن ندای درونی «کسی هست مرا یاری کند؟»، به سمت کربلا حرکت می‌کند، اما...
فیلم به لحاظ محتوا و فرم به نمونه موفق آثار مرتبط با عاشورا بدل شد و توانست پنج سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر را کسب کند.
علیرضا شجاع‌ نوری، عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی و محمدعلی کشاورز از جمله بازیگران «روز واقعه» بودند.
احمدرضا درویش نیز سال ۱۳۹۱ «روز رستاخیر» را با گروهی از بازیگران داخلی و خارجی ساخت، اما به‌خاطر اعتراض به برخی جنبه‌های فیلم از جمله نمایش شخصیت‌های واقعه کربلا تاکنون از اکران بازمانده است.
«روز رستاخیز» گرچه از اکران بازماند، اما در جشنواره فیلم فجر موفق به کسب هشت سیمرغ زرین شد.
آخرین تلاش درمورد ساخت فیلم با مضمون عاشورا با «شور عاشقی»، ساخته داریوش یاری و با بازی شهره موسوی، مهدی زمین‌پرداز و سیامک صفری در سال ۱۴۰۳ بوده است؛ یاری در «شور عشق» به ساعات پس از واقعه کربلا می‌پردازد و اینکه «سلما» باید صدای اسرای کربلا باشد.
گرچه ساخت فیلم با مضمون عاشورا را به‌خاطر گستردگی عوامل باید در رده آثار بیگ پروداکشن جای داد، اما این را هم باید در نظر گرفت سینمای ایران برای ساخت چنین آثاری بی‌بضاعت نیست.
قیام عاشورا گرچه حرکت سیاسی قلمداد می‌شود، اما ابعاد فرهنگی و مضامین اخلاقی آن به‌قدری گسترده و متنوع است که می ‌وان برای سال‌های متمادی در سینما به آن پرداخت و برای سینمای ایران که جایگاه شایسته‌ای در جهان یافته، زیبنده نیست همه تلاش آن در مورد عاشورا به چهار فیلم، طی چهار دهه ختم شود!