آیا می‌توان خورشید را به یک تلسکوپ غول‌پیکر تبدیل کرد؟

با استفاده از پدیده‌ای به نام هم‌گرایی گرانشی، ممکن است بتوان از خورشید به‌عنوان یک تلسکوپ غول‌پیکر برای نگاه کردن به اعماق فضا استفاده کرد.
به گزارش ایسنا، ما تلسکوپ‌های فوق‌العاده قدرتمندی داریم که برای ما مناظر فوق‌العاده‌ای از کیهان فراهم کرده‌اند و به ما اجازه می‌دهند به روزهای اولیه کیهان نگاه کنیم. این رصدخانه‌ها، مانند تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST)، شاهکارهای مهندسی شگفت‌انگیزی هستند که ساخت آن‌ها میلیاردها دلار هزینه و ده‌ها سال کار نیاز داشته‌ است.
به نقل از اسپیس، اما اگر بتوانیم به تلسکوپ بهتری که درحال‌حاضر وجود دارد دسترسی داشته باشیم چطور خواهد شد؟ این یک تلسکوپ معمولی نیست. حتی لنز هم ندارد. اما این تلسکوپ قوی‌ترین تلسکوپی است که تابه‌حال ساخته‌ایم. برای ایجاد این تلسکوپ از خود خورشید استفاده خواهیم کرد.
برای داشتن دیدگاهی در مورد اینکه یک تلسکوپ مبتنی‌بر خورشید چقدر می‌تواند قدرتمند باشد، تلسکوپ جیمز وب را در نظر بگیرید. این تلسکوپ فضایی با آینه‌ای به قطر ۲۱.۳ فوت (۶.۵ متر)، قادر به دستیابی به وضوح حدو
یک‌دهم ثانیه قوسی است که حدود ۶۰۰ برابر بهتر از چشم انسان است. در آن وضوح، تلسکوپ می‌تواند جزئیات روی یک سکه را که در ۲۵ مایلی (۴۰ کیلومتری) دورتر از آن قرار گرفته، ببیند.
مثال دیگر تلسکوپ افق رویداد است که در واقع شبکه‌ای از ابزارهای منفرد است که در سراسر جهان پراکنده شده‌اند. این تلسکوپ با هماهنگی دقیق عناصر خود، تصاویر چشمگیری از دیسک‌های گازی که سیاه‌چاله‌های غول‌پیکر را احاطه کرده‌اند برای ما فراهم می‌کند. این تلسکوپ، وضوح چشمگیر ۲۰ میکروآر در ثانیه دارد. در این وضوح، تلسکوپ می‌تواند یک پرتقال را که روی سطح ماه قرار دارد، ببیند.
اما اگر تلسکوپ بزرگ‌تری بخواهیم باید چه کاری انجام دهیم؟ یک تلسکوپ بزرگ‌تر به تجهیزات غول‌پیکر یا شبکه‌هایی از آنتن‌هایی نیاز دارد که در منظومه شمسی پرواز می‌کنند، که دستیابی به هر دو نیاز به جهش‌های عظیم در قابلیت‌های فناورانه ما دارند.
خوشبختانه، یک تلسکوپ غول‌پیکر درحال‌حاضر موجود است که دقیقاً در مرکز منظومه شمسی قرار گرفته است و آن خورشید است.
درحالی‌که خورشید ممکن است شبیه یک عدسی یا آینه سنتی نباشد، جرم زیادی دارد. و در نظریه نسبیت عام انیشتین، اجسام عظیم فضا- زمان را خم می‌کنند. هر نوری که به سطح می‌رسد منحرف می‌شود و به‌جای اینکه در یک خط مستقیم ادامه یابد، همراه با تمام نورهای دیگری که هم‌زمان به خورشید رسیده‌اند، به‌سمت یک نقطه کانونی می‌رود. ستاره‌شناسان درحال‌حاضر از این اثر، به نام هم‌گرایی گرانشی، برای مطالعه دورترین کهکشان‌های جهان استفاده می‌کنند. هنگامی که نور آن کهکشان‌ها از نزدیک یک خوشه غول‌پیکر از کهکشان‌ها عبور می‌کند، جرم آن خوشه، تصویر پس‌زمینه را تقویت و بزرگ می‌کند و به ما امکان می‌دهد خیلی دورتر از آنچه که می‌توانستیم را ببینیم.
هم‌گرایی گرانشی خورشیدی به وضوح تقریباً باورنکردنی بالایی منجر می‌شود. انگار یک آینه تلسکوپ، به عرض کل خورشید داشته باشیم. این تلسکوپ تقریباً یک میلیون برابر قدرتمندتر از تلسکوپ افق رویداد خواهد بود.
البته استفاده از هم‌گرایی گرانشی خورشید به‌عنوان یک تلسکوپ طبیعی با چالش‌هایی روبه‌رو است. نقطه کانونی تمام این خمش‌های نور ۵۴۲ برابر بیشتر از فاصله بین زمین و خورشید است. این فاصله ۱۱ برابر فاصله تا پلوتون و سه برابر مسافتی است که دورترین فضاپیمای بشری یعنی وویجر ۱، که در سال ۱۹۷۷ پرتاب شد، به آن رسید.
بنابراین نه‌تنها باید یک فضاپیما را دورتر از هر فاصله‌ای که تاکنون فرستاده‌ایم، بفرستیم، بلکه باید سوخت کافی برای ماندن در آنجا و حرکت در اطراف داشته باشیم. تصاویر ایجاد شده توسط هم‌گرایی گرانشی خورشید در ده‌ها کیلومتر فضا پخش می‌شوند، بنابراین فضاپیما باید کل میدان را اسکن کند تا یک تصویر موزاییکی کامل بسازد.
برنامه‌ها برای استفاده از هم‌گرایی خورشید به دهه ۱۹۷۰ برمی‌گردد. به‌تازگی، اخترشناسان پیشنهاد کرده‌اند که ناوگانی از مکعب‌های کوچک و سبک‌وزن ایجاد کنند که هنگامی که به آنجا رسیدند، مانورهای خود را کاهش دهند و هماهنگ شوند، تصویری بسازند و داده‌ها را برای پردازش به زمین بفرستند. اگرچه ممکن است عجیب به نظر برسد، اما این مفهوم خیلی دور از واقعیت نیست. با این نوع ابَرتلسکوپ چه‌چیزی به‌دست می‌آوریم؟ برای مثال اگر پروکسیما b، نزدیک‌ترین سیاره فراخورشیدی شناخته‌شده را هدف گرفته باشیم، وضوح یک کیلومتری را به دست می‌آوریم. این تلسکوپ قادر است پرتره‌ای عالی از جزئیات سطح هر سیاره فراخورشیدی را در فاصله ۱۰۰ سال نوری ثبت کند.
گفتن این که خورشید بهتر از هر تلسکوپ شناخته‌شده‌ای تاکنون است، کم‌لطفی است باید گفت خورشید بهتر از هر تلسکوپی است که بتوانیم حتی در آینده برای چند صد سال آینده بسازیم. تلسکوپ درحال‌حاضر وجود دارد و فقط باید دوربین را در موقعیت مناسب قرار دهیم.