وقتی ردپای پیری، از چین‌وچروک گرفته تا افتادگی پلک، درصورت خانم‌ها پیدا می‌شود؛ خیلی‌ها به این فکر می‌افتند که با مراجعه به یک متخصص زیبایی، صورتشان را دوباره زیبا کنند. این درمان‌های زیبایی از کشیدن پوست صورت تا تزریق ژل و بوتاکس متغیر است. ولی جالب است بدانید که این روز‌ها این کار‌ها برای زیبا شدن و برگرداندن زیبایی ازدست‌رفته چهره، تقریباً دارد قدیمی می‌شود. به گزارش صدآنلاین، محققان می‌گویند با پیر شدن، اسکلت صورت است که پیر می‌شود و تغییر می‌کند. با تغییر شکل استخوان‌های صورت زیرساخت پوست و عضلات صورت دچار اختلال شده، پوست و بافت‌های نرم صورت از حالت اصلی خود خارج می‌شوند. مطالعات جدید نشان می‌دهند که نه‌تنها چین‌وچروک آشکارکننده افزایش سن است، بلکه با بالا رفتن سن، ساختار استخوان‌های صورت نیز تغییر می‌کند. به گفته دانشمندان، با افزایش سن، همه استخوان‌ها در بدن انسان تغییر شکل می‌دهند و در بسیاری از قسمت‌ها نیز استخوان‌ها به‌شدت نازک می‌شوند. این پژوهشگران با استفاده از توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی‌اسکن) به تجزیه‌وتحلیل استخوان‌های صورت مردان و زنان در گروه‌های سنی متفاوت پرداختند. این تحقیقات نشان داد که با افزایش سن و تغییر در نفوذپذیری ماهیچه‌ها و بافت پوستی ساختار استخوان نیز تغییر می‌کند. هاوارد لانگستین، رئیس مرکز جراحی پلاستیک و ترمیمی در دانشگاه روچستر، دراین‌باره گفت: «مدت‌هاست که پزشکان دریافته‌اند علت اصلی پیری، نزول بافت نرم و از دست رفتن خاصیت ارتجاعی پوست است.» وی افزود: «اما تا امروز تغییر طول و عرض استخوان‌ها به‌خصوص در ناحیه صورت ارزیابی نشده بود.»
به گفته رئیس مرکز جراحی پلاستیک و ترمیمی در دانشگاه روچستر این امر با سی‌تی‌اسکن ۶۰ مرد و ۶۰ زن در سنین جوانی بین ۲۰ تا ۴۰ساله، میان‌سال ۴۱ تا ۶۴ساله و مسن ۶۵ساله به بالا به دست آمده است. تحقیقات نشان داد با افزایش سن، کاسه‌چشم افراد گسترده‌تر می‌شود، فاصله بین برجسته‌ترین بخش از پیشانی تا بالای بینی کاهش می‌یابد، گردی استخوان‌های گونه کمتر می‌شود، استخوان بینی بازتر و فک پایین منقبض می‌شود.
البته تغییر در اندازه چشم‌ها ممکن است در اثر چین‌وچروک پیشانی نیز باشد. همچنین این مطالعات نشان داد که این تغییرات در زنان زودتر از مردان بروز می‌کند و راه جلوگیری از آن اجتناب از استعمال سیگار، استفاده از کرم‌های ضدآفتاب و تقویت استخوان‌ها با ورزش است.
چرا پوست پیر می‌شود؟
پیرشدن پوست را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد: پیری ناشی از افزایش سن، و پیری ناشی از نور آفتاب.
پیری ناشی از افزایش سن
با گذشت زمان واکنش‌های بیوشیمیایی متعددی در بدن انسان رخ می‌دهند که به‌تدریج باعث تغییراتی در پوست می‌شوند مثلاً سلول‌های اپیدرم (لایه سطحی پوست) به‌راحتی نمی‌ریزند و رشته‌های کلاژن و الاستین نیز می‌شکنند. پوست مثل سابق قادر به حفظ رطوبت خود نیست. همچنین قدرت پوست برای مقابله با عفونت‌ها، درک احساسات، و تنظیم دمای بدن کاهش می‌یابد.
«DNA» که تکثیر سلول‌ها را کنترل می‌کند ممکن است آسیب‌دیده و این تکثیر از کنترل خارج‌شده، منجر به سرطان گردد.
تخریب کلاژن و الاستین و نیروی جاذبه به‌مرور زمان باعث برخی تغییرات مشخص می‌شوند:
خطوط ظریف اطراف چشم به وجود می‌آید، خطوط کنار دهان و روی پیشانی عمیق‌شده و همچنین پوست شل‌شده، افتادگی پیدا می‌کند. ناخن‌ها هم تدریجاً شکننده‌ترشده و مو‌ها نازک می‌شوند.
پیری ناشی از نور آفتاب
بزرگ‌ترین عامل آسیب‌رسان به پوست، پدیده افزایش سن نیست بلکه نورآفتاب است. طی سالیان و به‌مرور زمان تابش نور خورشید باعث چروک‌های سطحی و عمیق در پوست می‌شود، پوست را شل و متورم کرده، رنگ کدر و زردی به آن می‌دهد، ظاهر پوست چرم‌مانند و خشک و گاهی توأم با پوسته‌ریزی می‌گردد.
آفتاب احتمال ایجاد سرطان پوست را هم افزایش می‌دهد. نور آفتاب کلاژن را کاهش می‌دهد و باعث ایجاد و افزایش بعضی خال‌ها و لک‌های پوستی می‌شود.
چین‌وچروک پوست
چگونه پیری ناشی از افزایش سن را از پیری که در اثر نور آفتاب ایجاد می‌شود، تشخیص دهیم؟
این امر به‌راحتی قابل تشخیص است. به خطوط و چین‌وچروک و قوام پوست صورت و پشت‌دستتان نگاه کنید. حال آن را با قسمتی از پوست که زیاد آفتاب نخورده مانند ناحیه شکم خود مقایسه نمایید. خواهید دید که تفاوت زیاد است.
نور آفتاب چگونه به پوست آسیب می‌زند؟
آسیب ناشی از تابش آفتاب در اثر اشعه فرابنفش موجود در آن ایجاد می‌شود. انواع مختلفی از این اشعه در نور آفتاب وجود دارد که میزان نفوذ آن‌ها در پوست با یکدیگر متفاوت است. طول موج اشعه فرابنفش بین طول موج نورمرئی و اشعه ایکس قراردارد.
اشعه فرابنفشی که ازطریق نور خورشید به زمین می‌رسد سه طول موج عمده دارد:
اشعه فرابنفش نوع C
کوتاه‌ترین طول موج و بیشترین سطح انرژی را نسبت به دو طول موج دیگر دارد و به همین جهت بیشترین آسیب را نیز به پوست می‌رساند، ولی خوشبختانه معمولاً تا حد زیادی قبل‌از رسیدن به سطح زمین و طی عبور از اتمسفر توسط لایه «ازون» جذب می‌شود. البته در مناطقی مانند استرالیا که این لایه نازک‌شده احتمال آسیب شدید پوست در اثر این اشعه وجود دارد.
اشعه فرابنفش نوع B
طول موج کمتری نسبت به نوع C داشته و انرژی آن کمتر است و لذا آسیب کمتری هم به پوست وارد می‌کند. این اشعه به اپیدرم نفوذ می‌کند و آثار آن به‌شکل آفتاب‌سوختگی قابل مشاهده است.
هرقدر که تعداد دفعات آفتاب‌سوختگی بیشتر باشد، احتمال ایجاد سرطان پوست افزایش می‌یابد. اشعه فرابنفش نوع B باعث نوعی موتاسیون ژنتیکی می‌گردد و به‌دنبال آن سلول‌ها دچار رشد بی‌رویه‌شده و منجر به بروز سرطان می‌شود. در بیش‌از ۹۰ درصد سرطان‌های سلول اسکواموس، این موتاسیون وجود دارد.
اشعه فرانبفش نوع E
بیشترین طول موج را داشته و در پیری ناشی از نور آفتاب و همچنین ایجاد سرطان پوست نقش دارند. این اشعه به علت طول موج طویل‌تر خود، در درم (لایه عمقی پوست) بیشتر نفوذ می‌کند. فقط ۱۰ درصد اشعه فرابنفش نوع B به درم می‌رسد، ولی این میزان در مورد نوع E، ۵۰ درصد است. میزان اشعه فرابنفش E در نوری که از خورشید به زمین می‌رسد، ده برابر اشعه فرابنفش نوع B است.
همه این حقایق نشان می‌دهد که تا چه حد اجتناب از نور آفتاب و استفاده از لباس مناسب، کلاه لبه‌دار، دستکش و مواد ضدآفتاب در پیشگیری از پیرشدن زودرس پوست و بیماری‌ها و بدخیمی‌های آن اهمیت دارد.