قارچهای پوستی، عفونتهای قارچی هستند که در پوست، ناخن و مو ایجاد میشوند. این عفونتها معمولاً ناشی از رشد غیرعادی قارچهایی هستند که بهطور طبیعی بر روی پوست زندگی میکنند و درصورت وجود شرایط خاصی مانند رطوبت و گرما بیش از حد، تکثیر و باعث بروز عفونت میشوند.
انواع قارچ پوستی
عفونتهای قارچی سطحی: این نوع عفونتها تنها به لایه بیرونی پوست محدود میشوند و بهندرت عمیقتر میروند.
عفونتهای قارچی سیستمیک: این نوع عفونتها ممکن است به لایههای عمقی پوست یا حتی اعضای داخلی بدن نفوذ کنند.
علتهای بروز قارچ پوستی
قارچهای پوستی میتوانند بهدلایل مختلفی بر روی پوست ایجاد شوند و عواملی مانند محیط، وضعیت بهداشتی و وضعیت جسمانی فرد، تأثیر بسزایی در رشد این عفونتها دارند. در زیر به مهمترین علل بروز قارچ پوستی اشاره شده است:
رطوبت و گرما: قارچها در محیطهای مرطوب و گرم رشد میکنند. مناطقی از بدن که بیشتر در معرض رطوبت هستند، مانند بین انگشتان پا و زیر بغل، مکانهای مناسبی برای رشد قارچها بهشمار میآیند.
سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند افراد مبتلا به دیابت، ایدز، یا تحت درمانهای خاص مانند شیمیدرمانی) بهدلیل کاهش مقاومت بدن در برابر عفونتها، بیشتر در معرض ابتلا به قارچ پوستی قرار میگیرند.
لباسهای تنگ و غیرتنفسپذیر: پوشیدن لباسهای تنگ و از جنس غیرطبیعی باعث افزایش رطوبت و گرما در پوست میشود و محیط مناسبی برای رشد قارچها ایجاد میکند.
بهداشت فردی نامناسب: عدم رعایت بهداشت فردی، مانند استفاده مشترک از وسایلی چون حوله، لباس و وسایل ورزشی میتواند انتقال قارچ را از فردی به فرد دیگر آسان کند.
تعریق زیاد: افرادی که بیش از حد عرق میکنند، مانند ورزشکاران، در معرض رطوبت بیشتری قرار دارند که میتواند باعث رشد قارچها بر روی پوست شود.
مصرف برخی داروها: مصرف داروهایی مانند آنتیبیوتیکها و کورتیکواستروئیدها میتواند تعادل طبیعی میکروبی پوست را مختل کرده و باعث رشد بیش از حد قارچها شود.
استفاده از استخر و مکانهای عمومی: تماس با سطوح آلوده در مکانهای عمومی مثل استخرها، سونا و سالنهای ورزشی میتواند عامل انتقال عفونتهای قارچی به پوست باشد.
بیماریهای مزمن پوستی: بیماریهای پوستی مانند اگزما و پسوریازیس میتوانند لایهی محافظتی پوست را تضعیف کنند و زمینه را برای عفونت قارچی فراهم سازند.
علائم قارچ پوستی
قارچهای پوستی ممکن است در مناطق مختلف بدن ظاهر شوند و علائم آن بسته به نوع قارچ و محل عفونت متفاوت باشد. اما برخی علائم عمومی وجود دارند که معمولاً در بیشتر عفونتهای قارچی پوستی مشاهده میشوند. در ادامه به اصلیترین علائم قارچ پوستی پرداختهایم:
خارش شدید: یکی از شایعترین علائم قارچ پوستی، خارش مداوم و آزاردهنده است که معمولاً با تحریک پوست شدت میگیرد.
قرمزی و التهاب پوست:در ناحیهای که عفونت قارچی ایجاد شده، پوست ممکن است قرمز و ملتهب شود و حتی بهصورت زخم یا ترک ظاهر شود.
پوستهپوستهشدن و خشکی: قارچهای پوستی معمولاً باعث پوستهپوستهشدن و خشکی پوست میشوند. این حالت بهویژه در کف پا (قارچ پای ورزشکاران) و پوست سر دیده میشود.
تاولهای کوچک و ترکهای پوست: در برخی موارد، ممکن است تاولهای کوچک پر از مایع یا ترکهای دردناک بر روی پوست ایجاد شود که بهویژه در نواحی مرطوب بدن (مانند بین انگشتان پا) شایع است.
بوی نامطبوع: برخی از قارچهای پوستی میتوانند بوی نامطبوعی ایجاد کنند، بهویژه اگر در نواحی مرطوب و گرم باشند، مانند ناحیه بین انگشتان پا.
تغییر رنگ پوست: عفونت قارچی میتواند باعث تغییر رنگ پوست در ناحیه عفونی شود. این تغییر رنگ ممکن است بهصورت لکههای سفید، قهوهای یا قرمز ظاهر شود.
ضخیم شدن و تغییر شکل ناخنها: درصورت عفونت قارچی ناخنها، آنها ممکن است ضخیم و شکننده شوند و رنگشان تغییر کند. این عفونتها معمولاً رشد ناخنها را کند کرده و ظاهر آنها را تغییر میدهند.
ریزش مو: درصورت ابتلا به قارچ در پوست سر، ممکن است ریزش مو در ناحیه عفونی رخ دهد که معمولاً با خشکی و خارش همراه است.
توجه: تشخیص قارچ پوستی نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک متخصص دارد. درصورت مشاهده علائم فوق، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسب را دریافت نمایید و از گسترش عفونت جلوگیری کنید.
تشخیص قارچ پوستی
برای تشخیص دقیق عفونت قارچی، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. روشهای تشخیصی شامل معاینه بالینی، نمونهبرداری از پوست و انجام تستهای آزمایشگاهی میباشند.
روشهای پیشگیری از قارچ پوستی
برای پیشگیری از قارچهای پوستی میتوانید نکات زیر را رعایت کنید:
خشک نگه داشتن پوست: از مرطوب ماندن طولانی پوست، بهویژه در نواحی بین انگشتان، جلوگیری کنید.
استفاده از لباسهای تنفسپذیر: لباسهای نخی و راحت بپوشید.
استفاده از حوله شخصی: از حوله و وسایل شخصی دیگران استفاده نکنید.
درمان قارچ پوستی
درمان قارچ پوستی شامل داروهای موضعی و خوراکی است. داروهای ضدقارچ موضعی میتوانند عفونتهای سطحی را درمان کنند. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است داروهای خوراکی تجویز کند.
عفونتهای قارچی پوستی درصورتی که بهموقع تشخیص داده شوند، بهراحتی قابل درمان هستند. با رعایت نکات بهداشتی و مراقبتهای مناسب، میتوان از بروز این مشکلات پوستی جلوگیری کرد.
تفاوت قارچهای پوستی با اگزما
قارچهای پوستی ناشی از عفونت قارچی هستند و اغلب در نواحی مرطوب بدن ظاهر میشوند. این عفونتها مسری هستند و ازطریق تماس قابل انتقالاند. در مقابل، اگزما یک بیماری التهابی غیرعفونی است که معمولاً بهدلایل ژنتیکی، آلرژی یا اختلالات سیستم ایمنی بروز میکند و قابل سرایت به دیگران نیست. درمان قارچ پوستی با داروهای ضدقارچ انجام میشود، درحالیکه اگزما با مرطوبکنندهها و داروهای ضدالتهاب کنترل میشود.