محمد شبیری- گروه گزارش 

مدیرکل بهزیستی استان فارس ضمن هشدار نسبت به فزونی کودکان خیابانی و کار در سطح شهر‌های کوچک و بزرگ فارس گفت: گروه‌های مجرمی مانند تأمین‌کنندگان مواد مخدر، از کودکان کار و خیابانی برای مقاصد شوم خود استفاده می‌کنند  به گزارش شیرازنوین، آمار‌های اداره‌کل بهزیستی فارس حکایت از شناسایی ۴۲۶ کودک کار و خیابانی در استان فارس دارد؛ اما کارشناسان بر این باورند که این آمار تنها بخش کوچکی از واقعیت تلخ کودکان کار در این استان است.
شهر‌های شیراز و مرودشت بیش از سایر مناطق استان با معضل کودکان کار دست و پنجه نرم می‌کنند. خیابان‌ها برای این کودکان که از حداقل‌های زندگی محروم هستند، به خانه دوم تبدیل شده است. شیراز و مرودشت از مناطقی هستند که در سال‌های اخیر با افزایش تعداد این کودکان مواجه بوده‌اند. 
گزارش‌ها نشان می‌دهند که طی 6ماهه امسال، ۴۲۶ کودک کار در این استان شناسایی شده و خدمات دریافت کردند، که از این تعداد 287 نفر غیرایرانی، 136 کودک ایرانی و 43 نفر دختر بودند. این آمار که به‌طور قطعی از سوی مدیرکل بهزیستی استان اعلام شده، نشانگر ابعاد وسیع‌تر این بحران اجتماعی است. با وجود اعلام آمار رسمی، مسئله‌ای که در این گزارش به چشم می‌خورد، تفاوت فاحش میان آمار شناسایی‌شده و واقعیت موجود است.
چه کسانی مسئول‌اند؟
محمدرضا هوشیار، مدیرکل بهزیستی استان فارس در گفت‌وگو با شیرازنوین اذعان داشته که آمار واقعی کودکان کار و خیابانی ممکن است ۲ تا ۳ برابر بیشتر از تعداد شناسایی شده باشد. این به معنای وجود گروه‌های وسیع‌تری از کودکان است که به دلیل نبود نظارت کافی، همچنان در معرض خطرات مختلف قرار دارند.
به گفته هوشیار، تعداد 426 نفر از کودکان شناسایی‌شده، کودک کار بوده و 113 نفر از آن‌ها کودکان خیابانی بازمانده از تحصیل هستند. این کودکان به طور عمده در خیابان‌ها درگیر فروش کالا یا تکدی‌گری هستند و در این مسیر نه تنها از حقوق قانونی خود محروم می‌شوند، بلکه در معرض خطرات فراوانی ازجمله سوءاستفاده‌های جنسی، کار سخت و مواد مخدر قرار دارند.
وی در این‌باره تأکید کرده که در طول سال‌های اخیر، تنها دو نهاد بهزیستی و شهرداری به‌طور جدی درگیر سامان‌دهی این کودکان بوده‌اند؛ در حالی که دیگر دستگاه‌ها یا وظایف خود را به‌طور کامل انجام نداده‌اند یا اگر هم اقداماتی داشته‌اند، بیشتر مقطعی بوده است.
فرایند سامان‌دهی کودکان کار و خیابانی در استان فارس همچنان با چالش‌های متعددی روبه‌روست. از جمله اقدامات اخیر در این زمینه، ایجاد مرکز شبانه‌روزی برای نگهداری و حمایت از این کودکان و همچنین تلاش برای بازگرداندن آن‌ها به خانواده‌های‌شان بوده است.
هوشیار با اشاره به فرایند سامان‌دهی کودکان کار و خیابانی در استان فارس گفت: برخی از کودکان پس از جمع‌آوری به خانواده‌های‌شان بازگشته‌اند، اما گروهی دیگر نیز تحت مراقبت‌های ویژه قرار گرفته‌اند و حتی در برخی موارد، با حکم قضایی به خانواده‌ها بازمی‌گردند.
وی ادامه داد: در این میان، مشکلات حقوقی نیز یکی از اصلی‌ترین موانع سامان‌دهی این کودکان به‌شمار می‌روند. بسیاری از این کودکان در شرایطی به کار گرفته می‌شوند که بیمه ندارند و حقوق قانونی کارگر را دریافت نمی‌کنند. درواقع، نبود نظارت بر کارگاه‌ها و کسب‌وکار‌هایی که به‌طور غیرقانونی از این کودکان استفاده می‌کنند، عاملی است که موجب افزایش این معضل اجتماعی شده است.
مدیرکل بهزیستی فارس اظهار داشت: عوامل متعددی در افزایش تعداد کودکان کار و خیابانی در استان فارس نقش دارند که مهم‌ترین آن‌ها فقر و ناتوانی مالی خانواده‌هاست. بسیاری از این کودکان به دلیل مشکلات اقتصادی و ناتوانی والدین، به‌ویژه در خانواده‌های مهاجر و غیرایرانی، مجبور به کار کردن در خیابان‌ها می‌شوند. همچنین، برخی از کودکان به دلیل مشکلات خانوادگی مانند جدایی والدین یا فوت یکی از آن‌ها، به این وضعیت دچار شده‌اند.
در کنار این عوامل، وجود باند‌های متخلفی که از کودکان کار و خیابانی سوءاستفاده می‌کنند، ازجمله دیگر مشکلاتی است که روند سامان‌دهی این کودکان را پیچیده‌تر کرده است. هوشیار در این ‌باره هشدار داده که گروه‌های مجرمی مانند تأمین‌کنندگان مواد مخدر، از این کودکان برای مقاصد خود استفاده می‌کنند.
هوشیار نیز در این زمینه به نقش ویژه ستاد‌های استانی که از سال ۱۳۹۴ احیا شده‌اند، اشاره و تأکید کرد که بدون همکاری مؤثر و هماهنگی تمام دستگاه‌های اجرایی، این مشکل حل نخواهد شد. به گزارش شیرازنوین، با توجه به پیچیدگی این بحران، برای حل مشکل کودکان کار و خیابانی، نیاز به همکاری بیشتر بین نهاد‌های دولتی و غیردولتی است. به نظر می‌رسد که ایجاد سامانه‌ای برای شناسایی و ثبت این کودکان در کنار ارتقای نظارت بر شرایط کاری و اجتماعی آن‌ها، می‌تواند گامی مثبت در این راستا باشد.