اقتصاد دریا و
بنادر لجستیک

پرواضح است که اگر پای سخنان کارشناسان حوزه اقتصاد بنشینیم، حرف‌های بسیاری برای رونق اقتصاد و معیشت گمشده مردم دارند. حرف‌هایی که در همان جلسات گفت‌وگو خاک می‌شود و پس از پایان جلسات مزمن‌شده کسی دنبال اجرایی کردن این سخنان نمی‌رود. یکی از سخت‌ترین و دشوارترین مراحل توسعه‌طلبی، بی‌تفاوتی قانونگذار نسبت به نوسازی قانون و سپس مجریان قانون نسبت به اجرای مصوبات است که البته در دو سو بدون متولی و ناظر مانده‌ایم. 
اگر در قوه مقننه ناظر داشتیم، کسانی به دنبال نوسازی قوانین کهنه و قدیمی می‌بودند و در قوه مجریه نیز اگر نظارتی در کار بود، با این‌همه فساد از قبل ضعف قانون و ترک فعل مواجه نبودیم. هر دو قوه تاکنون بدون اثر در حوزه اقتصاد سیاسی عمل کرده‌اند و اقتصاد دریامحور با وجود مرزهای طولانی با خلیج فارس و اتصال به دریای عمان و اقیانوس و نیز اتصال از شمال کشور به دریای خزر و کشورهای حوزه آن، بدون برنامه و کسب درآمدهای اقتصادی مانده است. نگاه به اقتصاد دریامحور گویا در برخی کج‌سلیقگی‌ها غرق شده است؛ کج‌سلیقگی‌هایی که گاهی به برخی تفکرات گره خورده و این تفکرات منفی باعث شده مردم که همان سرمایه‌گذاران اصلی حوزه اقتصاد هستند، از رفتن کنار ساحل منع شوند و باقی قضایا. اما واقعیت قضیه تنها به آفتاب گرفتن گردشگران لب سواحل خلاصه نمی‌شود و باید نگاهی اقتصادی توأم با برنامه به دریا داشته باشیم. ما عموماً چون برنامه‌ای برای اقتصاد ایران نداشته‌ایم، از دیدگاه منکرات به سواحل نگریسته‌ایم و این رویداد باعث شده لب آب برای ما منطقه ممنوعه قلمداد شود. در دنیای امروز که تحولات اقتصادی و تجاری به سرعت در حال وقوع است، اهمیت بنادر و حمل و نقل دریایی به عنوان کلیدهای توسعه اقتصادی و لجستیک، بیش از پیش نمایان شده است. اقتصاد دریایی به عنوان یکی از زمینه‌های مهم توسعه اجتماعی و اقتصادی، اهمیت استراتژیک زیادی دارد. بهبود کارایی و کیفیت توسعه آن، تنظیم چیدمان توسعه اجتماعی و اقتصادی، تغییر مدل توسعه اقتصادی برای بهبود قدرت جامع کشور و در نهایت تحقق تجدید حیات بزرگ کشور از جمله اهداف این حوزه است. توسعه اقتصاد دریایی به شدت به بنادر لجستیکی وابسته است و سطح توسعه آن نیز تحت‌تأثیر سطح توسعه لجستیک بندری قرار دارد. واضح است که دریا با همه نعمت‌هایی که در آن قرار دارد و هرآنچه وابسته به دریاست، حتی ادامه فعالیت‌های وابسته به دریا در خشکی نمی‌تواند به طور انحصاری مورد بهره‌برداری قرار گیرد و همه داستان دریا و توسعه دریامحور از همین نقطه آغاز می‌شود. سال‌ها پیش که به دعوت سازمان بسیج رسانه استان فارس عازم سفر به مناطق جنوبی کشور شدم، عظمتی را در بنادر مختلف کشور یافتم که با نگاهی تأسف‌بار به آن دیدم که این همه تجهیزات و امکانات دردی از دردهای معیشت ملت را درمان نمی‌کند. در فرودگاه استان هرمزگان به زمین نشستیم و به عنوان یک خبرنگار قبل از فرود به پایین نیم‌نگاهی انداختم و با شگفتی به این معدن بزرگ خیره شدم. در ادامه سفر با هماهنگی‌هایی که شده بود، از بندرگاه‌های بزرگ بازدید کردیم و در همه این بازدیدها از توانی گزارش دادند که شاید نه‌تنها ایران، که کل منطقه را قادر است منتفع کند. بازدید از جزیره هنگام نیز لطفی خاص داشت؛ هر چند فقر در این نقطه مرزی موج می‌زد. به این امید بودم که شاید در تمام این سال‌ها اتفاق مهمی در بنادر بیفتد؛ اما از آن زمان که ابراهیم رئیسی، ریاست قوه قضائیه را برعهده داشت و سرزده به بنادر رفت و دستورات اکیدی برای ترخیص کالاها صادر نمود، تا وقتی رئیس‌جمهور شده و باز هم بر اهمیت اقتصاد دریا تأکید داشت، همچنان اتفاقی نیفتاد تا اینکه رهبر معظم انقلاب بر این مهم تأکید کردند و حالا وقتی داشتم اخبار را مطالعه می‌کردم، دیدم نماینده رئیس‌جمهور در امور هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی توسعه دریامحور گفته، تاکنون در ایران برای توسعه دریامحور اندیشه و برنامه‌ای ارائه نشده است. این سخنان علی عبدالعلی‌زاده در دوازدهم دی‌ماه باعث شد به فلسفه امید نگاهی دوباره داشته باشم.