اعتیاد و سلسله‌آسیب‌های اجتماعی در حال گسترش است و حساسیت ما به دلیل شیوع بحران، هر روز کمتر از گذشته می‌شود. بر اساس آمار قربانیان به این نتیجه می‌رسیم که کنش‌های سنتی به واکنش‌های مؤثر نمی‌انجامد و برای مقابله با بحران باید به رویکردهای نوینی متوسل شد. در برهه‌ای باور عمومی جامعه بر این بود که فرد مبتلا باید در زیرزمین‌ها تاریک و نمناک به تخت‌های فلزی زنجیر شود و افیون را با راهکارهای شلاقی از بدن او بیرون راند. اما امروزه به این حقیقت دست یافتیم که مواد مخدر قبل از آنکه از جسم قربانیان زدوده شود، باید از فکر و ضمیر ناخودآگاه بیماران پاک گردد. برای داشتن جامعه‌ای عاری از مخدرهای سنتی و صنعتی هنوز هزار راه نرفته پیش رو داریم. سخت‌افزارها و نرم‌افزارها باید از نو تعریف شوند و تفکرات علمی و مفاهیم آسیب‌شناسی جایگزین باورهای نادرست گردند.
تجربه و کارنامه بسیاری از مدیران ما دربردارنده این مهم است که بیشترین قوای فکری آن‌ها صرف درمان مسئله می‌شود و این در حالی است که در شاهراه پیشگیری با مسیر به مراتب هموارتری روبه‌رو هستیم. به بیانی ساده‌تر، همان‌قدر که ما در نقاط آلوده شهری نیازمند حضور پلیس و قوای انتظامی و اطلاعاتی هستیم، بیشتر از آن نیازمند دانش متخصصانی توانمند و امکانات کافی برای پیشگیری از اعتیاد می‌باشیم تا تقاضا برای خانواده مخدرها کاهش یابد.
این مضامین را با نگاهی عمیق‌تر مرور کنیم. سرای محله، مرکز مشاوره و صیانت از بنیان خانواده و خانه محله؛ به راستی مردم ایران و حتی جامعه اندیشمندان تا چه اندازه از پتانسیل‌های ارزشمند آن‌ها در راستای پیشگیری هوشمندانه از سلسله‌آسیب‌های اجتماعی اطلاع دارند؟ شاید اقشار اندکی از جامعه با گوشه‌ای از کارکردهای ساختارهایی نظیر فرهنگ‌سراها آشنا باشند و تعریفی جز برپایی گالری‌های نقاشی و تماشاخانه‌های تئاتر برای آن‌ها ارائه کنند. در حالی که مراکزی نظیر سراهای محله، خانه‌های محله و مراکز مشاوره و صیانت از بنیان خانواده با خاستگاه مردم‌مدارانه‌ای که از آن برخوردارند، نقش بسزایی در رکود آسیب‌های اجتماعی دارند.
این‌گونه پایگاه‌های مردمی می‌توانند نقش ارزنده‌ای در جذب انرژی‌های منفی ایفا کرده و زمینه را برای بروز دموکراسی اجتماعی -یعنی تصمیم‌گیری مردم برای مردم در زمینه چالش‌های اجتماعی- مهیا سازند. در چنین ساختاری، جبهه‌گیری افکار عمومی در سفلی‌ترین آستانه خود قرار می‌گیرد؛ چراکه تمامی ارکان سرای محله و مراکز مشاوره و صیانت از بنیان خانواده دارای خاستگاه ارزنده مردمی هستند و حاکمیت با نگاهی مردم‌مدارانه و دلسوزانه به تهیه زیرساخت‌های لازم همت گماشته و بهره‌برداری از آن‌ها را به اقشار واجد شرایط می‌سپارد.
با تراکم اقشار دردمند در چنین آوردگاه‌های باارزشی شاهد واگویی عقده‌ها، چاره‌گشایی از چالش‌ها، استفاده از ظرفیت ریش‌سفیدان و خردمندان، تخلیه روحی و روانی گره‌های عاطفی و مضامینی از این دست بوده و به طور حتم با سرمایه‌گذاری در این عرصه آسیب‌های اجتماعی به سردمداری اعتیاد سیر نزولی می‌پیمایند. در نظر داشته باشیم بسیاری از افراد معتاد از سر کنجکاوی، بیچارگی، تنهایی، فقر، قرارگیری در محافل آلوده و دلایلی از این دست به ورطه شوم اعتیاد فروافتاده‌اند و این در حالی است که ساختارهای مردمی در سرای محله و مراکز مشاوره و صیانت از بنیان خانواده دارای پتانسیل‌های ارزشمندی برای اطلاع‌رسانی و همیاری هستند.
مطابق آمار سازمان جهانی مبارزه با مواد مخدر، ایران برای سالیان متوالی در رده نخست کشف و امحای خانواده افیون‌ها قرار دارد و هرساله شماری از بهترین فرزندان میهن در قالب قوای انتظامی، نیروهای امنیتی و سربازان گمنام امام زمان(عج) برای دستیابی به این آمار افتخارآمیز به شهادت می‌رسند. به همین دلیل بهتر است در جبهه‌های کاهش تقاضا هم گام برداشته و با رویکردهای نوین زمینه‌های پیشگیری‌های هوشمندانه را فراهم سازیم. متأسفانه شمار آوردگاه‌های پرخطر که در آن معتادان متجاهر و آسیب‌دیدگان اجتماعی لانه کرده‌اند، در کلان‌شهر شیراز پرشمار است و در مجاورت آن‌ها با اقشار کمتربرخورداری روبه‌رو هستیم که با شتاب فراوان مرزهای فقر و تنگدستی را درنوردیده و به آسیب اعتیاد به عنوان اتفاقی سهل و روزمره و گلوگاهی برای رهایی می‌نگرند. به‌طور حتم سراهای مردمی در این‌گونه محلات می‌تواند نقش ارزنده‌ای در فرایندهای پیشگیری ایفا کند و زمینه بازگشت فرد مبتلا به جامعه را فراهم سازد. متأسفانه در کشور ما و همه کشورهایی که برای پیمودن گام‌های توسعه قدم‌های عجولانه‌ای برمی‌دارند، این مشکل اساسی وجود دارد و همیشه پروژه‌های مبتنی بر سیمان، میلگرد و بتن بر فعالیت‌های انسان‌محورانه مقدم هستند. نتیجه کار چنین می‌شود که هویت رفیع انسانی با گرفتاری در معرض چالش‌هایی نظیر اعتیاد پایمال شده و کرامت انسانی با اختصاص بودجه‌های نادرست زیر سؤال می‌رود.