در کشاکش افیون

هیولای افیون هر روز هراس‌انگیزتر می‌شود. در گذشته قبح مصرف مخدرها برای طیف سالمندان از میان رفته بود و شماری از آن‌ها در سال‌های‌کهولت و ناتوانی کنج عزلت و وافور را بر‌می‌گزیدند. اما در برهه معاصر افیون از دبیرستان به سمت دبستان کوچ کرده و شمار قربانیانی که در مسیر تباهی هستند، سیر صعودی ‌می‌پیماید.
آمارها به شدت نگران‌کننده‌اند. هرساله صدها کیلوگرم مواد مخدر فقط در نزدیکی مدارس کشف‌ می‌شود و این فاجعه نشان از پیامدهایی شومی برای جامعه ایران خواهد داشت. در نظر داشته ‌باشیم میزان کنجکاوی کودکان و نوجوانان در بیشترین حد ممکن است و با ادبیات دستوری و نصیحت‌های گفتاری و نهیب‌های ‌پرخاشگرانه نمی‌توان آن‌ها را از گرداب اعتیاد و پیامدهای شوم آن رهایی بخشید.
بهای مخدرها هم به‌موازات تورم رشد نمی‌کند و در بسیاری موارد، قیمت آن‌ها با گذشت زمان دچار رکود هم شده است. به‌ همین دلیل باید کارگروه‌های ‌ویژه‌ای ‌با همکاری دستگاه‌هایی نظیر پلیس، بهزیستی، آموزش و پرورش، نهادهای امنیتی، یگان‌های فرهنگی، وزارت بهداشت و درمان و دیگر ارگان‌ها ‌و نهادهای ذی‌ربط تشکیل داد و در عرصه‌های‌ پیشگیری و درمان گام‌های ‌استوارانه‌ای ‌برداشت.
شاید اگر آموزش و پرورش با اتخاذ نظر کارشناسان، مسئله مواد مخدر را به صورت تئوری و سربسته برای دانش‌آموزان باقی نگذارد و در کارگاه‌های ‌آموزشی به صورت علمی و عملی درباره عواقب شوم آن اطلاع‌رسانی کند، درصد کمتری از جوانان و نوجوانان اسیر دیو تباهی شوند.
شاید اگر سرمایه‌گذاری بیشتری در راستای ایجاد و تجهیز کمپ‌های ‌ترک ‌اعتیاد صورت پذیرد و امکانات درمانی آن‌ها به‌روزرسانی شود، آمار افرادی که در مسیر بهبودی قرار ‌می‌گیرند، اندکی افزایش یابد. ایران با واقع شدن در محاصره کشورهایی نظیر افغانستان، پاکستان و عراق در جبهه اصلی مقابله با ترانزیت مواد مخدر قرار دارد و پلیس هرساله هزاران تن از انواع مخدر سنتی و صنعتی را کشف و امحا ‌می‌کند.
در دهه‌های ‌اخیر ملت ایران تاوان هنگفتی برای مقابله با این بحران فزاینده پرداخته است. بسیاری از بهترین سربازان میهن در راه مقابله با سوداگران مرگ به درجه رفیع شهادت نائل گشته و کانون میلیون‌ها ‌خانواده ایرانی دچار فروپاشی و تباهی شده است. جوامع جهانی نیز آن چنان‌که شایسته است در مسیر مقابله با مواد مخدر و سوداگران مرگ با ایران همکاری نمی‌کنند. در چنین شرایطی دستگاه‌های ‌آموزشی، درمانی و همه نهادهای پیشگیرانه به همراه خانواده‌ها ‌باید قدم‌های ‌استواری در زمینه مبارزه علمی و عملی با اعتیاد برداشته و هیچ‌کس خود را از اسارت در این مهلکه مبرا نداند.
البته همیشه راه نجات از مهلکه افیون از خاکریزهای مرزهای شرقی نمی‌گذرد و راهکارهای نرم و زیرکانه‌ای‌ هم برای مقابله با چنین بحران‌های ‌جان فرسایی وجود دارد.
گسترش زیرساخت‌هایی برای تخلیه انرژی و فراهم‌سازی بسترهای اشاعه شادی در جامعه یکی از تأثیرگذارترین راهکارهای پیشگیرانه‌ای ‌است که‌ می‌توان به آن متوسل شد و بنیه عمومی مردم را برای در امان ماندن از آسیب‌ها ‌بیمه کرد. به طور حتم مردمان شادمان گرایش کمتری به افیون و افسردگی‌هایی که در پس آن نهفته است، خواهند داشت و این مسئله شمار نهادها و دستگاه‌هایی که در زمینه مبارزه با مواد مخدر مسئولیت دارند را دوچندان خواهد کرد. حال باید از دستگاه‌های ‌فرهنگی پرسید که تا به حال چه اقدامی در عمل برای تقویت روحیه مردم انجام داده و چگونه بنیه روانی جامعه را برای پیشگیری از گسترش آسیب‌های ‌اجتماعی نظیر اعتیاد ایمن ساخته‌اند. آیا آن‌ها توانسته‌اند از مبانی ارزشمند هنر به عنوان راهکاری برای گسترش شادی‌های ‌عمومی بهره‌برداری کنند یا در چرخه تکرار مکررات گرفتار آمده‌اند؟
 نتیجه کار هرچه باشد، همه دستگاه‌ها ‌و همه نهادها در زمینه گسترش آسیب‌های ‌اجتماعی نظیر اعتیاد، طلاق، بیکاری، انحرافات اخلاقی و جمیع آسیب‌های ‌اجتماعی مسئول هستند و دستگاه‌های ‌فرهنگی و شبه‌فرهنگی از آنجایی که از صندوق مظلوم بیت‌المال منتفع ‌می‌شوند، از جایگاه ویژه‌ای ‌برای مقابله با بحران‌های‌ اجتماعی برخوردارند.
 به‌راستی که با برپایی چند خرده‌سمینار و برنامه محدود مسئولیت آن‌ها به پایان نمی‌رسد و باید گام‌های‌استواری برای زوال آسیب‌های‌اجتماعی بردارند. گسترش شادی یکی از راهکاری مؤثر در این زمینه است. مردمی که آوردگاه‌های‌ مشروعی برای تخلیه انرژی‌های ‌منفی داشته ‌باشند، رغبتی به افسردگی و افیون نخواهند داشت.
 شاید با توسل به نوشداروی هنر سرانه مصرف مواد مخدر کاهش یافته و از جامعه‌ای ‌توانمند و پرانرژی برخوردار شویم. این راهی است که تا به حال در مسیر آن فعالیت چشمگیری نداشته‌ایم. هیولای افیون در حال فروپاشی جامعه ایران است.