میثم محجوبی- گروه فرهنگ و هنر
همان‌طور که انتظار می‌رفت، جشنواره فیلم فجر در شیراز به مرور با استقبال بیشتر مخاطبان مواجه شد. با رسیدن به شب سوم جشنواره، ظرفیت طبقه همکف تالار حافظ به طور کامل پر شد و در شب چهارم نیز آثار خوبی به نمایش درآمد که رضایت مخاطبان و منتقدان را در بر داشت.
نخستین فیلمی که در سومین شب جشنواره و در تالار حافظ شیراز به نمایش درآمد، انیمیشن «افسانه سپهر» بود. کاری از مهرداد مهرابی و عماد رحمانی که صداپیشگی بخش زیادی از شخصیت‌های آن را گروهی از صداپیشگان شیرازی به عهده داشتند. ضمن اینکه صداگذاری این انیمیشن را هم میلاد استخری از شیراز به عهده داشت.
آن‌طور که از صحبت‌های برخی بینندگان این انیمیشن برمی‌آمد، افسانه سپهر توانست رضایت نسبی مخاطبان را جلب کند. بیشتر کودکان به عنوان مخاطبان اصلی انیمیشن، آن را با واژه «خیلی خوب» توصیف می‌کردند و والدین هم از رضایت فرزندانشان راضی بودند.
البته نظر منتقدان و اهالی حرفه‌ای سینما مطابق انتظار با نظر مخاطبان چندان هماهنگ نبود.
فنی خوب، قصه ضعیف
یکی از این سینماگرها با بیان اینکه «افسانه سپهر» از نظر فنی مطلوب بوده است، گفت: حرکت‌ها باورپذیر بود و روی شخصیت‌ها نیز از نظر فنی خیلی خوب کار شده بود؛ اما متأسفانه داستان آن کشش لازم را نداشت.
علیرضا عیسوی افزود: مشکل قصه این است که اصلاً جذابیت ندارد و همان 10 دقیقه اول، خیلی ساده‌انگارانه گذر می‌شود. انتظار داشتیم پیچیدگی‌های بیشتری را شاهد باشیم، اما داستان آن‌قدر زود جلو می‌رود که هیچ واکنش دراماتیکی شکل نمی‌گیرد.
منتقد سینما ادامه داد: اتفاق بد بعدی این است که شخصیت اصلی مکمل ندارد و استفاده از یوز ایرانی هم در این داستان با آن لحن نقص‌دار و دیالوگ‌های کوتاه جالب نیست و جواب نمی‌دهد.
عیسوی یکی از ایرادهای اصلی انیمیشن‌های ایرانی را شکل نگرفتن مطلوب هویت ایرانی در آن‌ها عنوان کرد و گفت: کارگردان‌ها علاقه زیادی دارند که این آثار را ایرانیزه کنند، اما متأسفانه به کمتر موردی برخورد می‌کنیم که چیزی در خصوص ایران در آن نهفته باشد.
فیلم‌نامه‌ها، اسیر خودخواهی مؤلفان
دیگر فیلم‌ساز شیرازی نیز افسانه سپهر را دارای دکوپاژ خوب عنوان کرد، اما مشکل اصلی را ضعف فیلم‌نامه دانست و گفت: متأسفانه رابطه منطقی در روایت وجود ندارد.
سعید ذوالنوریان افزود: در سه شب ابتدایی جشنواره، شاهد نمایش 3 انیمیشن بودیم که در کمال ناباوری، متوجه شدیم که در هر 3 اثر، کارگردان‌های انیمیشن، نویسنده هم هستند که این ایراد بسیار بزرگی است؛ مگر دستمزد یک فیلم‌نامه‌نویس چقدر است یا استفاده از چند فیلم‌نامه‌نویس چقدر کار را کند می‌کند که ما اسیر خودخواهی مؤلفان می‌شویم.
او گفت: در سینمای سطح اول جهان، به ندرت با اثری مواجه می‌شویم که یک داستان یا رمان اقتباس نشده باشد و در برخی کارها دست‌کم 3 فیلم‌نامه‌نویس همکاری کرده‌اند تا اثری شایسته تولید شود.
ذوالنوریان تأکید کرد: باید این را بپذیریم که در سینمای کشورمان و حالا در پویانمایی‌ها که زحمات زیادی برای آن‌ها کشیده می‌شود، از ضعف روایت ضربه زیادی می‌خوریم.
امیدواری به آینده انیمیشن و حوزه کودک
یکی از بازیگران مطرح تئاتر فارس نیز در خصوص انیمیشن‌های حاضر در جشنواره فیلم فجر گفت: استقبال مردم از این آثار بد نبوده و اتفاقاً جشنواره به ما نشان داد که اگر بتوانیم مخاطب کودک و نوجوانان را به سینما بکشانیم، موفق خواهیم بود؛ کاری که در سینمای بدنه به درستی انجام نمی‌شود.
آرش جمال‌الدینی افزود: اگر قصه خوب و پرداخت مناسب داشته باشیم و مخاطب هدف امروز جامعه ایران را خوب بشناسیم، قطعاً تماشاچی هم خواهیم داشت و با وجود تمام سختی‌ها و مشکلات، احتمال موفقیت در گیشه هم زیاد می‌شود؛ پس می‌شود روی انیمیشن سرمایه‌گذاری کرد.
دست‌اندرکاران انیمیشن افسانه سپهر نیز در میز نقد جشنواره حضور داشتند و از سختی‌های کار گفتند.
حضور پررنگ صداپیشگان شیرازی
سرپرست صداپیشگان این پویانمایی با بیان اینکه بخش زیادی از صداپیشگان گروه دوبلاژ انیمیشن «افسانه سپهر» از هنرمندان شیرازی تشکیل شده‌اند، گفت: در مسیر تشکیل این گروه، اتفاقات سختی را پشت سر گذاشتیم، اما ارزشش را داشت؛ چون شاهد حضور این انیمیشن در جشنواره فیلم فجر امسال به عنوان یکی از آثار اصلی هستیم.
سپهر ترابی ادامه داد: مدت‌زمان زیادی بود که برای ساخت بسیاری از آثار سینمایی و انیمیشن تنها از یک سری صداپیشگان و گروه‌ها بهره گرفته می‌شد، اما با اعتماد و نگاه خوبی که کارگردان و تهیه‌کننده انیمیشن «افسانه سپهر» داشتند، مسئولیت این کار به من سپرده شد و توانستیم در این کار از هنرمندان شیرازی بهره بگیریم.
وی گفت: متأسفانه هنوز هم صدای بسیاری از صداپیشگان جوان و توانمند کشور شنیده نشده است. بدون شک «افسانه سپهر» سرآغاز مسیری است که این صداپیشگان در کشور دیده شوند و نشان بدهیم که صداها و پتانسیل‌های قابل‌توجهی خارج از پایتخت نیز وجود دارد و افراد توانمندی در استان‌های مختلف مشغول فعالیت حرفه‌ای در این عرصه هستند. ترابی بر اهمیت توجه به بخش انیمیشن در جشنواره تأکید کرد و گفت: انیمیشن‌ها نیاز به جشنواره مستقل ندارند؛ همان‌گونه که در اسکار فیلم و انیمیشن با هم داوری می‌شوند و به یک اندازه اهمیت دارند، جشنواره فجر هم می‌تواند به یک اندازه به فیلم‌های سینمایی و انیمیشن اهمیت بدهد.
حیف است صدای خوب نشنویم
اما طراح صدای این انیمیشن، از اکران آن در تالار حافظ گله‌مند بود و گفت: شیراز از سینماهای تازه‌احداث با امکانات خوبی بهره می‌برد و حیف است که مردم شیراز در هنگام تماشای فیلم، صدای خوب نشنوند. میلاد استخری از مسئولان فارس درخواست کرد که اکران فیلم در این نوع رویدادها را در سالن‌های سینمای شیراز و با امکانات و سیستم‌های صوتی بهتری برنامه‌ریزی کنند. این طراح صدا همچنین خواستار توجه بیشتر به بخش انیمیشن در جشنواره شد و گفت: حیف است که تنها یک سیمرغ به بخش انیمیشن اختصاص داده شده است؛ چراکه انیمیشن‌ها موسیقی، صداگذاری خوب و مخاطبان قابل‌توجهی دارند که نیاز است به این بخش هم در جشنواره فجر توجه ویژه شود. او افزود: صداگذاری انیمیشن از فیلم سینمایی دشوارتر است و پروسه ساخت آن زمان بیشتری نیاز دارد؛ امیدوارم با فعالان در این عرصه بهتر برخورد شود؛ با این حال می‌توان گفت اتفاق خوبی برای شهر شیراز رقم خورده که در عرصه صداگذاری تعداد قابل‌توجهی از هنرمندان این شهر در جشنواره حضور دارند.
جلوه‌های ویژه؛ نقطه قوت فیلم زرگرنژاد
در شب چهارم جشنواره فیلم فجر شیراز، دو فیلم «شمال از جنوب غربی» و «آبستن» در تالار حافظ به نمایش درآمدند که هر دو اثر با واکنش مثبتی از سوی تماشاگران مواجه شدند.
شمال از جنوب غربی به کارگردانی حمید زرگرنژاد و تهیه‌کنندگی مهدی مددکار، ماجرای کامیونی پر از مواد منفجره را روایت می‌کند که برای بمب‌گذاری از عراق وارد استان‌های شمالی کشور شده، اما در مرحله تعقیب و مراقبت گم می‌شود.
یکی از مخاطبان این فیلم گفت: این فیلم بخشی از تاریخ کشور ما بود که هیچ از آن اطلاع نداشتیم و آگاهی از این بخش از تاریخ، برای من جالب بود.
زهرا پورصالح ادامه داد: خصوصاً جلوه‌های ویژه این فیلم بسیار جذاب بود و فکر می‌کنم در اختتامیه جشنواره نیز جایزه این بخش را از آن خود کند یا دست‌کم نامزد کسب سیمرغ شود.
دیگر مخاطب شمال از جنوب غربی نیز گفت: با وجود اینکه سیر منطقی قصه دچار ایرادهایی بود، اما موضوع جذاب فیلم، مخاطب را تا پایان همراه می‌کرد.جعفر جمشیدی افزود: تصویربرداری و کارهای فنی این فیلم جای تقدیر داشت و علاوه بر این، فکر می‌کنم برخی بازیگران آن از جمله مصطفی زمانی و بهناز جعفری، شانس کاندید شدن برای کسب جایزه را هم داشته باشند. مخاطب دیگری نیز گفت: فیلم دلخراشی بود که عمق دوران جنگ را نشان می‌داد و عمیقاً بیننده را به فکر وامی‌داشت.
شبنم زارع ادامه داد: اگر فیلم ضعفی هم داشت، با جلوه‌های ویژه و خاص پوشش داده شده بود و در نهایت اثر مطلوبی را مشاهده کردیم.
«آبستن»؛ پرتنش اما خوش‌ریتم
دومین فیلم یعنی «آبستن» ساخته برادران تنابنده، قصه چند جوان است که هرکدام درگیر مشکلی شخصی هستند و در مرز آستارا در کلبه‌ای در کنار آب جمع شده‌اند تا به کمک یک آدم‌‌پران، به صورت قاچاقی از مرز خارج شوند.
مخاطبان این فیلم هم عقیده داشتند که نسبت به سایر فیلم‌های مشاهده‌شده تا اینجای کار، آبستن اثر بهتری بوده است. بازیگر تئاتر استان فارس در این خصوص گفت: هر 2 فیلمی که در شب چهارم دیدیم، نسبت به شب‌های قبل قابل‌توجه‌تر بودند.
آرش جمال‌الدینی افزود: فیلم آبستن نشان می‌دهد که اگر واقعا فیلم‌سازی بخواهد با سلیقه درست و حسابی، با فکر و پشتوانه علمی و مطالعاتی پشت دوربین برود، قطعاً خروجی خوبی خواهد داشت.
وی گفت: تماشاگران از تماشای یک فیلم پرتنش اما خوش‌ریتم و با قصه که بازیگران خوبی هم داشت، لذت بردند و امیدواریم در شب‌های بعدی هم بتوانیم فیلم‌های خوبی ببینیم. جمال‌الدینی تأکید کرد که آبستن می‌تواند در اختتامیه جشنواره نیز صاحب عناوینی در بین برترین‌ها باشد. یکی از منتقدان سینما نیز گفت: فکر می‌کنم امشب خونی در رگ‌های جشنواره به حرکت درآمد و شور و شوقی در آن رخ داد. محمدرضا حق‌نگهدار ادامه داد: فیلم‌های شب چهارم جان‌دارتر بودند؛ به خصوص فیلم آبستن که از نظر نوع فیلم‌برداری، صدابرداری و حتی بازیگری، کار بسیار سختی بود، اما خوب از آب درآمد.
وی گفت: یک حسن بزرگ این فیلم حفظ راکورد از لحاظ فضاسازی بود؛ هرچند بعضی قاب‌ها ایرادهایی هم داشت، اما در مجموع نتیجه کار رضایت‌بخش بود.
حق‌نگهدار آبستن را به عنوان فیلم اول کارگردان‌های آن، اثری قابل‌تقدیر دانست.
به گزارش شیرازنوین، جشنواره فیلم فجر در شیراز تا شامگاه 22 بهمن‌ماه ادامه خواهد داشت و علاوه بر تالار حافظ، در مجموعه سینمایی امین تارخ و هنرشهر آفتاب نیز به نمایش فیلم‌های این دوره می‌پردازند.