برای خرم‌رود

چه ستیز معنایی تأمل برانگیزی در نام رودخانه خشک مستتر شده است. در پی خشک‌سالی دهه‌های اخیر، رودخانه خشک شیراز بیشتر از آن که نشانه‌های رود را در بستر خود بپروراند به سنگلاخی آلوده تبدیل شده که مورد بهره‌برداری ابزاری قرار می‌گیرد.
 در موسم انتخابات بسیاری از نامزدها به یاد این برکه فراموش شده می‌افتند و سخن از تبدیل آن به یک زیر ساخت کلان گردشگری می‌رانند. وعده‌های انتخاباتی بر این باور استوار است که می‌توان در پهنه رودخانه خشک از رستوران‌های فصلی، فضای‌سبز، پارک‌های مدرن و بسیاری از سخت‌افزارهایی که نشاط مدنی را به همراه داشته باشد، بهره برد. اما واقعیت کنونی رودخانه خشک شیراز نشانه‌هایی از آن همه وعده‌های گوش نواز را بازگو نمی‌کند.
متأسفانه بستر این رودخانه به محل گردهمایی معتادان و کارتن خواب‌های پر خطر تبدیل شده و در میان آن‌ها بیماری، مواد مخدر، بزهکاری و جرم موج می‌زند. از سوی دیگر مستنداتی مبنی بر تخلیه زباله و فاضلاب از سوی افراد سودجو در این مکان به چشم می‌آید که صدمات محیط‌زیستی جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت و هزینه سامان دهی آن‌ها را به بیت‌المال تحمیل می‌کند.
 اگر چه رودخانه خشک شیراز در هویت تاریخی خود به‌عنوان رودی فصلی شناخته می‌شود؛ اما با مشاهده جریان آن طی سال‌های اخیر در می‌یابیم که در هنگام بارندگی‌ها تنها رود نحیفی از میان آن گذشته و کم‌تر شاهد جریان بارش‌ها در پهنای رود قدیمی بوده‌ایم. این مسئله سبب می‌شود تا حیوانات موذی مأمن مناسبی برای زادوولد یافته و شهروندان را با مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی مخاطره برانگیزی روبه‌رو سازند.
در گذشته با رصد خشک‌سالی حاکم بر رود میانی شیراز، کنارگذر‌هایی در این منطقه سامان دهی شد تا بدین‌وسیله از شدت ترافیک ناحیه مرکزی شهر کاسته شود. اما این مسئله در حقیقت بهره‌برداری از گوشه‌ای ازظرفیت‌های کلان رودخانه خشک به‌حساب می‌آید و می‌توان با مشورت صاحب‌نظران امورشهری، اساتید دانشگاه و حمایت‌های مادی و معنوی متولیان امورشهری استفاده بهینه‌ای از این پتانسیل مسکوت مانده به‌عمل آورد. تجربه نشان داده است که بخش خصوصی درصورت مهیا بودن تسهیلات و حمایت‌های لازم آماده سرمایه‌گذاری در این قبیل پروژه‌ها است و مردم شیراز از دیرباز تا کنون علاقه وافری به استفاده از فضای‌سبز و آب‌های روان داشته‌اند و درصورت مهیا شدن چنین زیرساخت‌هایی به‌طور حتم سرمایه متولیان بازگشت قابل‌ملاحظه‌ای خواهد داشت. اما در شرایط حاضر، حتی لای‌روبی رودخانه خشک نیز هزینه‌های زیادی برای متولیان امور شهری به دنبال دارد و ثروتی که باید به‌منظور اعتلای جایگاه شیراز صرف شود، در این راستا هزینه می‌گردد.
برای سامان‌دهی اوضاع نابسامان رودخانه خشک تعامل و همکاری همه دستگاه‌های ذی‌ربط ضروری به‌نظر می‌رسد. در ابتدا علوم‌پزشکی و بیمارستان‌ها باید نسبت به عدم واریز زباله‌ها و فاضلاب‌های عفونی در بستر رودخانه به شهروندان اطمینان‌خاطر بدهند و سپس باید برای ساماندهی کارتن خواب‌ها و معتادان متجاهر که بستر رودخانه را به محل اسکان خود تبدیل ساخته‌اند، راهکاری اساسی در دستور کار قرار گیرد.
برای تعالی اقتصادی و فرهنگی شهر نباید تنها وام‌دار میراث گذشتگان باشیم. بلکه شهر راز سرشار از ظرفیت‌های نهفته‌ای است که با زدودن غبار از گوهر آن‌ها می‌توان در رونق گردشگری و ارتقا جایگاه کیفی شهر اقدامات مؤثری را پایه‌ریزی کرد. رودخانه خشک، ارتفاعات شهری، خانه‌های تاریخی، بازار‌های سنتی، فضای‌سبز، اماکن متبرکه و بسیاری دیگر از این قبیل مؤلفه‌ها نیاز به توجه‌های مادی و معنوی داشته و درصورت سرمایه‌گزاری در آن‌ها می‌توان به آینده شهر و مردمانش امید بیشتری داشت.
 در نظر داشته باشیم که با اتمام دلار‌های نفتی چاره‌ای جز اتکا به گردشگری برای شیراز باقی نخواهد ماند و از هم اکنون باید در اندیشه توسعه زیرساخت‌های لازم بود. مثلث و مربع گردشگری ایران در آینده‌ای نه چندان دور عهده‌دار هزینه‌های تأمین بودجه کشور خواهند شد.