مصرف انرژی در سال‌های اخیر به یک دغدغه مهم در بخش خانگی و تولیدی استان فارس تبدیل شده که کارشناسان معتقدند بهینه‌سازی و آموزش می‌تواند کمک شایانی به حل این دغدغه کند. به گزارش خبرنگار ایرنا، این روزها بهینه‌سازی در مصرف انرژی به یک دغدغه مهم تبدیل شده به‌گونه‌ای که رئیس‌جمهور نیز همزمان با سرد شدن هوا، با انتشار یک ویدئو از همه درخواست کرد دمای وسایل گرمایشی خود را دو درجه کاهش دهند. با آغاز راه‌اندازی این پویش دیگر اعضای دولت و استانداران نیز پیوستن خود به پویش دو درجه کمتر را اعلام کردند و تمام تلاش خود را به‌کار گرفتند تا با ارائه راهکارهای مختلف به حل این دغدغه کمک کنند.
دعوت استاندار فارس به پویش 2 درجه کمتر
استاندار فارس هم در کلیپی کوتاه از مردم استان درخواست کرد با توجه به کاهش محسوس دما در روزهای پیش رو، دمای وسایل گرمایی را ۲ درجه کاهش دهند. حسینعلی امیری در این کلیپ با استفاده از کنترل دستگاه گرمایی، اقدام به کاهش دو درجه دمای محل کار خود کرد. او همچنین در جلسه کارگروه مدیریت مصرف انرژی که به شکل ویدئو کنفرانس با حضور وزیر کشور برگزار شد اعلام کرد که از ۶هزار مگاوات برقی که در سراسر کشور صرفه‌جویی و مدیریت شده ۱۳تا ۱۵ درصد مربوط به این استان است و در زمینه صرفه‌جویی در مصرف گاز نیز سهم استان فارس ۱۰میلیون مترمکعب بوده است.
استاندار فارس بر لزوم بازنگری در تخصیص سهمیه مصرف انرژی مطابق با شرایط اقلیمی هر استان تأکید کرد و ادامه داد: هم‌اینک زمینه بهره‌برداری از یک‌هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی در فارس فراهم است که این ظرفیت تا یک‌هزار و ۴۰۰ مگاوات قابل‌ارتقا است. طبق گفته او بخشی از هزینه‌های این کار توسط سرمایه‌گذار محلی تأمین شده و برای بخش دیگر نیز ساختمان و فضا در اختیار وزارت نیرو قرار می‌گیرد و لذا انتظار است که وزارت نیرو نسبت به معرفی سرمایه‌گذار اقدام کند. استاندار فارس، کشاورزی را از پایه‌های توسعه اقتصادی این استان دانست و گفت: در استان فارس ۴۰هزار حلقه چاه مجاز برای کشاورزی وجود ‌دارد که عمدتاً به شبکه برق وصل بوده و برق مصرفی آن‌ها بیش از یک‌هزار مگاوات است که در صورت تخصیص تسهیلات از سوی دولت، کشاورزان متقاضی احداث نیروگاه‌های برقی هستند که هریک توان تولید ۳۰ کیلووات برق را دارد. او درباره اعمال سیاست تشویق صنایع بزرگ به احداث نیروگاه‌های خورشیدی اضافه کرد: با اعمال سیاست‌های تشویقی، کارخانه فولاد و کارخانه کربنات سدیم فارس تولید ۱۰۰ تا ۱۵۰ مگاوات برق را آغاز کرده‌اند که این مدل می‌تواند در سایر استان‌های کشور نیز تجربه شود. استاندار فارس همچنین پیشنهاد داد که برای بهینه‌سازی مصرف موتورخانه‌های ساختمان‌های دستگاه‌های دولتی هم بودجه‌ای از سوی سازمان برنامه و بودجه تخصیص داده شود و این اقدام گام مؤثری برای مدیریت مصرف انرژی در استان خواهد بود. بدین‌ترتیب بهینه‌سازی مصرف در بخش‌های خانگی و تولیدی در دستور کار مسئولان استانی قرار گرفت و ارائه‌ پیشنهاد و راهکار در این زمینه بیش از پیش ضرورت یافت؛ بدون شک بهینه‌سازی مصرف انرژی یکی از مهم‌ترین راهکارها برای مقابله با بحران انرژی و حرکت به سمت یک آینده پایدار است که برخی کارشناسان بر این باورند با اعمال سیاست‌ها و راهکارهای مناسب و قابل‌اجرا در بخش‌های خانگی و تولیدی می‌توان به این هدف مهم دست یافت.
راهکارهای بهینه‌سازی مصرف گاز
عضو انجمن اقتصاددانان ایران که شدت مصرف انرژی در صنایع و مصرف سرانه انرژی خانوار را تابع عوامل گوناگونی می‌داند دراین‌باره گفت: مصرف انرژی به قیمت حامل‌های انرژی، رفتار و عادات جامعه، تکنولوژی به‌کارگرفته‌شده در وسایل و تجهیزات و دیگر عوامل بستگی دارد. امین عربی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایرنا افزود: تغییر قیمت انرژی به‌عنوان سیاست اقتصادی و تغییر در رفتار و عادات خانوارها به‌عنوان سیاست فرهنگی، مصرف انرژی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به گفته او برخی سیاست‌گذاران در بحث مدیریت مصرف انرژی بر سیاست‌های اقتصادی، به‌خصوص افزایش بهای حامل‌های انرژی تمرکز دارند و عده‌ای دیگر معتقدند از‌آنجا‌که حامل‌های انرژی در بخش تولیدی، به‌عنوان نهاده استفاده می‌شود و در بخش خدماتی نیز یکی از عوامل اساسی رونق این بخش است، افزایش قیمت حامل‌های انرژی، قیمت‌های سایر کالاها و خدمات را بیشتر از پیش‌بینی‌ها افزایش می‌دهد و سبب رکود و تورم پی‌درپی می‌شود. عضو انجمن اقتصاددانان ایران ادامه داد: برای جلوگیری از تورم و افزایش رفاه و به‌منظور استفاده بهینه از ذخایر انرژی می‌توان از سیاست‌های فرهنگی به‌خوبی کمک گرفت؛ در واقع تأثیر بلندمدت و کوتاه‌مدت سیاست‌های فرهنگی و تأثیرگذاری آن بر مصرف گاز طبیعی که اکنون بخش قابل‌توجهی از سبد انرژی کشور را تشکیل می‌دهد، در بخش مصرف خانگی و تولیدی دارای اهمیت فراوانی است و نیاز به بررسی همه‌جانبه دارد. به اعتقاد او تغییر در رفتارها یا به‌عبارتی، فرهنگ مصرف و استفاده بهینه از انرژی در بلندمدت، نتایج ارزشمندی دارد و توجه به این مهم با توجه به گستردگی دستگاه‌های فرهنگی در کشور بسیار مؤثر است. او شدت مصرف انرژی را میزان انرژی که برای تولید مقدار معینی محصول نیاز است تعریف کرد و ادامه داد: شدت انرژی در صنایع و به‌ویژه صنایع عمده کشور مانند صنایع پتروشیمی و سیمان در مقایسه با صنایع مشابه در کشورهای دیگر بیشتر است؛ بازده برخی از صنایع مانند نیروگاه‌های حرارتی تولید برق، پایین است؛ بدین‌معنا که برای تولید مقدار معینی انرژی الکتریکی میزان بیشتری حامل‌های انرژی به‌خصوص گاز طبیعی در مقایسه با موارد مشابه در دیگر کشورها، مصرف می‌شود. طبق گفته عربی بالا بودن شدت مصرف انرژی در صنایع، نشان می‌دهد سیاست‌های اقتصادی و فرهنگی می‌تواند شدت مصرف انرژی را در صنایع و در نتیجه مصرف انرژی را کاهش دهد.
تنش خشک‌سالی در آستانه بحران
عضو انجمن اقتصاددانان ایران افزود: تولید انرژی گاهی محصول یک واحد تولیدی است، مانند تولید گاز یا تولید برق در پالایشگاه‌های گازی یا نیروگاه‌های تولید برق. گاز طبیعی و سایر حامل‌های انرژی گاهی برای واحدهای تولیدی نهاده است یعنی در تولید یک محصول استفاده می‌شود. او با بیان اینکه در نیروگاه‌های حرارتی، گاز طبیعی مصرف و برق به‌عنوان محصول تولید می‌شود، گفت: در یک نیروگاه حرارتی که برای تولید برق، گاز طبیعی مصرف می‌شود افزایش قیمت گاز طبیعی، هزینه‌های تولید برق را افزایش می‌دهد و در نتیجه سود تولید برق، کاهش می‌یابد. عربی ادامه داد: از‌آنجایی‌که هدف بنگاه‌های تولیدی، رسیدن به بالاترین سطح سود است، لذا سیاست‌های اقتصادی و افزایش قیمت حامل‌های انرژی سبب تغییراتی برای کاهش شدت انرژی در کارگاه‌های تولیدی می‌شود و سیاست‌های فرهنگی نیز که به کاهش مصرف انرژی منجر می‌شود، مورد‌استقبال مدیران صنایع قرار می‌گیرد. این دکتری اقتصاد درباره سیاست‌های فرهنگی بهینه‌سازی مصرف انرژی گفت: سیاست فرهنگی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی، مجموعه‌ای از ارزش‌ها و اصولی است که به‌کارگیری آن‌ها سبب کاهش مصرف انرژی می‌شود.آن‌طور که عربی می‌گوید سیاست‌های فرهنگی از طریق نظام تعلیم‌و‌تربیت با توجه به ساختار اجتماعی و از طریق روش‌های ارتباطی و برجسته کردن ارزش‌ها شکل می‌گیرد و در گذر زمان به رفتارها و عادات اجتماعی تبدیل می‌شود. عربی با بیان اینکه سیاست‌های اقتصادی سبب تغییر درآمد مصرف‌کننده و سود بنگاه‌های تولیدی می‌شود، گفت: با فرض اینکه کشش درآمدی مصرف‌کننده مثبت باشد، با افزایش درآمد میزان مصرف انرژی خانوار افزایش می‌یابد، در‌این‌صورت هر سیاستی که درآمد را افزایش دهد، میزان مصرف انرژی نیز افزایش خواهد یافت و در صورت کاهش درآمد، مصرف انرژی کاهش می‌یابد؛ با این فرض افزایش قیمت و سیاست‌های که باعث کاهش درآمد می‌شود، کاهش مصرف انرژی را در پی دارد.
فارس در مسیر بهینه‌سازی انرژی
او به ارائه سیاست‌های مناسب برای بخش‌های خانگی و تولیدی پرداخت و با اعتقاد به اینکه سیاست‌های فرهنگی و اقتصادی، سبب کاهش مصرف انرژی در بخش تولیدی و بخش خانگی می‌شود، گفت: در بخش خانوار به ‌دلیل نیاز به انرژی برای رفاه، امکان تغییر ساختار فرهنگی در برای استفاده بهینه از انرژی وجود دارد و به نظر می‌رسد سیاست‌های فرهنگی کارایی بهتری در بخش خانوارها دارد. عضو انجمن اقتصاددانان ایران با بیان اینکه کشور ما دارای مبانی ارزشمند فرهنگی و دستگاه‌های توانمند اجرایی برای اثرگذاری بر فرهنگ مصرف خانوارهاست، گفت: برای نمونه با برنامه‌ریزی در آموزش‌وپرورش که دستگاه قدرتمندی در پهنه فرهنگی کشور محسوب می‌شود، می‌توان مصرف انرژی در خانه‌ها را به میزان زیادی کاهش داد. به گفته او ابزارهای سیاست‌های فرهنگی در کشور می‌تواند رفتار و عادات مصرفی خانواده‌ها را به‌سرعت تحت‌تأثیر قرار دهد و سبب مصرف بهینه انرژی شود.عربی معتقد است در بخش تولیدی به دلیل اهمیت حساب سود و زیان که هدف بنگاه‌های اقتصادی است، اعمال سیاست‌های اقتصادی سبب تصمیم‌سازی برای تغییر فرایندها و استفاده از تکنولوژی بهتر در جهت کاهش شدت انرژی خواهد شد.
اهمیت فرهنگ‌سازی در حوزه انرژی
افزون‌بر انتخاب مناسب سیاست‌ها، برخی کارشناسان در حوزه انرژی بر این باور هستند که آگاهی‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی در این حوزه از طریق برگزاری همایش و دوره‌های آموزشی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است و می‌تواند کمک شایانی به بهتر شدن شرایط کند. یک مشاور و مدرس حوزه انرژی معتقد است ناترازی چالش بزرگی است که این روزها کشور را درگیر خود کرده و ازاین‌رو آگاهی‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه بهره‌وری و مدیریت انرژی با توجه به منابع انرژی محدود و افزایش هزینه‌های تأمین انرژی به‌منظور بهینه‌سازی، کاهش و مدیریت مصارف از اهمیت استراتژیک و بسیار ویژه‌ای برخوردار است.فرهاد زارعی ادامه داد: این مهم در سراسر دنیا تمامی دولت‌ها، مسئولان، دست‌اندرکاران و مصرف‌کنندگان را بر آن داشته تا با مدیریت و بهره‌وری انرژی و به‌کارگیری فناوری و تجهیزات مناسب و جایگزینی انرژی‌های نو و تجدیدپذیر افزون‌بر کاهش هزینه‌ها به پیشبرد اهداف توسعه پایدار، حفظ منابع طبیعی و کاهش آلاینده‌ها به تأمین نیازهای جامعه و صنایع مختلف با کمترین مصرف انرژی بپردازند. به گفته او مدیریت انرژی و مباحث بهره‌وری در این حوزه شامل فرایندها و فعالیت‌های مختلفی است که به کاهش مصرف انواع انرژی شامل برق، گاز، سوخت‌ها و سایر انرژی‌ها در سازمان‌ها، ساختمان‌ها، صنایع تولیدی و حتی منازل کمک می‌کند.
این مدرس در حوزه انرژی افزود: با بهینه‌سازی مصرف انرژی می‌توان از هدررفت منابع جلوگیری کرد و در عین حال بهره‌وری اقتصادی را افزایش داد و بدیهی است استفاده از فناوری‌های نوین مانند سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر هوشمندسازی ساختمان‌ها و به‌کارگیری تجهیزات انرژی کارآمد می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش مصرف انرژی داشته باشد.
وی اضافه کرد: اخیراً گروه مشاوران شایگان با سال‌ها تجربه، مشاوره، آموزش و برگزاری رویداد در حوزه‌های بهره‌وری ممیزی انرژی و استقرار سیستم‌های مدیریت انرژی با همکاری مرکز مطالعات انرژی دانشگاه صنعتی شیراز با هدف آگاه‌سازی، فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی به مدیران سازمان‌ها، کارشناسان بخش انرژی، دانشجویان، ادارات، ارگان‌های دولتی و صنایع تولیدی اقدام به برنامه‌ریزی و برگزاری همایش کاربردی «مدیریت و بهره‌وری انرژی» به‌منظور کاهش و رفع ناترازی‌های انرژی در سازمان‌ها، صنعت و ساختمان کرد.