جستاری در پویش نه به تصادف

پلیس راهور فراجا گفت: روزانه ۴۸ نفر در تصادفات در کشور کشته می‌شوند؛ یعنی هر ۳۰ دقیقه یک نفر! در سال گذشته، ۲۰هزار و ۴۵ نفر در تصادفات کشور جان خود را از دست داده‌اند.
گفتنی است، تعداد کشته‌های روزانه تصادفات جاده‌ای آلمان ۸ نفر است؛ در حالی که تعداد خودروهای کشور آلمان ۴۸میلیون خودرو، یعنی دو برابر خودرو‌های ایران و با جمعیتی حدوداً مساوی با ایران است. متأسفانه بعد از انقلاب تاکنون نزدیک ۸۰۰ تا ۹۰۰هزار نفر در تصادفات جاده‌های کشور کشته شده‌اند (بیش از سه و نیم برابر شهیدان جنگ تحمیلی) و حدود سه برابر این ارقام، مجروحان و مصدومان این تصادفات هستند که تخمین زده می‌شود حدود ۶ تا ۷ درصد تولید ناخالص ملی باید برای درمان آنان و سایر هزینه‌های تبعی اجتماعی هزینه شود که رقم وحشتناک و تأسف‌باری است. تقریباً هر تصادف منحر به جرح شدید یا فوت، هزینه‌های تبعی اعم از درمانی و مالی حدود ۲میلیارد تومان برای کشور دارد. 
این جدا از نابسامانی‌های اجتماعی و آسیب‌های روانی است که بر خانواده‌ها تحمیل می‌شود. شوربختانه، کشور ما از نظر آمار مرگ‌ومیر بر اثر تصادفات جاده‌ای در بالای جدول جهانی و دارای رتبه هفتم است. 
سه عامل اصلی این فاجعه سالانه که با تعطیلات نوروز شروع شده و تا پایان سال ادامه می‌یابد، عامل انسانی، کیفیت خودرو‌ها و وضعیت جاده‌هاست که عامل انسانی نزدیک ۶۰ درصد و بالاترین سهم را دارد. 
کیفیت خودرو‌های تولید داخل نیز سهم عمده‌ای در این تلفات دارد که ناشی از عدم وجود رقابت در بازار خودرو و انحصار تولید و تحمیل فروش این نوع تولیدات به مردم است. از طرفی اعتبارات بخش نگهداری و ایمن‌سازی راه‌ها در کشوری با وسعت ایران کافی نیست؛ به‌طوری که علاوه بر کاهش ۱۷درصدی اعتبار تخصیصی بدین منظور نسبت به سال گذشته حدود ۴۰ درصد هم ارزش ریالی و پولی اعتبارات تخصیصی به خاطر کاهش ارزش پول ملی و تورم کاهش یافته است و در نتیجه مسئولان راهداری کشور نمی‌توانند به خوبی به وظایف خود عمل کنند. برای عامل خودرو و بودجه راهداری، دست دولت بسته است. دولت نمی‌تواند به قدر نیاز بودجه را تأمین کند؛ زیرا همه‌ساله مقادیر معتنابهی از اعتبارات تخصیصی بودجه کشور به‌رغم اکراه دولت به دلیل فشارهای خارج از دولت، مصروف مواردی می‌شود که نسبت به حوزه‌هایی مثل نگهداری و مرمت و بهبود راه‌های مواصلاتی کشور که ارتباط مستقیم با حفظ جان مردم دارد، اصلاً اولویت نداشته و خروجی و منفعتی هم برای جامعه ندارد. بنابراین تنها راه باقی‌مانده کاهش عواقب ناشی از عامل انسانی است که دست خود مردم است. چاره‌ای نیست جز اینکه همه به «پویش نه به تصادف» بپیوندیم و برای جان عزیزانمان ارزش قائل باشیم و از هم مراقبت و مواظبت کنیم. امید است سال آینده، شیرینی سفر‌های نوروزی بر کام ایرانیان تلخ نشود.