اشاره: دستگاه فرهنگ بر عهد نشاط‌افزایی مستدام است. کنسرت‌های موسیقی با استقبال پرشور آحاد جامعه و به‌ویژه نسل جوان در محیطی شاد، صمیمی، سالم، پایبند به ارزش‌های اخلاقی و هنجارهای مثبت اجتماعی در حال برگزاری هستند و بهترین هنرمندان کشور برای اهالی شهرراز به روی صحنه می‌روند.
توالی کنسرت‌ها و حضور هنرمندان مطرح نشان از عزم راسخ دستگاه فرهنگ برای نشاط‌آفرینی دارد و سُکّان‌داران این عرصه تمام‌قد پای کار شادابی جامعه ایستاده‌اند. متولیان فرهنگ به خوبی دریافته‌اند جامعه دل‌خسته امروز در کشاکش اخبار بد، فشارهای روانی، ناکامی‌های اقتصادی، گسست‌های اجتماعی و بحران‌هایی ازاین‌دست گرفتار آمده و نیاز مبرمی به طراوت دارد و به راستی چه مؤلفه‌ای به اندازه مضامین ناب فرهنگی و هنری می‌تواند روح جامعه را جلا داده و انرژی‌های منفی را دور بریزد.
با ذکر این مقدمه به اثرات روانی برگزاری رویدادهای هنری در کالبد جامعه بپردازیم و نقش مثبت مؤلفه‌های فرهنگی را در عرصه جنگ نرم بررسی کنیم. پشتیبانی مردم از کنسرت‌های موسیقیایی و فعالیت‌های فرهنگی به‌عنوان پشتوانه محکمی برای تقویت سرمایه‌های اجتماعی محسوب می‌شود که مدت‌ها موردِغفلت و فراموشی قرار گرفته بود. از یاد نبریم تقویت سرمایه‌های اجتماعی نقش مؤثری در تحکیم پایه‌های نظام دارد و دسیسه‌ها و نیرنگ‌های جنگ نرم را خنثی می‌سازد.
نقش ارزنده فرهنگ در پدافند غیرعامل
پدافند غیرعامل یا پدافند ناکُنش‌گر نوعی دفاع غیرنظامی است و به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که به جنگ‌افزار نیاز ندارد و با اجرای آن می‌توان از وارد شدن خسارات به تجهیزات، تأسیسات حیاتی نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری نمود یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.
با تعریف ایجازواری که از پدافند غیرعامل ارائه شد به این نتیجه برسیم که مؤثرترین و کارآمدترین سرمایه هر مجموعه‌ای همانا نیروهای انسانی هستند و به دنبال آن مردم به‌عنوان مهم‌ترین و قابلِ‌اتکاترین پشتوانه حاکمیت تلقی می‌شوند. در نظام مردم‌سالاری دینی نیز وضع از همین قرار است. مردم در بزنگاه‌های سخت حضور پرشوری داشته و سد محکمی در برابر بدخواهان ایران ساخته‌اند.
در همین راستا باید یادآوری کرد که جامعه دل‌مُرده، آزرده، گرفتار در مشکلات معیشتی نشانی از تعالی و ارزش‌مداری ندارد و در دام چرخه‌های ناکامی به تباهی می‌رود. جامعه در چنین روزهای مبادایی به آدرنالین مثبت و نشاط نیاز مبرمی دارد تا برای دقایقی همه غمبادها رها شده و برای مقابله با چالش‌ها تجدید قوا کند. مؤلفه‌های فرهنگی و ورزشی نقش کارآمدی در این زمینه ایفا می‌کنند.
ورزش آینه عبرت فرهنگ باشد
دهه‌های پیشین را به یاد بیاوریم. مردم برای پیروزی‌های تیم ملی جشنواره شادی برگزار می‌کردند و ابرقهرمانان جام جهانی 1998 با بالگردهای ارتش در ورزشگاه آزادی رونمایی شدند. شاید تصمیم‌سازان وقت در آن دوران ارزش حضور مردم در میدان و اشاعه شادی‌های اجتماعی را به درستی درک نکرده بودند و چنین شد که فوتبال مردمی جای خود را به ورزش سلیقه‌ای و سیاست‌زده داد.
این سناریو شکست قابلِ‌تعمیم به حوزه فرهنگ و هنر نیز هست. کارشناسان و اهالی فرهنگ و هنر در تعریف رویدادها بر مبنای خواسته‌های جامعه تصمیم‌سازی کنند. به یاد داشته باشیم که هنر ایرانی از دیرباز تاکنون در زمره نجیب‌ترین‌های جهان قرار می‌گیرد و خُرده‌حاشیه‌های این حوزه آن‌قدر انگشت‌شمار، ناچیز و محدود هست که به راحتی بتوان از کنار آن عبور کرد.
امروزه هنرمندان ایرانی با اقتدار در برابر تولیدات هنجارشکن و آلوده شبکه‌های معاند ایستاده‌اند و محتوای پاکی را در معرض مخاطب فارسی قرار می‌دهند. در نظر داشته باشیم خالی شدن سفره فرهنگ از تولیدات هنرمندان داخلی به معنای گستراندن فرش سرخ برای نمونه‌های ارزش‌ستیز است و نمی‌توان مخاطب را در خلأ تولید محتوا سرکوب کرد.
به همین دلیل باید هنرمندان داخلی را ارج نهاد؛ به آن‌ها آوردگاهی برای نمایش داد؛ زیرساخت‌ها را تقویت کرد و همگام با ذائقه مخاطب و لحاظ مضامین ارزشی از تولیدات مبتنی‌بر هنجارهای مثبت حمایت کرد.
مظلومیت پایتخت فرهنگ، در عرصه زیرساخت
مخاطب ایرانی و هنرمندان وطنی مظلوم گرفتار آمده‌اند. شیراز داعیه‌دار فرهنگ و هنر ایران‌زمین است و این در حالیست که از یک سالن که به استانداردهای جهانی نزدیک باشد، محروم مانده است.
ما در سالن‌های نمایش تئاتر به روی صحنه می‌بریم، آیین‌های تودیع و معارفه برگزار می‌کنیم، کنسرت به روی صحنه می‌بریم، فیلم نمایش می‌دهیم و میزگردهای تخصصی برگزار می‌کنیم و از دیگر دستگاه‌ها دعوت می‌کنیم تا رویدادهای خود را در سالن‌های فرهنگی و هنری برپا کنند.
شاید مدیران ارشد استان در اعصار پیشین از یاد بردند که ماهیت فارس فرهنگی است و توسعه، تجهیز و بهسازی زیرساخت فرهنگی و هنری در زمره رسالت‌های اساسی آن‌ها قرار می‌گیرد. اما تالار مرکزی شیراز در آتش بی‌مهری گرفتار آمد و مشوق‌های بخش خصوصی هم آن‌قدر جذاب و وسوسه‌کننده نبود که به گسترش زیرساخت‌های فرهنگی منجر شود. اما در شهرستان‌های استان اوضاع وخیم‌تر است و بسیاری از شهرهای بزرگ فارس از همان سالن‌های بی‌کیفیت نیز محروم هستند.
با‌این‌حال اهالی فرهنگ‌مدار شیراز در سالن‌های تاریخ‌مصرف‌گذشته مشتاقانه از رویدادهای فرهنگی استقبال می‌کنند و به راستی چه سرمایه‌ای برای حاکمیت بالاتر از حضور پرشور مردم در صحنه است.
هنر به میان مردم بیاید
اگرچه سالن‌های کنسرت در شیراز همواره لبریز از جمعیت هستند؛ اما جامعه فرودستان توان حضور در سالن‌های نمایش به دلیل وخامت اوضاع اقتصادی جامعه را ندارند و از مسئولان ارشد استان انتظار می‌رود زمینه برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری را در فضاهای عمومی مهیا سازند.
تجربه ماه‌های اخیر نشان داده است فراهم آوردن محیطی شاد و مفرح برای جامعه از اولویت‌های دولت وفاق است و باید این مهم را در مقام عمل ثابت کند. همان‌طور که آیین تحویل سال در حافظیه، پاسارگاد و تخت‌جمشید باشکوه برگزار شد تا مُهر تأییدی بر هم‌گرایی تمدن ایرانی با فرازهای ارزشی بزند.
البته گستراندن چتر فرهنگ و هنر در بطن جامعه در دستور کار مدیران فرهنگی «دولت تدبیر و امید» هم بود اما با برخی کارشکنی‌ها محقق نشد و این‌بار با حضور تیم اجرایی استان و مدیران توانمند فرهنگی امید به تحقق آن در مقیاس وسیع‌تری می‌رود.
سیاست‌گذاری برای زیست‌شادمانه
در همین رابطه استاندار مردمی فارس همواره نگاه ویژه‌ای بر نشاط‌افزایی جامعه داشته است. حسینعلی امیری در این زمینه گفت: حرکت در مسیر ایجاد نشاط اجتماعی و امیدآفرینی باید محور برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و اجتماعی قرار گیرد. وی اظهار کرد: ایجاد فضای پرنشاط و زیست‌شادمانه، از مهم‌ترین نیازهای انسان در احساس رضایت و موفقیت است و هنر در شادی‌سازی و شادی‌آفرینی ابزار مؤثری به‌شمار می‌رود. او افزود: شادی با رشد شخصی فرد رابطه‌ای دوسویه دارد و پس از ایجاد رضایت و شادمانی است که زمینه حرکت به‌سوی هدف آغاز می‌شود؛ انسان شاد و با‌نشاط برای رسیدن به موفقیت، تلاش بیشتری خواهد داشت.
استاندار فارس با اشاره به جایگاه و نقش مهم هنر در تبیین مسائل فرهنگی و اجتماعی، ادامه داد: عرفا و اندیشمندان بزرگ کشور نیز در دوره‌های مختلف با استفاده از لطایف، زبان شعر، استعاره و طنزهای فاخر هنرمندانه با مردم سخن گفته و به اصلاح فرهنگ عمومی، افزایش توانمندی‌ها و ظرفیت‌افزایی جامعه کمک می‌کردند.
امیری بیان کرد: شادی و نشاط را از خواسته‌های اساسی و فطری انسان‌ها است اما قالب‌های شادی و نشاط باید متناسب با شأن مقام انسانی، مثبت، هدفمند و در بستری سالم باشد. او با بیان اینکه، شادی و نشاط از هدیه‌های ارزشمند الهی است، گفت: حس خوب زندگی، رضایتمندی، خوش‌بینی و خیرخواهی و بخشندگی باید در لایه‌های مختلف جامعه ساری‌وجاری شود چرا که جامعه شاد، ناکامی‌ها، ناامیدی‌ها، ترس‌ها و نگرانی‌ها را پشت‌سر می‌گذارد.
استاندار فارس یادآور شد: آموزه‌های دینی و معیارهای عقلی نیز اهمیت شادی و نشاط را در تلطیف کردن زندگی و زیست افراد جامعه پذیرفته و بر آن تأکید دارند.
تقویت سرمایه‌های اجتماعی با ابزار فرهنگ و هنر
طی ماه‌های اخیر اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس به سُکّان‌داری دکتر مهدی رنجبر تمرکز ویژه‌ای بر تکریم سرمایه‌های اجتماعی داشته است.
مهدی رنجبر با بیان اینکه شهر شیراز حرم سوم اهل‌بیت(ع) با پیشینه قوی، نمایانگر پیوند دین، هنر و حماسه و میراث گران‌سنگی در بازآفرینی هویت ایران اسلامی دارد، گفت: معتقدم در پاسداشت و تقویت اصالت و هویت ایرانی اسلامی می‌توانیم سرمایه‌های اجتماعی را در عرصه فرهنگ و هنر احیا کنیم. وی ادامه داد: افول کنشگری و میدان‌داری مردم در آفرینش‌ها و فعالیت‌های فرهنگی را می‌توان با گفتمان میان‌نسلی از میان برداشت و اگر این مهم تحقق پیدا کند، گامی بلند در راستای بهبود جامعه مدنی فارس و ایران برداشته‌ایم.
رنجبر افزود: شیراز از دیرباز میراث‌دار گنجینه‌ای از فرهنگ، ادب، هنر و حماسه ایران‌زمین بوده و جان بخشیدن به این گنجینه برای تقویت سرمایه‌های اجتماعی در سایه میراث جاودان بزرگانی چون سعدی، حافظ و ملاصدرا شیرازی ضرورتی انکارناپذیر است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان فارس با تأکید بر اینکه گفتمان شیراز به‌عنوان الگویی برای مردمی‌سازی و عدالت فرهنگی می‌تواند شکاف‌های اجتماعی را ترمیم و پیوندهای وحدت‌بخش را تقویت کند، گفت: استفاده از زبان هنر و ظرفیت هنرمندان راه ورود به این گفتمان است، در همین راستا فارس می‌تواند زیست شبانه‌روزی در حوزه فرهنگ، هنر و معنویت را تجربه کند که به الگویی در گردشگری فرهنگی، هنری و اجتماعی بدل شود و در این راه رونق اقتصادی و توسعه زیرساخت‌های فرهنگی را نیز به همراه آورد. وی ادامه داد: اهالی فرهنگ، هنر، رسانه و معنویت فارس تلاش دارند تا این خانه را با ابزار هنر به خانه‌ای برای گفت‌وگو میان تمام اقشار، اندیشه‌ها، سنین و سلیقه‌ها در چارچوب قوانین انقلاب اسلامی ایران تبدیل کرده تا ایرانی شادتر و آگاه‌تر در بستر تاریخ داشته باشیم.
شایان ذکر است دستگاه فرهنگ و هنر فارس به‌موازات برگزاری رویدادهای پرنشاط فرهنگی نگاه ویژه‌ای به مناسبت‌های دینی نظیر آیین‌های رمضانی و شب‌های پرفیض قدر داشته است که قلم‌زنی خوش‌نویسان در حرم مطهر شاهچراغ(ع)، نوروز علوی، حضور در راهپیمایی روز جهانی قدس به همراه جشن وحدت اقوام از مهم‌ترین آن‌ها است.