سعیدرضا امیرآبادی- گروه گزارش
amirabadi_shznvn@yahoo. com
اشاره: پاسداشت شعائر دینی و نشاط‌آفرینی در تقابل با یکدیگر نیست. شهر
هفت‌هزارساله شیراز در جایگاه والای سومین حرم اهل‌بیت(ع) همانا پایتخت فرهنگی ایران‌زمین است و پردازش هوشمندانه نظریه تلفیق دین، حماسه و هنر برای فارس از سوی مقام معظم رهبری نشان از مهر تأیید بر سبقه دینی و فرهنگی این استان دیرینه دارد.
با توجه به اهمیت نظریه تلفیق دین، حماسه و هنر بود که دستگاه فرهنگ فارس با عبور از فعالیت‌های تک‌بُعدی به پرورش سرمایه‌های اجتماعی در خاستگاه دینداری و نشاط‌آفرینی پرداخت. امروزه عملکرد دستگاه فرهنگ و هنر فارس خط باطلی بر دسیسه‌های دشمنان در عرصه جنگ نرم می‌کشد و توطئه تقابل رویدادهای فرهنگی و هنری با مؤلفه‌های دینی و ارزشی را نقش‌بر‌آب می‌کند.
سکان‌داران دستگاه فرهنگ فارس از مناسبت‌های دینی و آیینی در راستای ترویج معنویت در جامعه بهره می‌جویند و این رویکرد فاخر در ایام ماه مبارک رمضان، روز جهانی قدس، شب‌های پرفیض قدر، دهه کرامت و سایر مناسبت‌های دینی مشهود است. از سوی دیگر آن‌ها به رسالت دیرینه خود در نشاط‌آفرینی جامعه بازگشته‌اند و رونق برنامه‌های فرهنگی و هنری گواهی بر این ادعاست. برپایی گالری‌های هنری، برگزاری کنسرت‌های موسیقیایی، نمایش آثار فاخر سینمایی، بزرگداشت مشاهیر، گرامیداشت پیشکسوتان و سلسله‌ای از رویدادهای مثبت فرهنگی و هنری نقش ارزنده‌ای در شادابی جامعه ایفا می‌کند.
در نظر داشته باشیم دشمنان دیرینه این مرزوبوم با تمام توان در راستای سیاه‌نمایی و ناامیدی جامعه گام بر‌می‌دارند و با اتخاذ این نیرنگ خصمانه به دنبال سرکوب سرمایه‌های اجتماعی و بی‌انگیزگی جوانان به‌عنوان موتور محرک جامعه هستند. آن‌ها فرآیند پیچیده مهندسی اخبار را به خوبی می‌دانند و از هر فرصتی برای ترویج ایران‌هراسی، تشویق به مهاجرت کورکورانه، پایه‌ریزی اغتشاش، بی‌انگیزگی جامعه برای کار و تلاش و هزاران دسیسته دیگر بهره می‌گیرند.
با شناسایی این اهداف خصمانه بود که دولت چهاردهم مؤلفه‌های فرهنگی و هنری را در اولویت‌های خود قرار دارد و بهترین مهره‌هایش را در این وادی به‌کار گرفت. به‌طور حتم، خرده‌جریان‌های رادیکال که به دلایل عقاید افراطی از قطار انقلاب پیاده شده‌اند، نشاط و شادی مردم را در بزنگاه کنونی بر نمی‌تابند و با بهانه‌جویی به دنبال تکرار سیاست‌های غلط و انزواطلبانه دهه شصت هستند. اما جامعه کنونی ایران که روزهای مبادای اقتصادی را تجربه می‌کند و در برابر امواج ویرانگر سیاه‌نمایی قرار گرفته بیش از همیشه نیازمند شادی است و مؤلفه‌های ناب فرهنگی می‌توانند در این زمینه نقش مهمی ایفا کنند. با ذکر این مقدمه به فعالیت دستگاه فرهنگ فارس در دهه کرامت برسیم که با هفته شیراز تقارن یافت. همسویی این دو مناسبت زمینه‌ای را مهیا ساخت تا رویدادهای فاخر تکریم پیشکسوتان با حضور چهره‌های ملی برگزار شود و اهالی فرهنگ‌مدار فارس از آن سیراب گردند. در همین راستا نخستین همایش تجلیل از هنرمندان معماری حرم مطهر حضرت شاهچراغ علیه‌السلام به پاسداشت فرا‌رسیدن دهه کرامت و به‌ویژه آیین بزرگداشت حضرت احمد ابن موسی شاهچراغ(ع) برگزار شد.
شمیم کرامت در کوچهپسکوچههای فارس پیچید
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس گفت: در این روزها رایحه کرامت در کوچهپسکوچههای دیار فارس می‌پیچد و مردم با دل‌هایی سرشار از محبت اهل‌البیت علیهم‌السلام به استقبال دهه‌ای نورانی رفته‌اند. مهدی رنجبر بیان داشت: شیراز به‌عنوان سومین حرم با برگزاری برنامه‌های متنوع فرهنگی و دینی، بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ(ع) را در میان ایام ارزشمند دهه کرامت، گرامی می‌دارد.
دبیر شورای فرهنگ عمومی استان با تأکید بر اینکه، سخنرانی‌ها، محافل قرآنی، مسابقات فرهنگی و طرح‌های معنوی همچون «تلاوت نور» فرصتی برای تجدید عهد با آموزه‌های آن حضرت و تقویت ارتباط معنوی با اهل‌بیت(ع) است، افزود: در میان تدارک‌های گسترده برای دهه کرامت، روز بزرگداشت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ(ع)، جایگاه ویژه‌ای دارد؛ روزی که نه‌فقط در حرم مطهر آن امامزاده عظیم‌الشأن، که در شهرها و روستاهای فارس با شکوهی کم‌نظیر گرامی داشته می‌شود.
در همین زمینه یک پژوهشگر حوزه تاریخ، هنر و رسانه با اشاره به نام‌گذاری شیراز به‌عنوان سومین حرم اهل‌بیت(ع) با محوریت آستان مقدس حضرت شاهچراغ(ع) درسال 1387 از سوی رهبر معظم انقلاب و تصویب ثبت روز ششم
ذی‌القعده به‌عنوان روز بزرگداشت حضرت شاهچراغ در تقویم رسمی درسال 1388به وسیله شورای فرهنگ عمومی کشور، طراحی و اجرای گسترده برنامه‌های مختلف در باب معرفی بیشتر حضرت شاهچراغ(ع) را از اولویت‌های مهم فرهنگی شیراز برشمرد و یادآورشد: این فرآیند در سال‌های آغازین دهه نود خورشیدی و در زمان تولیت فقید آستان مقدس احمدی و محمدی مرحوم آیت‌الله حاج‌سیدمحمدمهدی دستغیب‌شیرازی، در حوزه‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای حرم مطهر بهنحو چشمگیری افزایش پیدا کرد.
رونق فعالیت‌های قرآنی
سیدابوالحسن عمرانی، نویسنده و مدرس حوزه و دانشگاه افزود: با بررسی پیشینه فعالیت‌های حرم مطهر در زمان یادشده، طراحی و گسترش فعالیت‌های قرآنی آستان مقدس، ارتقا کیفی برنامه‌ها و ارتباط گسترده با کارشناسان برجسته فرهنگی و مذهبی کشور در اجرای ویژه‌برنامه‌های حرم مطهر، تهیه و تولید اولین فیلم‌های مستند معرفی حضرت شاهچراغ(ع) و تاریخچه معماری حرم آن حضرت به زبان‌های فارسی و انگلیسی و پخش از شبکه‌های سراسری و برون‌مرزی، طراحی و تبیین راهکارهای گردشگری مذهبی، طراحی و گسترش برنامه‌های پاسخ‌گویی به سؤالات شرعی، اعتقادی و شبهات روز مخاطبان، ارائه و پیشنهاد ضرب سکه با نقش حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) و پیگیری مراحل مختلف طراحی، تولید و توزیع در سطح کشور (قابل ذکر اینکه در زمان تشدید تحریم‌ها و عدم دسترسی به آلیاژ برنز که از انگلستان وارد می‌شد، دانشمندان ایرانی با ترکیب نیکل، روی و مس، اولین آلیاژ بومی را طراحی و اولین سکه با این آلیاژ را با نقش حرم حضرت شاهچراغ(ع) ضرب نمودند)طراحی جشنواره‌های متعدد ادبی و هنری، ایجاد ارتباط و تعامل با اندیشمندان، فرهیختگان، اساتید حوزه و دانشگاه و ائمه جمعه و استفاده از حضور ایشان در برنامه‌های حرم مطهر، طراحی و برپایی نمایشگاه‌های متعدد و چاپ و انتشار ده‌ها عنوان از اقلام فرهنگی برای طبقات گوناگون اجتماعی و مقاطع مختلف تحصیلی و... برخی از این برنامه‌ها به شمار می‌آید که پس از آن باید بهنحو گسترده‌تری ادامه و استمرار می‌یافت.
بازشناسی زیبایی‌های حرم به جامعه
وی با اشاره به اهمیت آثار ماندگار هنرمندان در فضای معماری حرم مطهر که در قالب اشکال رمزی و خطوط و نقوش هندسی و اسلیمی، مفاهیم والای آسمانی و آموزه‌های دینی را به مخاطب تفهیم می‌کند، یادآور شد: در چشم‌انداز این فعالیت‌ها و در راستای معرفی و تجلیل از هنرمندان معماری آستان مقدس، مشاهده می‌شود که ازجمله برنامه‌های فرهنگی آستان مقدس حضرت شاهچراغ(ع) در دهه کرامت سال 1390 خورشیدی، برگزاری نخستین همایش تجلیل از هنرمندان و معماران حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) در سده اخیر بوده است. این همایش فرهنگی که با عنوان «در جوار آفتاب» طراحی گردیده بود، با حضور چهره‌های معروف این حوزه در رشته‌های حجاری و سنگ‌تراشی، مقرنس‌کاری، خوش‌نویسی، کاشی‌کاری، گچ‌بری، گره‌کاری و معرق چوب، آینه‌کاری و... برگزار شد.
وی افزود: در این همایش باحضور تولیت فقید آستان مقدس احمدی و محمدی مرحوم آیت‌الله سیدمحمدمهدی دستغیب از هنرمندان و اساتید برجسته معماری حرم مطهر ازجمله: استاد عبدالعلی پرنا، استاد عبدالله لنگرانی، استاد حاج‌احمد زجاجی، استاد کرامت‌الله مقرنس‌بند، استاد محمدعلی مقرنس‌بند، استاد محمودرضا شبیه، استاد حاج‌حسین ظفری‌زاده، استاد احمد قدربندشیرازی، استاد صدرالله فرهادیان‌فر و دیگر هنرمندان حوزه معماری حرم مطهرکه تعدادی از ایشان در سال‌های اخیر به دیار باقی شتافته‌اند، تجلیل به عمل آمد.
این نویسنده و مستندساز افزود: از این همایش، فیلم مستندی نیز با همین عنوان، تولید و پخش و به استحضار مخاطبان رسید... عمرانی یادآور شد: از میان همه فعالیت‌های فرهنگی حرم مطهر، بازخوانی نخستین همایش تجلیل از هنرمندان معماری این آستان مقدس در سده اخیر، از آن روی است که هم یاد و نام خادمان هنرمند حضرت شاهچراغ(ع) در حوزه معماری و ساخت بنای ماندگار حرم مطهر، تجدید و یادآوری شده و هم تذکری بر این باشد که در راستای استمرار چنین اقدام فرهنگی در سال‌های پس از آن، برگزاری این همایش
-با حضور چهره‌های شاخص در رشته‌های مختلف هنر معماری- نباید مغفول بماند وگرنه در این سیر تاریخی، خواسته یا ناخواسته تحریف صورت می‌گیرد.
گسترش فرهنگ با محوریت حرم
وی افزود: با هدف یادآوری برای مخاطبان ارجمند، قابل ذکر است که در دوره یاد شده، گسترش برنامه‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای حرم مطهر، حضور گسترده زائران از سراسر کشور در این بارگاه نورانی در پی داشت و مسئولان شهر شیراز به این نتیجه رسیدند که حرم حضرت شاهچراغ(ع) نیازمند توسعه فضای زیارتی است. لذا در اردیبهشت سال 1391 با الحاق میدان احمدی به مجموعه حرم مطهر، موافقت و طراحی و ساخت پروژه عظیم شبستان امام‌خمینی(ره) در دوطبقه و صحن جدید حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) در آن آغاز گردید. در سال‌های پس از آن، این مکان، فضای مناسبی برای حضور زائران ارجمند و اجرای ویژه‌برنامه‌های حرم مطهر محسوب می‌شود.
از این پژوهشگر و فیلم‌ساز مؤلف تاکنون آثار مختلفی درباره حضرت شاهچراغ(ع) ازجمله کتاب در بارگاه آفتاب (معرفی اجمالی حضرت شاهچراغ(ع) و حضرت سیدمیرمحمد علیهم‌السلام به همراه معرفی شخصیت‌های معروف مدفون در حرمین احمدی و محمدی) همچنین فیلم‌های مستند سرای آفتاب (بررسی تاریخچه معماری حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع))، در پرتو آفتاب (اولین مستند معرفی حضرت شاهچراغ(ع) به همراه معرفی فضاهای فرهنگی و خدماتی حرم مطهر ازجمله موزه، کتابخانه، دارالقرآن، دارالشفا و...) ثنای آفتاب (بررسی اشعار شاعران و ادیبان پارسی سرای نیم‌قرن اخیر در منقبت حضرت شاهچراغ علیه‌السلام)، مغرب آفتاب (بررسی مستندات سالروز شهادت حضرت شاهچراغ(ع)) همراه آفتاب (اولین مستند معرفی حضرت سیدمیر محمد بن موسی الکاظم و تاریخچه و ویژگی‌های حرم مطهر آن حضرت)
the sun ,s shrine (اولین مستند معرفی تاریخچه معماری حرم مطهر در ادوار مختلف تاریخی به زبان انگلیسی) و... تهیه، تولید و انتشار یافته است.