عبدالصمد ابراهیمی

شهرستان گناوه، نگین جنوب ایران و سرزمینی با موقعیت ممتاز جغرافیایی و اقتصادی، یکی از بنادر پررونق کشور در استان بوشهر به شمار می‌رود. زندگی در این بندر، در کنار امواج نیلگون خلیج فارس، به‌واسطه تجارت و صیادی معنا یافته و گردشگری نیز در تکاپوی رونق اقتصادی و فرهنگی، نقش پررنگی ایفا می‌کند. هرساله گناوه به‌ویژه در تعطیلات نوروز، میزبان هزاران گردشگر داخلی و حتی خارجی است که به امید تجربه فضایی دلپذیر و خرید از بازارهای بندری آن، رهسپار این مقصد منحصربه‌فرد می‌شوند. با این حال، در سایه توسعه اقتصادی و گردشگری بی‌وقفه، گناوه همچنان از زیرساخت‌های بنیادی لازم، از جمله داشتن یک فرودگاه مجهز و عملیاتی محروم است.
 گذشته‌ای که از آینده جا ماند
ماجرای فرودگاه گناوه داستانی به قدمت نزدیک به یک‌ قرن است. تصویب واگذاری و اختصاص زمین برای احداث فرودگاه گناوه به سال ۱۳۱۳ بازمی‌گردد. این پروژه، که می‌توانست فصل نوینی در حمل‌ونقل هوایی جنوب و پیشرفت گناوه رقم بزند، تنها یک بار به صورت آزمایشی مسیر شیراز به گناوه را تجربه کرد. در آن نشست تاریخی، یک هواپیمای کوچک بر باند خاکی زمین فرود آمد، اما این رؤیا حتی به برخاستن پرواز از زمین نیز نرسید. از آن پس، فرودگاه گناوه در‌گیر سرنوشتی آمیخته با کم‌توجهی و ناکامی شد که همچنان ادامه دارد.
در دهه ۱۳۶۰، ساختمان احداثی در محوطه فرودگاه به‌طور موقت در اختیار جهاد سازندگی قرار گرفت. این استفاده موقتی نیز تنها چند سال دوام آورد و پس از آن، زمین و ساختمان واقع در آن عملاً بلااستفاده ماند. سند مالکیت این زمین همچنان به نام شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران است؛‌ اما بهره‌برداری از آن هیچ‌گاه معنا پیدا نکرد.
 زمین‌های بی‌پرواز؛ زمین‌های خاکی فوتبال جوانان
در نبود برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات اجرایی، زمین فرودگاه سال‌ها تبدیل به فضایی خاکی برای تفریح نسل‌های مختلف گناوه‌ای‌ها شده است. عصرها، در گوشه‌وکنار این زمین حدود پانزده زمین فوتبال دیده می‌شود که محل بازی جوانان و نوجوانان شهر است. اگرچه استفاده جوانان از این زمین به نوعی نشانی از محبوبیت آن در میان مردم است، اما این وضعیت در شأن شهری با اهمیت جغرافیایی و اقتصادی گناوه نیست.
 تهدید فرودگاه؛ زمین فرودگاه یا خانه‌های مسکونی؟
در سال‌های اخیر، بار دیگر صحبت‌هایی درباره زمین فرودگاه مطرح شد، اما این بار نه برای عملیاتی کردن آن؛ بلکه با هدف تغییر کاربری و ساخت مسکن ملی. دو سال پیش، طرحی پیرامون واگذاری این زمین برای تأمین مسکن اجرا شد که واکنش‌های متفاوتی به همراه داشت. فعالان اجتماعی گناوه، به‌ویژه در نشست‌هایی با مسئولان، اعتراض خود را نسبت به این تصمیم اعلام و برای جلوگیری از اجرای این طرح تلاش کردند. در همین راستا، موفق شدند بخش‌هایی از زمین را حصارکشی کنند تا مانع ادامه روند تغییر کاربری شوند. با وجود این تلاش‌ها، اخیراً خبرهایی مبنی بر تصمیم قطعی برای ساخت مسکن ملی در زمین یادشده منتشر شده و نگرانی مردم و فعالان اجتماعی گناوه را تشدید کرده است. تجمع‌های فعالان اجتماعی شهر، جلسات متعدد با فرماندار و مسئولان و فعالیت گسترده در شبکه‌های اجتماعی، نمونه‌هایی از واکنش‌های به‌موقع و اثربخش مردم است. آن‌ها با صراحت اعلام کرده‌اند که این تصمیم، آینده‌ای مبهم را برای گناوه رقم می‌زند. دغدغه هرروزه آن‌ها در هر بامداد، لغو این مصوبه است.
 فرودگاه؛ نیازی اساسی برای آینده گناوه
در دنیای امروزی، اهمیت دسترسی آسان و سریع به سامانه‌های حمل‌ونقل در روند توسعه شهرها و مناطق مختلف غیرقابل‌انکار است. فرودگاه‌ها به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های کلیدی، می‌توانند تحولی عظیم در اشتغال‌زایی، رشد اقتصادی، رونق گردشگری و حتی روابط اجتماعی یک جامعه داشته باشند. برای گناوه، وجود یک فرودگاه عملیاتی دیگر تنها یک رؤیا نیست؛ بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. این شهر با موقعیت ویژه بندری و نزدیکی‌اش به بازارهای تجاری و مسیرهای بین‌المللی، ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب‌های گردشگری و تجاری جنوب کشور را دارد. سالانه هزاران گردشگر به امید دیدار از بازارهای محلی، تفریح در کنار ساحل و تجربه ناب زندگی بندری به این شهر سفر می‌کنند. وجود یک فرودگاه که مسافران را از نقاط مختلف ایران و حتی جهان به گناوه متصل کند، نه‌تنها می‌تواند بر شمار گردشگران بیفزاید، بلکه موجبات ارتقای کیفی زیرساخت‌های محلی و درآمدزایی شهرداری را نیز فراهم می‌آورد.
 آینده‌ای که نباید قربانی بی‌تدبیری شود
تصمیم برای تغییر کاربری زمین فرودگاه گناوه می‌تواند تهدیدی جدی برای آینده این شهر محسوب شود. زمین‌های فرودگاهی در هر نقطه از جهان نمادی از پیشرفت و توسعه هستند و زوال یا تغییر کاربری آن‌ها به معنای بازماندن از مسیر رو به جلو است. تصمیم فعلی برای ساخت مسکن، اگرچه مسئله‌ای حساس و پاسخ‌گویی به نیاز جامعه مسکن‌پذیر است، اما در بلندمدت می‌تواند به عقب‌گردی جبران‌ناپذیر برای گناوه بینجامد.
اگر این تصمیم لغو نشود، گناوه نه‌تنها از داشتن یک فرودگاه محروم خواهد ماند، بلکه فرصت‌های بی‌بدیلی برای توسعه شهری و جذب سرمایه داخلی و بین‌المللی را از دست خواهد داد. زیرساخت‌های جدید در هر نقطه‌ای از دنیا، مسیر آینده را ترسیم می‌کند و فرودگاه یکی از مهم‌ترین این زیرساخت‌هاست.
 اعتراض‌های مردمی؛ تلنگری بر شانه مسئولان
فعالان اجتماعی شهر این روزها به هر جایی که تصور می‌کنند می‌تواند این معضل را مرتفع و مالکیت زمین را به نام شرکت فرودگاه‌ها برگردانند، سر زده‌اند. آن‌ها می‌گویند:
• «آینده گناوه را در زمین‌های خاکی دفن نکنید!»
• «فرودگاه گناوه، پلی به سوی توسعه؛ رؤیایی که نباید قربانی خانه شود!»
• «تصمیم اشتباه امروز، سقوط فرصت‌های طلایی فرداست.»
این اعتراضات مدنی دامنه‌اش به پایتخت هم کشیده شد و دیدار با مسئولان در دستور کار، کمیته‌ای است که از بین خود مردم تشکیل شده تا از آن زمین و کاربری‌اش صیانت نمایند.
 گناوه؛ دروازه طلایی خلیج فارس
گناوه تنها یک بندر نیست؛ گناوه دروازه طلایی خلیج همیشه فارس است؛ نگینی که در قلب تاریخ جنوب ایران می‌درخشد و نماد اقتدار و اصالت سرزمین پهناور ماست. رونق و آبادانی گناوه نه فقط مایه فخر مردم این دیار، بلکه سود و اقتداری مضاعف برای خلیج هماره فارس است؛ خلیجی که نام آن با هویت ایرانیان گره خورده و خواهد خورد. هر گام به سوی شکوفایی گناوه، عرصه را برای آنانی که خواب نام‌گذاری جعلی بر این آبراه کهن را در سر می‌پرورانند، تنگ‌تر می‌کند. فرودگاه گناوه، فراتر از یک زیرساخت ساده، نمادی است از ایستادگی در برابر تحریف و زیاده‌خواهی. باندهای این فرودگاه، اگر روزی جان بگیرند و پذیرای پروازهای داخلی و خارجی شوند، تیری خواهند بود به قلب تلاش‌هایی که می‌خواهند هویت «خلیج فارس» را خدشه‌دار کنند. این فرودگاه می‌تواند تعامل گناوه را با سراسر ایران و حتی منطقه افزایش دهد و نقش دروازه‌ای مستحکم را برای ورود گردشگران و سرمایه‌گذاران به قاره کهن ما ایفا کند. حفظ و احیای فرودگاه گناوه، پاسداری از مرزها و هویت ملی است. هر هواپیمایی که در این بندر به زمین می‌نشیند یا از آن برمی‌خیزد، پیام روشنی است برای همسایگان و جهانیان؛ پیامی که می‌گوید گناوه زنده‌ و پویا در کنار «خلیج همیشه فارس» ایستاده است. این خاک ریشه در شناسنامه ایرانی دارد. نام این خلیج تا همیشه در صفحه ایران و دل بنادرش چون گناوه جاودان خواهد ماند. مسئولان نباید اجازه دهند هیچ تصمیم اشتباهی این سنگر افتخار و غرور ملی را از مردم جنوب بگیرد؛ زیرا سقوط گناوه، خلأی است بزرگ در دفاع از نام جاودان خلیج فارس.
 غروب‌های جادویی بندر گناوه؛ جایی که خورشید با خلیج هم‌آغوش می‌شود
غروب‌های بندر گناوه، قصه‌ ماندگاری از افسون طبیعت و شکوه خلیج همیشه فارس است. در هر گوشه از این بندر دوست‌داشتنی، زمانی که خورشید به آرامی به دل دریا فرومی‌رود، لحظه‌ای فرامی‌رسد که زمان می‌ایستد و دنیا برای یک دم به تماشای این صحنه نفس می‌کشد. آسمان که به‌ رنگ‌های بنفش، قرمز و طلایی مزین می‌شود، در آینه‌ خلیج بازتاب می‌یابد و تصویری از رؤیا می‌آفریند.
هم‌نوایی امواج دریا با باد ملایمی که از خلیج به سوی ساحل می‌وزد، نوای آرامشی است که فقط در غروب گناوه می‌توان شنید. نسیمی خنک گونه‌هایت را نوازش می‌دهد و نور خورشید، در آخرین تلاش‌هایش برای درخشیدن، روی دریای مواج مثل نگین‌های طلایی سوسو می‌زند. قایق‌های ماهیگیری که آرام‌آرام به سوی بندر بازمی‌گردند، با نور کم‌جان خورشید نقشی شاعرانه بر دل آب می‌کشند. در همان لحظه، شاید کودکی به دنبال بادبادکش روی ماسه‌ها بدود، یا مسافری از دوردست، ایستاده بر ساحل گناوه، دلش را به این زیبایی گره بزند و با خودش بگوید: «اینجا، زمان آرام‌تر می‌گذرد.» گناوه در غروب یک بندر معمولی نیست؛ بلکه تصویری زنده از شعر و آرامش است؛ جایی که خورشید و دریا برای آخرین بار در قاب یک روز همدیگر را در آغوش می‌کشند و زمین را برای شبی پرستاره آماده می‌کنند. غروب گناوه لحظه‌ای است که زندگی نه‌فقط دیده، بلکه حس می‌شود. اینجا زندگی در رنگ‌های گرم آسمان و موج‌های آرام خلیج تداعی می‌شود و تو درمی‌یابی که دنیا هنوز جایی برای لذت بردن از لحظه‌های ناب دارد. شاید هیچ شعری نتواند تابلوی غروب این بندر را توصیف کند؛ اما کافی است برای یک‌ بار این غروب را ببینی تا بدانی معنای حقیقی زیبایی چیست. دیدن این همه زیبایی‌هایی که در تابلوهای پیکاسو هم دیده نمی‌شود، با تأسیس فرودگاه می‌تواند برای بسیاری دیگر از هم‌وطنان هم فراهم شود. این فرصت را نباید دریغ کرد.
 نتیجه‌گیری: ضرورت تصمیمی درست
گناوه، شهری بزرگ با مردمانی پرامید و آینده‌ای درخشان، بیش از هر زمان دیگری نیازمند حمایت و تصمیمات هوشمندانه است. فرودگاه، نه‌تنها یک زیرساخت، بلکه نمادی از اقتدار و نگاه دوراندیشانه به توسعه است. تغییر کاربری این زمین به مسکن شاید پاسخی موقتی برای نیاز امروز باشد، اما بی‌شک نسل‌های آینده را از یکی از مهم‌ترین فرصت‌های توسعه محروم خواهد کرد.
امید است مسئولان کشور و استان با نگاهی جامع‌تر و آینده‌نگرانه، راهی بیابند که پاسخ‌گوی نیازهای مسکن مردم باشد و در عین حال، این میراث تاریخی و فرصت توسعه‌ای را از مردم گناوه دریغ نکنند. زمین فرودگاه نیاز امروز گناوه و فردای جنوب ایران است. فراموش نشود؛ هر تصمیم می‌تواند سرنوشت یک شهر را تغییر دهد.