هنر   مذاکره

با هنر گفت‌وگو بیگانه هستیم. بسیاری از چالش‌های خرد و کلان ریشه در ناتوانی در برقراری ارتباط مؤثر دارد و این موضوع به عنوان یک آسیب گزنده به صورت نرم و زیرپوستی در حال گسترش و قربانی گرفتن است.
به بحران فروپاشی بنیان خانواده‌ها با نگاهی تازه بنگریم. اگرچه مشکلات اقتصادی، خیانت و عدم درک متقابل به عنوان اصلی‌ترین عامل طلاق برشمرده می‌شود؛ اما بسیاری از این موارد ریشه در عدم برقراری ارتباط مؤثر دارد. بدین معنا که زوجین از هنر گفت‌وگو بی بهره هستند و مذاکره جای خود را به جدال و کشمکش‌های سخت داده است.
آمار نزاع خیابانی را مرور کنیم. اگرچه بحران‌های عدیده کشور در حوزه اقتصاد و انرژی مردم را به ستوه آورده، اما این چالش‌ها نباید به نزاع‌های مرگ‌بار خیابانی و قتل منجر شود. امروزه آمار زندانیانی که به دلیل هیجانات زودگذر مرتکب بزه شده‌اند، نگران‌کننده است و باید توسط کارشناسان آسیب‌شناسی شود.
آمار پرونده‌های دستگاه قضایی را مرور کنیم. عدلیه با افزایش پرونده‌های دادرسی مواجه است و زیرساخت‌ها توان پاسخ‌گویی به انبوه مراجعه‌کنندگان را ندارند. به نظر می‌رسد فرهنگ‌سازی برای گفت‌وگوی مؤثر راهکار خردمندانه‌تری به‌جای گسترش زیرساخت‌های فیزیکی باشد و مطرح شدن بسیاری از پرونده‌ها در دستگاه قضایی ضروری نیست.
توجه داشته باشیم که هنر گفت‌وگو در آیین و سنت‌های ایرانی ریشه دیرینه‌ای دارد و ایرانیان از هر فرصتی برای هم‌نشینی و هم‌اندیشی بهره می‌بردند. اما حکمفرمایی مدرنیته و زندگی مینیمال فرصت گفت‌وگو را از ما ستانده و امروزه با وخیم شدن روابط انسانی در حوزه‌های مختلف روبه‌رو هستیم.
برای گریز از این ورطه تباهی باید به مبانی آموزشی و فرهنگی متوسل شد. در کتاب‌های درسی نشانی از تدریس هنر گفت‌وگو و برقراری ارتباط مؤثر وجود ندارد و بسیاری از خانواده‌ها نیز به اهیمت آن پی نبرده‌اند. نتیجه کار چنان شده است که گسل عمیقی در روابط انسانی حکمفرما شده و به جای تلاش در عرصه پیشگیری، به دنبال افزایش اعتبارات درمان هستیم و هزینه‌های مادی و معنوی دوچندانی را متحمل می‌شویم.
شاید مذاکره مقتدرانه و هنرمندانه دستگاه دیپلماسی با دنیا فرصتی برای یادآوری اهمیت هنر گفت‌وگو فراهم کند و از مهلکه این آسیب فزاینده اندکی رهایی یابیم.