میثم محجوبی- گروه گزارش
می‌گفتند آموزش‌وپرورش حق همه است و تحصیل کودکان نباید به دشواری سایر چیزها باشد، اما اکنون والدین در فارس شاهد افزایش چشمگیر شهریه مدارس غیردولتی هستند. خبری که خانواده‌ها را شوکه کرده و سؤالاتی جدی درباره کیفیت، منطق افزایش و حمایت از این نوع مدارس به وجود آورده است.
طی سال‌های اخیر، مدارس غیردولتی نقش مهمی در تأمین نیازهای آموزشی دانش‌آموزان استان فارس ایفا کرده‌اند. این مدارس به‌عنوان جایگزینی برای مدارس دولتی، با امکانات بهتر و آموزش‌های ویژه توانسته‌اند بخش قابل‌توجهی از جمعیت دانش‌آموزی را جذب کنند. براساس آمار آموزش‌و‌پرورش، بیش از ۱۴۰هزار دانش‌آموز در مدارس غیردولتی فارس تحصیل می‌کنند که بیش از ۱۴ درصد کل دانش‌آموزان استان را تشکیل می‌دهد.
اما این مسیر بدون چالش نبوده و اکنون ترمیم و افزایش شدید شهریه‌ها در سال تحصیلی جدید نگرانی‌های زیادی به همراه داشته است. در این گزارش به بررسی دلایل این افزایش، واکنش خانواده‌ها و پیامدهای احتمالی آن می‌پردازیم. بررسی‌های میدانی خبرنگار نشان می‌دهد شهریه پیش‌ثبت‌نام مدارس غیردولتی در استان فارس بین ۱۲ تا ۶۸میلیون تومان اعلام شده است و مسئولان مدارس هشدار داده‌اند که این مبلغ در آینده نزدیک افزایش خواهد یافت. این روند در حالی است که رئیس اداره مدارس غیردولتی فارس از اعلام دقیق شهریه امسال خودداری کرده و وعده داده که میزان شهریه‌ها پس از بررسی‌های بیشتر اطلاع‌رسانی خواهد شد. این رفتار دوگانه مسئولان و افزایش نامعلوم شهریه‌ها موجب سردرگمی و نگرانی خانواده‌ها شده است. آن‌ها در پی این هستند که بدانند آیا افزایش‌های امسال تنها شامل جبران هزینه‌های واقعی است یا به‌نوعی فشار اقتصادی و شرایط بازار آموزشی را بازتاب می‌دهد. معاون اداره مدارس غیردولتی استان فارس، عقیل علیشاهی، درباره ضرورت ترمیم شهریه‌ها توضیح می‌دهد که این تصمیم در راستای هماهنگی با سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده و بر اساس بررسی‌های دقیق انجام شده است. به گفته عقیل علیشاهی، افزایش هزینه‌های اداره مدرسه، شامل بیمه معلمان، حقوق و دستمزد کادر اداری، اجاره فضای آموزشی و سایر مخارج، باعث شده که بسیاری از مدارس زیر بار شهریه‌های قبلی ضرر کنند. تأکید می‌کند که ترمیم شهریه، که ممکن است در برخی مدارس تا
۲۰۰ درصد نیز افزایش داشته باشد، به‌منظور حفظ کیفیت آموزشی و پایداری مدارس غیردولتی است. یکی از والدین دانش‌آموزان می‌گوید که این افزایش ناگهانی و نامشخص شهریه، زندگی اقتصادی خانواده‌ها را تحت‌فشار گذاشته و از آموزش به‌عنوان حق اولیه فرزندان خود محروم شده‌اند. در طرف مقابل، صالحی مؤسس یکی از مدارس غیردولتی در جنوب فارس، شرایط سخت مدیریت مدارس غیردولتی را شرح می‌دهد و می‌گوید: مؤسسان مدارس برخلاف انتظار از تسهیلات بانکی و حمایتی بهره‌مند نمی‌شوند و هزینه‌های سنگین بیمه معلمان و اجاره فضا بخش بزرگی از درآمدها را می‌بلعد.
او می‌گوید شهریه‌ای کمتر از ۲۰میلیون تومان برای یک سال تحصیلی نمی‌تواند حتی هزینه‌های اولیه را پوشش دهد و مؤسسان مجبورند برای ادامه فعالیت، افزایش شهریه را قبول کنند. رئیس اداره مدارس غیردولتی فارس تأکید دارد که شهریه‌ها براساس چارت سازمانی مدرسه، کیفیت خدمات آموزشی و محیطی، تعداد دانش‌آموزان، فضای آموزشی و هزینه‌های حقوق و بیمه معلمان تعیین می‌شود. او به والدین توصیه می‌کند برای اطلاع دقیق از میزان شهریه به سامانه مشارکت‌ها مراجعه کنند و تنها شهریه مصوب را پرداخت نمایند. علیشاهی می‌گوید که مدارس می‌توانند تا ۴۰ درصد شهریه مصوب را برای کلاس‌های فوق‌برنامه و خدمات مازاد دریافت کنند که این مبالغ باید با تصویب انجمن اولیا و مربیان و شورای نظارت تأیید شود. از سوی دیگر، تخلف در دریافت شهریه بیش از مصوب با جریمه‌های سنگین و حتی لغو مجوز مدرسه مواجه خواهد شد. در بازدیدهای میدانی از چند منطقه مختلف شیراز و شهرستان‌های استان، والدین به خبرنگار ما گفتند که بسیاری از خانواده‌ها به دلیل افزایش هزینه‌های زندگی‌ توان پرداخت این میزان شهریه‌ها را ندارند و بعضی مجبور شده‌اند فرزندان خود را از مدارس غیر‌دولتی به مدارس دولتی منتقل کنند.
از سوی دیگر، برخی مدارس در تلاش‌اند با ارائه امکانات بیشتر و به‌روزرسانی تجهیزات، توجیهی برای افزایش شهریه ارائه دهند اما این توجیهات برای خانواده‌های کم‌درآمد قابلِ‌قبول نیست. کارشناسان آموزش‌وپرورش معتقدند که اگر افزایش شهریه بدون برنامه‌ریزی دقیق و حمایت دولتی انجام شود، نه‌تنها عدالت آموزشی آسیب می‌بیند بلکه کیفیت آموزش نیز در بلندمدت تهدید خواهد شد.
افزایش شهریه مدارس غیر‌دولتی در فارس مسئله‌ای پیچیده است که نیازمند شفافیت و پاسخ‌گویی دقیق مسئولان به والدین است. از یک‌طرف باید شرایط واقعی مدارس غیر‌دولتی و هزینه‌های آن‌ها مدنظر قرار گیرد، و از سوی دیگر مسئولان باید با برنامه‌ریزی حمایتی راهکارهای جبران هزینه‌ها را به‌گونه‌ای مدیریت کنند که حق آموزش برای همه دانش‌آموزان محفوظ بماند. بدون این اقدامات، خطر افزایش شکاف آموزشی و نابرابری در دسترسی به آموزش با کیفیت، جدی‌تر خواهد شد. والدین، مدیران و نهادهای نظارتی باید در گفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وگویی مستمر و سازنده، راهکارهای مناسب برای تحقق عدالت آموزشی و حفظ کیفیت مدارس غیردولتی را بیابند.