میثم محجوبی- گروه گزارش
افزایش نگهداری از سگ در منازل، اگرچه برای برخی نشانه‌ای از همدم‌سازی با حیوانات است، اما این پدیده حالا ابعاد اجتماعی، بهداشتی و حتی حقوقی پیدا کرده. از رشد مراکز سگ‌گردانی گرفته تا هشدارهای پزشکی و موضع‌گیری مسئولان قضایی.
در سال‌های اخیر نگهداری از سگ‌ از مرزهای طبقه خاص گذشته و به سبک زندگی بخشی از جامعه شهری بدل شده است. حالا دیگر نه‌تنها خرید سگ، بلکه هزینه‌های جانبی همچون تغذیه، بهداشت، آموزش و اقامت موقت این حیوانات نیز بازاری پرسود پدید آورده است. در شیراز هم تعدادی مرکز نگهداری سگ با نرخ‌های میلیونی فعالیت می‌کنند، موضوعی که اگرچه برای برخی پاسخی به نیازهای عاطفی تلقی می‌شود، اما از نگاه کارشناسان سلامت و مسئولان حقوقی، خالی از پیامدهای نگران‌کننده نیست.
در یکی از باغ‌های حاشیه شیراز، زنی همراه همسر و فرزندش بیش از ۱۰ سال است که مرکزی خصوصی برای نگهداری سگ‌ها راه‌اندازی کرده است. او با مجوز دامپزشکی برادرش، روزانه برای اقامت سگ‌ها ۴۵۰ تا ۵۵۰ هزار تومان دریافت می‌کند. غذایی که برای این حیوانات تهیه می‌کند، ترکیبی از مرغ بدون استخوان، برنج، ماکارونی و سبزیجات است. خودش تأکید می‌کند که غذای خشک نمی‌دهد، چون آن را «مثل سم» می‌داند. به گفته او، برخی افراد با ناآگاهی سگ می‌خرند و پس از چند روز پشیمان می‌شوند.
در داخل شهر، خانمی خانه‌اش را به مرکز نگهداری سگ‌ها تبدیل کرده است. او روزانه ۳۵۰ تا ۴۰۰هزار تومان بابت اقامت دریافت می‌کند و درصورت ماندگاری طولانی، تخفیف می‌دهد. برخی نیز سگ خود را به‌طور دائم نزد او می‌سپارند. این روند با استقبال برخی همراه شده، اما درعین‌حال مخالفت‌هایی هم وجود دارد.
از دیدگاه حقوقی، سخن‌گوی قوه قضائیه چندی پیش در واکنش به این روند، گفته بود: «در مورد سگ‌گردانی در اماکن عمومی قانون صریحی وجود ندارد ولی این به معنای بی‌توجهی به حقوق عمومی نیست». اصغر جهانگیر بر لزوم حفظ آرامش فضاهای عمومی مانند بوستان‌ها تأکید کرده و گفته است: «اگر برخورد منطقی با این پدیده نشود، محیط‌های مسکونی به فضایی ناامن تبدیل می‌شوند».
در همین حال، هشدارهای پزشکی نیز جدی‌تر شده است. دکتر سید حسام‌الدین نبوی‌زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز می‌گوید: سگ و گربه می‌توانند منبع مهمی از آلرژن‌ها باشند و سلامت افراد حساس به آسم و آلرژی را به خطر بیندازند. او توضیح می‌دهد که بزاق خشک‌شده، ادرار و پوست حیوانات می‌توانند آلرژی‌زا باشند. به‌ویژه ادرار برخی سگ‌ها که در اثر استرس نشت می‌کند، به‌تدریج در لباس یا مبلمان خانه تجمع یافته و علائم آلرژی را تشدید می‌کند. این فوق تخصص ایمونولوژی بالینی همچنین از بیماری‌های مشترک میان انسان و حیوان مانند سالمونلا، توکسوپلاسموز و هاری نام برده و نسبت به نگهداری غیرمسئولانه حیوانات در فضای بسته، هشدار داده است. به گفته او، جدا شدن حیوان از زیستگاه طبیعی‌اش، علاوه‌بر مشکلات بهداشتی، مسائل اخلاقی نیز ایجاد می‌کند.
اگرچه نگهداری از حیوانات خانگی برای برخی نماد محبت، همدلی و خلأ عاطفی است، اما در ابعاد گسترده، با چالش‌هایی از جمله هزینه‌های بالا، آلرژی، عفونت، مزاحمت‌های شهری و نبود قوانین روشن همراه است. شاید وقت آن رسیده باشد که برای این پدیده فزاینده، مقرراتی متوازن با حقوق عمومی و فردی در نظر گرفته شود تا تعادل میان آزادی فردی و سلامت جمعی حفظ گردد.