اشاره: یکی از رسالتهای مهم دستگاه فرهنگ پرداختن به آسیبهای جامعه است. امروز جامعه ایران با هنر گفتوگو بیگانه است و بسیاری از چالشهای خرد و کلان ریشه در ناتوانی در برقراری ارتباط مؤثر دارد.
به بحران فروپاشی بنیان خانوادهها با نگاهی تازه بنگریم؛ اگرچه مشکلات اقتصادی، خیانت و عدم درک متقابل به عنوان اصلیترین عوامل طلاق برشمرده میشوند، اما بسیاری از این موارد ریشه در عدم برقراری ارتباط مؤثر دارند،؛ بدین معنا که زوجین از هنر گفتوگو بیبهره هستند و مذاکره جای خود را به جدال و کشمکشهای سخت داده است.
آمار نزاع خیابانی را مرور کنیم؛ اگرچه بحرانهای عدیده کشور در حوزه اقتصاد و انرژی مردم را ستوه آورده، اما این چالشها نباید به نزاعهای مرگبار خیابانی و قتل منجر شود. امروزه آمار زندانیانی که به دلیل هیجانات زودگذر مرتکب بزه شدهاند، نگرانکننده است و باید توسط کارشناسان آسیبشناسی شود.
آمار پروندههای دستگاه قضایی را مرور کنیم؛ عدلیه با افزایش پروندههای دادرسی مواجه است و زیرساختها توان پاسخگویی به انبوه مراجعهکنندگان را ندارند. به نظر میرسد فرهنگسازی برای گفتوگوی مؤثر، راهکار خردمندانهتری بهجای گسترش زیرساختهای فیزیکی باشد و مطرح شدن بسیاری از پروندهها در دستگاه قضایی ضروری نیست. توجه داشته باشیم که هنر گفتوگو در آیین و سنتهای ایرانی ریشه دیرینهای دارد و ایرانیان از هر فرصتی برای همنشینی و هماندیشی بهره میبردند. اما حکمفرمایی مدرنیته و زندگی مینیمال فرصت گفتوگو را از ما ستانده و امروزه با وخیم شدن روابط انسانی در حوزههای مختلف روبهرو هستیم.
برای گریز از این ورطه تباهی، باید به مبانی آموزشی و فرهنگی متوسل شد. در کتابهای درسی نشانی از تدریس هنر گفتوگو و برقراری ارتباط مؤثر وجود ندارد و بسیاری از خانوادهها نیز به اهمیت آن پی نبردهاند. نتیجه کار چنان شده است که گسل عمیقی در روابط انسانی حکمفرما شده و بهجای تلاش در عرصه پیشگیری، به دنبال افزایش اعتبارات درمان هستیم و هزینههای مادی و معنوی دوچندانی را متحمل میشویم. شاید مذاکره مقتدرانه و هنرمندانه دستگاه دیپلماسی با دنیا، فرصتی برای یادآوری اهمیت هنر گفتوگو فراهم کند و از مهلکه این آسیب فزاینده اندکی رهایی یابیم. دستگاه فرهنگ فارس با گسترش زیرساختها، در این عرصه پیشگام شده است.
توسعه زیرساخت برای گفتوگوی هنرمندان
آیین رونمایی پوسترهای جشنواره تئاتر استانی و پسامهر و افتتاحیه دبیرخانه دائمی رویدادهای فرهنگیهنری برگزار شد. این مراسم با حضور مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، بنیانگذار دبیرخانه دائمی رویدادهای فرهنگی و هنری فارس، دبیر جشنواره هنرهای نمایشی فارس و پیشکسوتان صاحبنام عرصه تئاتر و سینما برگزار شد. مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس در این مراسم گفت: اگر بتوانیم گفتوگوی میاننسلی را در اینجا شکل دهیم، آنگاه میتوانیم به خود ببالیم که خدمتی ارزشمند به فرهنگ و هنر کردهایم. مهدی رنجبر با تأکید بر ضرورت ایجاد چنین پایگاههای هنری، گفت: همیشه آرزو داشتم چنین محملی برپا شود تا استادان ما، که همچون دانههای مروارید در صدف گنجینه هنر فارس میدرخشند، تجربیات وزین خود را به نسل جوان منتقل کنند. او افزود: این مکان قرار است امکانی برای اصحاب هنر فراهم کند؛ جایی که حتی یک گفتوگوی دونفره نیز ارزشمند شمرده میشود. در نظر داریم الگوی مشابهی را در ساختمان «شماره دو» اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز ایجاد کنیم تا حلقههای گفتوگو و انتقال تجربه گستردهتر شود. مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس افزود: گعدهها و محفلهایی که این ادارهکل با همکاری استانداری، شهرداری و دیگر نهادها برپا میکند، با نگاهی بلندمدت، در پی تبدیل شدن به مهملی برای اهالی هنر و فرهنگوران استان است. رنجبر اظهار کرد: به دنبال آن هستیم تا محفلی ایجاد شود تا میان هنرمندان و اهالی هنر، بیشتر گفتوگو شکل گیرد؛ چراکه بهشدت نیازمند گفتوگوی میان نسلهای مختلف هستند.او با بیان اینکه هنر نمایش، یک هنر اساسی برای ارتباط گرفتن با جامعه است، ادامه داد: بهزودی سالن تئاتر فرهنگ و ارشاد اسلامی در کوی زهرا نیز بهرهبرداری میشود و از هنرمندان نوجوان تا پیشکسوت دعوت میشود تا به خانه خود بیایند و با یکدیگر به گفتوگو و تبادلنظر بنشینند.
حمایت استاد همت از اهتمام دستگاه فرهنگ
در ادامه این مراسم، بازیگر پیشکسوت تئاتر و تلویزیون نیز در این آیین با بیان اینکه امسال ۶۰ سال از روزی که با هنر جادویی تئاتر عجین شده، میگذرد، گفت: بر اساس تجربه میگویم که هنر ما همواره درگیر معضلات بیشمار بوده و این برخاسته از نهادینه نبودن مقوله فرهنگ و هنر در کشور است.
اصغر همت اظهار کرد: در بسیاری از مواقع افراد در مسئولیتهای درست و «سر جای خود» قرار نگرفتهاند و در برهههای کوتاهی توان، عِرق و خلاقیتهای شخصیتهای حقیقی بر شخصیتهای حقوقی آنان نیز اثرگذار بوده و و گامهای مؤثری در حل مشکلات برداشته شده، اما نمیتوان به این میزان دلخوش بود؛ بلکه نیازمند اقدامات ریشهای هستیم. وی اظهار کرد: همه هزینههایی که طی یک سال برای تئاتر میشود، به اندازه دستمزد یک فوتبالیست درجه سه نیست و باید نگاه به این هنر تغییر کند تا مسئولان و هنرمندان بتوانند آنچه میخواهند را به منصه ظهور برسانند. همت از مشکلات دیرینه فرهنگ و هنر سخن گفت: «زندگی هنری من دو برهه داشت؛ بیست سال آغازین و چهل سال بعدی. در تمام این سالها دیدم که چگونه هنر همواره درگیر معضلات بوده است. مشکل اصلی، نادیده گرفتن مقوله فرهنگ در کشور است. در چهار دهه اخیر نیز اصلاح اساسی در این حوزه رخ نداده است. او با احترام به همه اقوام و شخصیتها، خواستار تغییر نگرش از بالا به هنر شد و تأکید کرد: امیدوارم تلاش مدیریت جدید فرهنگ و هنر استان فارس به پشتیبانی پایدار از هنرمندان بینجامد و روزی برسد که هنرمندان ما به آرزوهای خود دست یابند.
گشایش دستگاههای فرهنگ بهروی هنرمندان
در ادامه این مراسم، بنیانگذار دبیرخانه دائمی رویدادهای فرهنگی و هنری فارس گفت: آمدهایم تا دربهای مهماننوازی را به روی همه هنرمندان این دیار بگشاییم. هدف ما آن است که تواناییهای هنرمندان عرصههای نمایش، تجسمی، موسیقی و دیگر رشتهها را به رخ جهانیان بکشیم و در کنارشان با مهر بایستیم. امیر خواجهمیرکی افزود: این دبیرخانه بهعنوان محملی تازه برای تبادل تجربه میان نسلها تعریف شده است؛ مکانی که از کودکان علاقهمند به هنر تا پیشکسوتان موسپید کرده میتوانند در آن به گفتوگو، آموزش و آفرینش بپردازند.
رویدادهای فرهنگی رونق میگیرد
نوید جعفری، دبیر جشنواره هنرهای نمایشی فارس در حاشیه مراسم، از استمرار جشنوارههای خیابانی و ورود جشنواره عروسکی به تقویم هنری استان خبر داد و گفت: خواهش من از مسئولان و رسانهها این است که هرساله از جشنواره خیابانی به عنوان نخستین یاد نکنند؛ این جشنواره سالهاست در خیابانهای شهر و استان برگزار میشود و امسال وارد بیستوسومین دوره خود میشود. افزون بر آن، نخستین جشنواره عروسکی فارس را نیز در پیش داریم. در بخش پایانی مراسم، با صدور حکمی از سوی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس، امیر خواجهمیرکی رسماً بهعنوان دبیر دبیرخانه دائمی رویدادهای فرهنگی و هنری استان معرفی شد؛ مسئولیتی که قرار است این خانه تازهتأسیس را به نقطهای برای همافزایی هنری، انسجام فعالیتها و شکلگیری جریانهای نو در هنر فارس بدل کند. بر پایه این گزارش، آیین رونمایی از پوسترها و افتتاح دبیرخانه دائمی در شیراز، بیش از یک رویداد نمادین بود؛ این مراسم نویدبخش آغاز دورهای تازه برای هنر فارس است؛ دورهای که در آن، شیراز بار دیگر میتواند به جایگاه تاریخی خود بهعنوان «شهر هنرپرور» ببالد و در عرصه ملی و بینالمللی، صدای رسای هنرمندانش را به گوش جهانیان برساند.
آغاز رسمی نخستین دبیرخانه دائمی رویدادهای فرهنگی فارس
آیین رونمایی از پوستر سه جشنواره مهم تئاتری فارس و آغاز رسمی نخستین دبیرخانه دائمی رویدادهای فرهنگی و هنری استان، روزی بهیادماندنی را در تقویم هنر ایران رقم زد؛ بامدادی که مشعل تازهای در محفل هنرمندان شیراز روشن شد و با حضور استادان، پیشکسوتان و چهرههای صاحبنام عرصه نمایش، تجسمی، موسیقی و دیگر شاخههای هنرهای زیبا همچون بازیگر عرصه سینما و تلویزیون و تئاتر کشور، استاد اصغر همت با همراهی مهدی رنجبر مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، به جشنی برای فرهنگ و همدلی هنری بدل گشت. در این گردهمایی باشکوه، پوستر سیوششمین جشنواره تئاتر استانی فارس، بیستوسومین جشنواره تئاتر خیابانی و نخستین جشنواره تئاتر عروسکی، با امضای هنرمندان برجسته و مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس رونمایی شد؛ اقدامی نمادین که نشان از تداوم مسیر، پیوند نسلها و تجدید عهد هنرمندان با مردم فرهنگدوست و هنردوست استان دارد. همراه با سیوششمین جشنواره تئاتر استان، بیستوسومین جشنواره تئاتر خیابانی و نخستین دوره جشنواره تئاتر عروسکی فارس نیز برگزار میشود.