حسین امیری
{ سردبیر}
قاچاق حیات وحش، تنها یک بزه زیست‌محیطی نیست؛ تهدیدی جدی برای آینده تنوع زیستی کشور است. امروز گونه‌هایی همچون توله شیر، میمون رزوس، سنجاب ایرانی، مار پیتون، ایگوانا و حتی پرندگان شکاری ارزشمند، مانند شاهین و هوبره، در بازارهای پنهان و شبکه‌های اجتماعی خرید و فروش می‌شوند. سود کلان این تجارت غیرقانونی، آن را پس از قاچاق سلاح و مواد مخدر به سومین قاچاق پُرسود جهان تبدیل کرده است.
ایران و به‌ویژه استان فارس، با زیستگاه‌های ارزشمندی چون پارک ملی بمو، بهرام‌گور و مناطق حفاظت‌شده زاگرس، سال‌هاست آماج شکارچیان و قاچاقچیانی است که برای سود بیشتر، حیات گونه‌های کمیاب را به بازی گرفته‌اند. خروج غیرقانونی یک پرنده شکاری از فارس یا صید بی‌رویه خزندگان در کوه‌های این استان، تنها یک گونه را از بین نمی‌برد؛ بلکه به‌معنای فروپاشی تدریجی یک اکوسیستم است.
اقدام اخیر سازمان حفاظت محیط‌زیست برای تشکیل کارگروهی ویژه مقابله با بازارهای مجازی قاچاق حیات وحش، گامی امیدوارکننده است. همچنین اصلاح ماده ۲۵ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مجلس، اگر به تصویب برسد، می‌تواند پشتوانه‌ای جدی برای مقابله با سوداگران طبیعت باشد. با‌این‌حال تجربه نشان داده که قانون بدون نظارت سخت‌گیرانه و بدون اراده جدی در اجرا، راه به‌جایی نخواهد برد. در این میان، استان فارس نقش کلیدی دارد. یگان حفاظت محیط‌زیست فارس، نیروی انتظامی و دستگاه قضایی استان باید با همکاری نزدیک و هماهنگی عملیاتی، شبکه‌های قاچاق حیات وحش را در همان مراحل اولیه شناسایی و متوقف کنند. دادگستری استان نیز می‌تواند با صدور احکام قاطع و بازدارنده، پیام روشنی به سوداگران بدهد که طبیعت فارس جای معامله نیست. از‌سوی‌دیگر، رسانه‌های محلی و فعالان مدنی باید به‌طور مستمر در آگاهی‌بخشی به مردم مشارکت کنند و فرهنگ پاسداری از حیات وحش را تقویت نمایند.
باید پذیرفت که تنها با برخوردهای قضایی نمی‌توان این معضل را ریشه‌کن کرد. آموزش عمومی، فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی در کنار برخورد قاطع، لازمه حفظ گونه‌های جانوری است. جامعه باید بداند نگهداری یک پرنده شکاری یا خزنده عجیب در خانه، نشانه «پرستیژ» نیست؛ بلکه خیانتی به طبیعت و نسل‌های آینده است.
حیات وحش، میراث مشترک ماست. اگر امروز در برابر قاچاق بی‌امان آن کوتاه بیاییم، فردا حتی برای نشان دادن تصویری از شاهین یا هوبره در کتاب‌های درسی فرزندانمان، چیزی باقی نخواهد ماند.