تولیت حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ(ع)، با اشاره به در پیش بودن ۱۳ آبان، گفت: تبیین واقعیت‌های تاریخی کشور در زمانی که «گوش شنوا» و «فضای آماده» وجود دارد، یک ضرورت و جهادی بزرگ است. 
حجت‌الاسلام‌والمسلمین ابراهیم کلانتری پنجشنبه در نشست ستاد تبیین، اظهار کرد: مقام معظم رهبری تأکید کرده‌اند که جهاد تبیین باید در فرصت مناسب خود انجام شود؛ برخی مطالب در شرایط نامناسب، هیچ موقعیت زمانی، مکانی یا مخاطب خاصی ندارند و سخن گفتن درباره آن‌ها سودی ندارد؛ اما هنگامی که زمان درست آن فرابرسد، هم گوش شنوا پیدا می‌شود و هم فضا و همه مقدمات کار برای تبیین درست و استفاده مفید فراهم می‌گردد.
این استاد دانشگاه تهران، ایام‌الله ۱۳ آبان و ۱۶ آذر را از جمله فرصت‌های طلایی خواند و بیان کرد: روز ملی مبارزه با استکبار و روز دانشجو، موقعیت‌های بسیار حساسی برای کشور هستند که باید با همه وجود از آن‌ها استفاده کرد.
وی به جنگ ۱۲روزه اخیر اشاره کرد و گفت: هنوز تأثیر خون شهدای مظلوم آن در فضای کشور حس می‌شود؛ اگرچه کشور از این حادثه لطمه دید، اما برکاتی نیز به همراه داشت؛ همیشه این قانون تاریخ است که با شهادت یک نفر، افراد دیگری رویش می‌یابند و با خاموشی یک چراغ، چراغ‌های دیگری روشن می‌شوند؛ در این جنگ، اگر تعدادی از دانشمندان، فرماندهان و خانواده‌های بی‌گناه به شهادت رسیدند، چندین برابر آن، جوانانی رشد می‌کنند که تازه به ماهیت استکبار جهانی پی می‌برند.
تولیت حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ(ع) برای توضیح اهمیت ۱۳ آبان، به سه واقعه تاریخی در این روز اشاره کرد و افزود: اولین حادثه، تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه در سال ۱۳۴۳ بود؛ دومین رویداد، کشتار دانش‌آموزان در سال ۱۳۵۷ و سومین مورد، تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در سال ۱۳۵۸ عنوان شد.
کلانتری به پیشینه تقابل امام خمینی(ره) با رژیم پهلوی پیش از تبعید اشاره و بیان کرد: اولین برخورد اعتراض به «تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی» در مهرماه ۱۳۴۱ بود؛ دولت بدون طی روال قانونی، شرط مرد بودن و سوگند به قرآن را برای انتخاب‌شوندگان حذف کرد؛ امام و علما با ارسال نامه و تشکیل تجمعات، مخالفت خود را اعلام کردند و دولت در نهایت عقب‌نشینی کرد و مصوبه را لغو نمود.
وی ادامه داد: بلافاصله رژیم، «رفراندوم انقلاب سفید شاه و ملت» را در دی‌ماه همان سال کلید زد؛ علما این رفراندوم را تحریم کردند؛ شاه در ششم بهمن ۱۳۴۱ در حرم حضرت معصومه(س) با توهین به علما، آنان را «ارتجاع سیاه» نامید.
این استاد دانشگاه تهران گفت: این توهین باعث شد امام و مراجع، نوروز سال ۱۳۴۲ را عزای عمومی اعلام کنند؛ در مراسم بزرگداشت این عزای عمومی در مدرسه فیضیه قم، مأموران رژیم حمله کردند و این حادثه به شهادت چندین طلبه انجامید.
کلانتری افزود: سخنرانی تند امام خمینی(ره) در عصر عاشورای سیزدهم خرداد ۱۳۴۲، نقطه عطفی دیگر بود؛ امام در آن سخنرانی، شاه را به‌صورت مستقیم موردخطاب قرار داده و به او هشدار جدی داد؛ این رویداد به دستگیری امام در سحرگاه پانزدهم خرداد همان سال منجر شد.
وی ادامه داد: زمینه اصلی تبعید امام در ۱۳ آبان ۱۳۴۳، «تصویب لایحه کاپیتولاسیون» بود؛ پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، نفوذ آمریکا در ایران بسیار گسترده شد و مستشاران آمریکایی بر بخش‌های مهمی از ارتش، اقتصاد و صنعت ایران تسلط داشتند؛ مصونیت قضایی کامل آنان (کاپیتولاسیون) به‌گونه‌ای بود که اگر یک آشپز آمریکایی بزرگ‌ترین مقام ایران را زیر می‌گرفت، هیچ‌کس حق تعرض به او را نداشت.