فرزاد وثوقی - روزنامه نگار

farzad_vossoghi@yahoo.com

تولید باید به سمت استاندارد‌سازی پیش برود واگر تولیدات ما قدرت رقابت با محصولات مشابه خارجی را نداشته باشد از جریان تند وپرشتاب دادوستد بین‌المللی کنار گذاشته می‌شود، آنچنان‌که در سال‌های گذشته برخی بازار‌های‌جهانی را از دست دادیم، چراکه تجار وتولیدکنندگان رقیب درسایر کشورها با حضور خود و حجم بالا وکیفیتی مضاعف ما را کنار گذاشتند. مثل اتفاقی که درآفریقا برای صنعت پلاسکو ایرانی افتاد وچینی‌ها با حجمی بالا وگسترده والبته کیفیت مورد قبول ما را کنار زدند وتجار ما با قبول شکست سنگین عقب‌نشینی کردند. 
یکی از جمله دلیل عدم توفیق دربازارهای جهانی ضعف دیپلماسی اقتصادی ماست. مازمانی در دیپلماسی فرهنگی حرفی برای گفتن داشتیم وموج گردشگران خارجی را به سوی داشته‌های‌فرهنگی خود فراخواندیم اما این دیپلماسی درسایه دیپلماسی تند سیاسی برچیده شد...

حالا باید دید درسال‌های گذشته چه تعداد گردشگر خارجی داشته‌ایم وچه میزان درآمدهای ارزی بدست آوردیم که مطمئناً قادر نبودیم آنطور که باید وشاید از این رویداد بهره ببریم چراکه سیاست‌های‌رایج ما با حضور دولت‌های‌مختلف تغییر می‌کند و باید این موضوع را به عنوان یک چالش بزرگ سیاسی فرهنگی مورد بحث وبررسی قرار بدهیم.
امروز باید به دنبال دیپلماسی اقتصادی باشیم که درخط مقدم این نوع فعالیت وزارت امور خارچه پرچمدار است وسفرای ایرانی در کشورهای هدف باید به گونه ای عمل کنند تا تجار ما بتوانند به سهولت دادوستد کنند والبته ارز مورد نظر را به کشور بازگردانند. پُر واضح است که نوع فعالیت تجار ایرانی با دیگر ممالک جهان باید دوستانه وخارج از حوزه تنش‌های‌سیاسی باشد چراکه اقتصاد ومعیشت ملی را نباید با هر نوع سیاستی گره زد وبه دنبال آن رفت. 
دیپلماسی اقتصادی موفق به نوع رفتار تجاری واوج صادرات ما بستگی دارد و کشورهای دوست جدای از مناسبات سیاسی، باید به آن توجه کنند. حالا ایران با فشارهای اقتصادی چند سال اخیر بسیاری بازارهای هدف خود را از دست داده است حتی درموضوع تحریم اقتصادی قطر توسط کشورهای عربی این محصولات کشور ترکیه بود که ارزان وبا کیفیت از راه‌های زمینی ما به سمت این کشور هدایت می‌شد. تقریباً می‌توان گفت درآن زمان محصولات ما به دلیل افت کیفیت دربسته‌بندی مرجوع می‌شدند و یا به لحاظ کیفی و رعایت استانداردهای روز آنچنان دربورس مطالباتی قطری‌ها نبود ند و این مهم را باید به عنوان یک چالش درحوزه تولید مورد توجه قرار داد. 
درچهار دهه گذشته هم علی‌رغم تمامی شعارهای استقلال‌طلبانه و فاصله‌گیری از درآمدهای نفتی اما نفت‌فروشی به عنوان یک عادت تاریخی هرگز از سفره ایرانیان کنار گذاشته نشد و تا چندی پیش که اوج فشارهای اقتصادی درقالب تحریم نفت ایران پیش آمد ، نفت فروشی درصدر درآمدهای ارزی ما قرار داشت ودولتمردان ما هیچ راهی، منهای کسب درآمدهای نفتی برای ارزآوری پیشنهاد نکردند! 
با وجود اینکه ملت انقلابی ایران درخواست خروج از این انزوا را داشتند اما در ده دوره تشکیل مجلس شورای اسلامی نیز نمایندگان ملت دراین باب اقدامی به جد نداشتند و همچنان باید با دور زدن تحریم‌ها نفت بفروشیم و درمقابلش غذا بگیریم. انتظاری که مردم از نمایندگان خود داشتند خروج از دایره انحصار نفت‌فروشی بود تا معیشت آنان هیچگاه به اقتصاد تک محصولی نفت گره نخورد وسرافرازانه درجهان مطرح باشند. 
اما بدون نفت وگاز درآمدهای ارزی ما دچار چالش بزرگی شده وخواهد شد، چرا که ما هنوز هم متوجه نخبگان و صدور نیروهای متخصص نیفتادیم . فرار نخبگان همچنان ادامه دارد ودرهر فصلی باخبر می‌شویم فلان اتفاق مهم در کشورهای حاشیه خلیج فارس، در ممالک غرب ویا اردوگاه شرق را ایرانیان نخبه رقم زده‌اند. 
ما می‌توانیم با صدور نخبگان خود از انزوای بین‌المللی، خارج شویم و کشورهای صنعتی با عقد قراردادهای سنگین از حضور نخبگان ایرانی برخوردار شوند اما وآیا اجازه این ظهور وبلوغ را به نخبگان خود داده‌ایم تا به جای مهاجرت پنهان وآشکار ، تحت قرار دادهای ملی از ایران خارج شوند؟  
بدون شک مهاجرت نخبگان ایرانی همچنان درسایه بی‌تفاوتی‌ها ادامه دارد. نخبگانی که درایران حتی از حداقل‌های‌ درآمدی محرومند. درهر صورت کشور باید یک برنامه ویژه اقتصادی داشته‌باشد. سیاست‌های‌انتظاری کشنده وناامید کننده است. ایران امروز برنامه‌هایی درقالب سیاست‌های‌ واکنش سریع می‌خواهد تا بدون فوت وقت از چاله انزوا خارج شویم.
اعتماد به بخش خصوصی وتعاون یک ضرورت است وسال‌های سال است دولت درمورد واگذاری اقتصاد به این دوبخش شعار می‌دهد و درعمل اتفاقی نمی‌افتد واینکه رئیس‌جمهور دایم برای اقتصاد ایران برنامه بنویسد وبخشنامه پشت بخشنامه صادر می‌کند دردی از دردهای اقتصاد ومعیشت مردم دوا نمی‌شود که هیچ ، گرفتاری وتورم هر روز بیشتر خود را به ظهور می‌رساند. به‌نظر می‌رسد باید از سیاست‌های‌چالشی با جهان بکاهیم وبیشتر به حوزه دوستی وتجارت آزاد با شرکای تجاری خود در سطح بین‌المللی مشغول باشیم.
دراین راستا می‌توان از ظرفیت‌های ‌موجود بنادر ومرزهای خاکی وهوایی نهایت بهره را برد.