مسواک زدن بدون خمیردندان موجب برداشتن پلاک میکروبی می‌شود، اما استفاده از خمیردندان، انجام مسواک زدن را مطبوع می‌کند.
به گزارش همگردی، خمیردندان از ترکیب مواد مختلفی مانند فلوراید، مواد ساینده، مواد کف کننده، مواد طعم دهنده، عوامل ضد باکتریایی، نگهدارنده‌ها، رنگ‌ها، شیرین کننده و مواد ضد جرم تشکیل می‌شود.
فلوراید یکی از مواد اصلی تشکیل دهنده خمیردندان است که سبب از بین رفتن جرم دندان، کاهش پوسیدگی و افزایش مقاومت طولانی مدت دندان به عوامل ایجاد پوسیدگی می‌شود.
خمیردندان‌ها همچنین دارای مواد ساینده هستند که برای پاک و تمیز کردن بهتر دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
خمیردندان‌های مخصوص کودکان دارای میزان فلوراید کمتری است؛ زیرا در صورت بلع بیش از اندازه می‌تواند موجب مسمومیت کودک یا حتی ایجاد لکه‌های سفید غیرطبیعی و ماندگار در دندان شود. همچنین ممکن است برای جلب توجه و مطبوع بودن بیشتر به خمیر دندان‌های کودکان، مواد طعم دار یا شیرین کننده بیشتری اضافه شود.
بهتر است والدین تا سن 6 سالگی بر مسواک زدن کودک نظارت داشته باشند.
بعضی از خمیردندان‌ها با توجه به کارکردی که از آنها انتظار داریم، دارای مواد ضِدحساسیت، ضِد جرم یا سفید کننده دندان هستند.