[ فردا را به امروز می آوریم ]
  • آخرین شماره ۲۰۷۵
  • دوره جدید

پاسداشـت منابـع آبـی با مدیــریت فاضــلاب، روزنامه شیراز نوین

اشاره: پاسداشت محیط‌زیست بر توسعه مقدم است. شهر موجودی زنده است و اگر به گسترش زیرساخت‌های متروپلیس توجه نکنیم، در معرض انقراض فرسایشی قرار خواهیم گرفت. شاید ما در برهه کنونی آن‌چنان در کشاکش چالش‌های مختلف قرارگرفته باشیم که اهمیت ضابطه‌های محیط زیستی را از یاد برده و حفظ منابع آب، خاک، هوا و مشتقات آنها را بر فراموشی سپرده باشیم. درحالی‌که حیات بدون آب سالم، خاک پاک و آسمان آبی رو به‌ زوال می‌رود. پیشینیان به اهمیت رویکردهای زیست‌محیطی بهتر و بیشتر از ما پی برده بودند و نشانه‌های آن را می‌توان در مواردی نظیر گسترش فضای سبز و پاسداشت قطره‌قطره آب و مواردی ازاین‌دست مشاهده کرد.
بر همین اساس، باید مؤلفه‌های فرهنگ عمومی، راهکارهای آموزشی، تکنیک‌های مشارکت شهروندی و البته حجم سرمایه‌گذاری‌ها را در حوزه‌های زیست‌محیطی تقویت کرد تا میراث گرانبهای زمین برای آیندگان باقی بماند. در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای پاسداشت منابع آب و گسترش شبکه فاضلاب در سطح شهرستان شیراز انجام‌ گرفته و این در حالی است که هنوز با مرزهای ایده‌آل فاصله طولانی داریم و یک دستگاه به‌ تنهایی نمی‌تواند از عهده چالش‌های عدیده‌ای که در این حوزه ایستادگی می‌کنند، برآید.
 برای بررسی دقیق‌تر این ماجرا گروه گزارش روزنامه شیرازنوین با مسئولان ارشد شرکت آب و فاضلاب شیراز به گفت‌وگو نشسته و با آمار و ارقام مستندات شاخصه‌های محیط‌زیستی را بررسی می‌کند. مدیرعامل شرکت آبفای شیراز به همراه معاون بهره‌برداری و توسعه این مجموعه توضیحات بیشتری در این زمینه ارائه می‌کنند.
 اجرای 65 درصدی شبکه فاضلاب در کلان‌شهر شیراز و صدرا 
مدير‌عامل شركت آب و فاضلاب شيراز می‌گوید: شهر شیراز و صدرا  براساس مطالعاتی که توسط مشاور طرح انجام ‌شده به 3440 کیلومتر شبکه فاضلاب نیاز دارد که این مقدار با احتساب روستاهای الحاقی به 3850 کیلومتر می‌رسد و تا به امروز بیش از 2500 کیلومتر معادل 65 درصد از شبکه فاضلاب شیراز اجرا شده است.
بهمن بهروزی با اشاره به برنامه‌های بلندمدت دستگاه متبوعش گفت: مطابق افق طرح توسعه فاضلاب شیراز در سال 1425 باید 405 هزار مترمکعب در شبانه‌روز ظرفیت تصفیه فاضلاب داشته باشیم که این رقم در حال حاضر معادل 181 هزار مترمکعب است.
وی با اشاره به این موضوع که در اجرای شبکه دارای پیشرفت به ‌مراتب مطلوب‌تری نسبت به احداث تصفیه‌خانه هستیم، اظهار داشت: احداث تصفیه‌خانه‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری زیادی است و با اتخاذ راهکارهایی به دنبال گسترش این زیرساخت‌های حیاتی هستیم.
او با اشاره به برخی از دستاوردهای گسترش شبکه فاضلاب و احداث تصفیه‌ها گفت: مهم‌ترین رهاورد گسترش تأسیسات فاضلاب به جلوگیری از آلودگی منابع آب‌های زیرزمینی و سطحی بازمی‌گردد. دومین دستاورد مهم آن مربوط به بازچرخانی آب است که پساب را به‌عنوان یک منابع آب پایدار برای صنایع، فضای سبز و بخش کشاورزی معرفی می‌کند.
 گسترش شبکه فاضلاب شیراز بالاتر از متوسط کشوری
مدیرعامل شرکت آبفای شیراز با اعلام این خبر که در شرایط فعلی شبکه فاضلاب و تصفیه‌خانه معادل 55 درصد از منطقه تحت خدمت‌رسانی آبفای شیراز را پوشش می‌دهد، بیان کرد: کلان‌شهر شیراز در سطح کشور در زمره شهرهای توسعه‌یافته در زمینه گسترش شبکه و احداث تصفیه‌خانه قرار می‌گیرد و آمار فعالیت‌های انجام‌گرفته از متوسط کشوری بالاتر است.
این مقام مسئول در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه اجرای شبکه فاضلاب زمانی نتیجه‌بخش است که همراهی شهروندان را به همراه داشته باشد، اظهار داشت: هزینه دریافتی اتصال به شبکه فاضلاب از مشترکان در حدود یک‌سوم مبلغ تمام‌ شده است که این امر سبب بدهی سنگین این شرکت به تولیدکنندگان و پیمانکاران شده است.
بهروزی با یادآوری این موضوع که هزینه‌های احداث تصفیه‌خانه و شبکه فاضلاب بسیار سنگین است، از اتخاذ راهکارهایی برای تأمین اعتبار خبر داد و گفت: روش‌های مختلفی برای تأمین اعتبار در دستور کار قرارگرفته که یکی از کارآمدترین آنها روش بیع متقابل است؛ در این روش درازای واگذاری پساب به متقاضیان و سرمایه‌گذاران، تأسیسات شبکه فاضلاب تکمیل می‌شود.
 تلاش برای جذب سرمایه‌گذاران در حوزه فاضلاب
مدير‌عامل شركت آب و فاضلاب شيراز با اشاره به روش‌های دیگری که به ‌منظور جذب سرمایه‌گذاری اتخاذ شده، اظهار داشت: با توجه به این موضوع که صنایع از مصرف‌کنندگان اصلی پساب به شمار می‌روند، مذاکرات و تفاهم‌نامه‌هایی با شرکت شهرک‌های صنعتی، منطقه ویژه اقتصادی، مجتمع‌های بزرگ تولیدکننده فولاد و مواردی از این‌دست در حال انجام است و امید می‌رود این راهکارها به تأمین سرمایه برای گسترش زیرساخت‌های تأسیسات فاضلاب منجر شود.
او از صنایعی نظیر فولاد، پتروشیمی و پالایشگاه به‌عنوان صنایع آب‌بر نام برد و افزود: چنانچه شهر شیراز دارای صنایع عظیم همانند اصفهان و تهران بود، تقاضای بیشتری برای خریداری پساب از سوی واحدهای کلان صنعتی مطرح می‌شد و به دنبال آن روند گسترش زیرساخت‌های شبکه فاضلاب و تصفیه‌خانه‌ها شتاب می‌گرفت، اما شیراز هنوز با یک شهر تمام‌عیار صنعتی فاصله دارد و به همین دلیل از برخی از آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از فعالیت صنایع در امان مانده است.
وی اظهار داشت: صنعت کشت چوب نیز یکی از پرمصرف‌ترین حوزه‌های بهره‌برداری از پساب است که در صورت سرمایه‌گذاری در آن بازدهی مناسبی دارد، اما استفاده در بخش کشاورزی به دلیل بالا بودن قیمت تمام‌شده پساب ممکن است توجیه اقتصادی نداشته باشد.
این مقام مسئول با اشاره به این موضوع که اعتبارات دولتی در بخش عمرانی هم به گسترش تأسیسات فاضلاب شیراز اختصاص‌یافته، اظهار داشت: در موافقت طرح فاضلاب شیراز اعتباری معادل 1350 میلیارد تومان از بخش عمرانی برای گسترش شبکه فاضلاب شیراز در سنوات آتی پیش‌بینی‌شده است، اما با توجه به روند تخصیص در سال‌های اخیر نمی‌توان صرفاً به اعتبارات بخش دولتی تکیه کرد و باید روش‌های متنوع جذب سرمایه‌گذاری را در دستور کار قرار داد.
 تصفیه‌خانه‌ها بر مدار توسعه و بهره‌برداری
مدير‌عامل شركت آب و فاضلاب شيراز در ادامه گفت‌وگو با روزنامه شیرازنوین با ارائه آمار و ارقامی پیرامون عملکرد تصفیه‌خانه‌ها گفت: در حال حاضر پساب تولیدی تصفیه‌خانه شماره یک شیراز نزدیک به 900 لیتر در ثانیه است و این رقم در تصفیه‌خانه شماره 2 به حدود 1300 لیتر در ثانیه می‌رسد.
بهروزی با تشریح برخی از طرح‌های توسعه‌ای که در دستور کار قرار گرفته هم گفت: تصفیه‌خانه شماره دو شهر شیراز دارای پنج مدول 50 هزار مترمکعبی به ظرفیت کلی 250 هزار مترمکعب است که دو مدول آن در حال بهره‌برداری بوده و پیمانکار مدول های سه و چهار نیز انتخاب ‌شده و عملیات اجرایی آن تا یک ماه آینده آغاز خواهد شد. مبلغ قرارداد مدول‌های سه و چهار تصفیه‌خانه شیراز نزدیک به یک هزار میلیارد تومان است و پیش‌بینی می‌شود با احتساب تعدیل به دو هزار میلیارد تومان افزایش یابد.
وی با اشاره به خدمت‌رسانی مجموعه آبفای شیراز در شهر جدید صدرا نیز گفت: شهر صدرا از وضعیت توپوگرافی ویژه‌ای برخوردار است و بر این اساس، تصفیه‌خانه‌های شرق و غرب صدرا مجزا پیش‌بینی‌ شده و ظرفیت تصفیه‌خانه‌های اضطراری و جدید شرق صدرا در شرایط فعلی معادل 250 لیتر بر ثانیه است و در غرب شهر جدید این میزان به 30 لیتر در ثانیه می‌رسد.
او بیان داشت: در شهر صدرا براساس مطالعات صورت‌گرفته باید دو تصفیه‌خانه هرکدام دارای سه مدول 13 هزار مترمکعبی احداث شود؛ در شرایط حاضر تصفیه‌خانه شرق صدرا به ظرفیت 13 هزار مترمکعب در حال بهره‌برداری است و تصفیه‌خانه قدیمی با ظرفیت هشت هزار مترمکعب فعالیت دارد که مجموع عملکرد این دو به 21 هزار مترمکعب در شرق صدرا می‌رسد. وی در همین رابطه افزود: در غرب صدرا، تصفیه‌خانه لوکال با ظرفیت سه هزار مترمکعب فعالیت دارد و همچنین پیمانکار مدول اول تصفیه‌خانه غرب صدرا به ظرفیت 13 هزار مترمکعب انتخاب ‌شده و به ‌زودی عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد.
بهروزی با اشاره به این موضوع که اجرای این تصفیه‌خانه‌ها به روش EPC صورت می‌گیرد، اظهار داشت: روند مطالعاتی ژئوتکنیک و طراحی جزئیات تصفیه‌خانه این سازه‌ها زمان‌بر است، لذا بخشی از زمان اجرای این پروژه‌ها به بخش مطالعاتی اختصاص می‌یابد.
 بهبود سرانه سلامت با گسترش شبکه فاضلاب
در ادامه این گزارش، خبرنگار روزنامه شیرازنوین با معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب آبفا شیراز به گفت‌وگو نشست تا به ‌صورت تخصصی پیامدهای گسترش شبکه فاضلاب و چالش‌هایی که در این حوزه وجود دارد را بررسی کند.
محمدهادی ستوده گفت: در پرتو گسترش تأسیسات فاضلاب شاهد بهبود سرانه سلامت در جامعه خواهیم بود که یکی از این موارد جلوگیری از جاری شدن فاضلاب‌های خانگی و تجاری در معابر است.
او در این رابطه، بیان کرد: در مناطق کم‌برخوردار که اهالی آن با مشکلات عدیده اقتصادی روبه‌رو هستند، شاهد جاری شدن فاضلاب خاکستری حاصل از پساب آشپزخانه و حمام در کوچه و معابر هستیم. متأسفانه ساکنان این منطقه از تمکن مالی لازم برای احداث چاه جدید برخوردار نیستند و همچنین حفر چاه برای برخی از خانه‌ها به دلیل فرسودگی سازه، امکان‌پذیر نیست.
وی خاطر نشان کرد: در برخی از نقاط شیراز، شبکه فاضلاب به ‌صورت کامل اجراشده اما مشاهده می‌شود که بعضی از مشترکان به دلایل مشکلات مالی هنوز به شبکه وصل نشده‌اند و همچنان شاهد جاری شدن فاضلاب در معابر هستیم.
او با تأکید بر این موضوع که مؤلفه‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی به‌ مراتب کارسازتر از اقدامات سلبی است، اظهار داشت: از شهروندان تقاضا داریم اتصال به شبکه فاضلاب را در اولویت قرار داده و نسبت به پیامدهای مثبت آن در حوزه سلامت فردی و جمعی آگاهی یابند.
 اهمیت توزیع موازی و متوازن زیرساخت‌ها
ستوده با اشاره به این موضوع که روند اجرای شبکه جمع‌آوری و احداث تصفیه‌خانه فاضلاب باید به ‌صورت موازی و متوازن صورت گیرد، گفت: اصحاب رسانه، می‌توانند ابزار قدرتمندی جهت مطالبه‌گری، پیگیری و کمک دستگاه‌های اجرایی جهت تأمین منابع مالی اجرایی پروژه باشند.
وی پیرامون سرریز شدن پساب‌های بیمارستانی به منابع طبیعی بیان کرد: اکثر بیمارستان‌هایی که امکان اتصال به شبکه فاضلاب را داشته‌اند، دارای سیستم پیش‌تصفیه بوده و به خطوط جمع‌آوری فاضلاب شهری متصل شده‌اند.
این مقام مسئول از دغدغه شرکت آبفای شیراز نسبت به دفع اصولی فاضلاب‌های بیمارستانی جهت جلوگیری از آلودگی منابع آب خبر داد و اظهار داشت: به ‌طور مثال در مجاورت بیمارستان کوثر، خط انتقال شبکه فاضلاب موجود نبود و این مرکز کلان درمانی نمی‌توانست به ‌صورت ثقلی به شبکه فاضلاب متصل شود. به همین دلیل، زیرساخت‌های لازم جهت فرآیندهای پیش‌تصفیه ایجاد و سپس با احداث شبکه پمپاژ تحت‌فشار، فاضلاب بیمارستانی را به شبکه فاضلاب منتقل کرد.
معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب آبفا شیراز در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به این موضوع که طرح استفاده از تصفیه و بازچرخانی آب‌های خاکستری در مجتمع‌های مسکونی و ادارات در چند سال اخیر مطرح ‌شده است، بیان داشت: برای اجرای این طرح، هیچ الزام قانونی وجود ندارد، اما استفاده از آب‌های خاکستری ضمن اثرات مثبتی که در حوزه محیط‌زیست در پی دارد، در بلندمدت به‌صرفه‌جویی اقتصادی می‌انجامد.
 بهره‌برداری از پتانسیل آب‌های خاکستری
ستوده به مجتمع‌های مسکونی بزرگ و سازمان‌های نوتأسیس پیشنهاد کرد تا زیرساخت‌های ذخیره و بهره ‌رداری از آب‌های خاکستری را در طراحی اولیه بگنجانند و در این زمینه گفت: اجرای شبکه آب‌های خاکستری از پیچیدگی خاصی برخوردار نیست و با طراحی اصولی می‌توان نسبت به راه‌اندازی آن اقدام کرد. شرکت آبفای شیراز با اجرای این طرح در ساختمان مرکزی خود در این زمینه پیشگام بوده است.
وی در بخش دیگری از سخنانش پیرامون اولویت‌بندی مناطق برای اجرای شبکه فاضلاب هم گفت: فاضلاب به صورت ثقلی، جمع‌آوری و به سمت تصفیه‌خانه هدایت می‌شود، به همین دلیل از مناطق پایین‌دست شهر که تصفیه‌خانه وجود دارد اقدام به گسترش شبکه شده است. البته یکی دیگر از اولویت‌ها برای احداث شبکه فاضلاب به میزان مشکلات مناطق باز می‌گردد. در مناطقی نظیر شهرک سعدی و ابیوردی با بافت سنگی روبه‌رو هستیم و این امر دفع فاضلاب را با مشکلات دوچندانی روبه‌رو می سازد؛ به همین دلیل اجرای شبکه با وجود همه مشکلاتی که داشت در اولویت قرار گرفت.
او در همین رابطه گفت: اولویت بعدی برای احداث شبکه فاضلاب بر مبنای حجم جمعیتی ساکن در منطقه است؛ در مناطقی که مجتمع‌های مسکونی زیادی وجود دارند و چاه‌های جذبی پاسخ‌گو نیست، گسترش شبکه با اولویت بیشتری در دستور کار قرار می‌گیرد.
به گفته این مقام مسئول، اولویت دیگر برای اجرای شبکه فاضلاب مبتنی بر ارائه درخواست از سوی ارگان‌هایی نظیر بهداشت، محیط‌زیست، شورای اسلامی شهر و غیره است.
 رسالت آموزش‌های شهروندی در ارتقای فرهنگ عمومی
یکی دیگر از محورهای این گفت‌وگو با معاون بهره‌‌برداری و توسعه فاضلاب آبفا شیراز، حول محور آموزش‌های شهروندی و ارتقای فرهنگ عمومی جامعه بود.
ستوده در این رابطه گفت: از آنجایی که در شهرستان شیراز، مدیریت واحد شهری وجود ندارد و مجموعه‌های شهرداری و آبفا به صورت جداگانه خدمت‌رسانی می‌کنند، شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب و آب‌های سطحی به صورت مجزا تعریف شده است. به همین دلیل در بارندگی‌های سنگین و سیل‌آسا که منجر به آبگرفتگی می‌شود، این امر مشاهده شده است که برخی از شهروندان به دلیل ناآگاهی اقدام به بازگشایی در منهول‌های فاضلاب می‌کنند؛ توجه داشته باشیم که شبکه فاضلاب ظرفیت جمع‌آوری آب‌های سطحی را نداشته و برای این امر طراحی نشده است.
این مقام ارشد در آبفای شیراز در پایان افزود: روان شدن حجم زیادی از روان‌آب‌ها و زباله‌ها در شبکه فاضلاب منجر به ایجاد مشکلات اساسی در تصفیه‌خانه، انسداد شبکه و حتی بالازدگی فاضلاب در منازل می‌انجامد. به همین دلیل از شهروندان درخواست می‌شود تا در هنگام بارندگی منهول‌های فاضلاب را برای تخلیه آب باز نکنند.
 بحران چنار راهدار دغدغه آبفای شیراز
یکی دیگر از محورهای اصلی این گفت‌وگوی تفصیلی پیرامون اقدامات آبفای شیراز در منطقه رودخانه چنار راهدار بود.
این مقام مسئول با اشاره به اقداماتی که برای مقابله با انتشار آلودگی در رودخانه چنار راهدار انجام ‌شده، خاطر نشان کرد: با توجه به اهمیت چالش‌هایی که در منطقه چنار راهدار وجود دارد، شرکت آبفای شیراز اجرای شبکه فاضلاب در مناطق جنوبی شیراز را از سال 1397 در اولویت قرار داد و براساس آن در شهرک‌های رضوان، گل‌ها، فرزانگان، سبحان، مدرس و بهاران شبکه فاضلاب اجرا شد و در شهرک‌های فرهنگیان، هویزه، احمدآباد و حسین‌آباد بیش از 80 درصد پیشرفت فیزیکی دارد. در حال حاضر در شهرک‌های والفجر و جماران و مهدی‌آباد و دستغیب هم عملیات احداث شبکه در حال اجراست.
ستوده افزود: برخی از صنایع در حاشیه رودخانه چنار راهدار هم اقدام به تخلیه فاضلاب خام در این محور می‌نمایند که می‌بایست با توجه به آلودگی زیادی که فاضلاب تولیدی صنایع دارند احداث تصفیه‌خانه را در دستور کار خود قرار دهند.
وی با اشاره به این موضوع که رودخانه چنار راهدار، سرچشمه‌های آلودگی متعددی از بخش‌های خانگی، صنعتی و تجاری دارد، اظهار داشت: رودخانه چنار راهدار به مرکزی برای تجمع آب‌های خاکستری بدل شده که زمینه‌ساز برخی از سوءاستفاده‌ها در بخش کشاورزی با آبیاری مزارع به ‌وسیله فاضلاب خام می‌شود. در سال جاری با هم‌افزایی دستگاه‌های اجرایی استان اقدامات مهمی در راستای پیشگیری و معدوم‌سازی این مزارع آلوده صورت گرفت.
به گفته معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب آبفا شیراز یکی دیگر از مشکلاتی که در محور چنار راهدار وجود دارد مربوط به تانکرهای جمع‌آوری فاضلاب است که در این محل اقدام به تخلیه می‌کنند و برای مقابله با جمیع این چالش‌ها به هم‌افزایی نیازمندیم.

تاکنون نظری برای این خبر ثبت نشده است!
ثبت نظر جدید
نام و نام خانوادگی  

آدرس ایمیل    

متن نظر  

کد امنیتی