از ریحان به‌عنوان گیاهان دارویی، ادویه‌ای و همچنین به عنوان سبزی تازه استفاده می‌شود.
به گزارش بهداشت نیوز، از ریحان به‌عنوان گیاهان دارویی، ادویه‌ای و همچنین به‌عنوان سبزی تازه استفاده می‌شود. در ایتالیا ریحان یک چاشنی مهم در تولید رب گوجه‌فرنگی به حساب می‌آید؛ ریحان یا عصاره آن در ترکیب با سایر ادویه‌ها برای خوش‌مزه کردن شیرینی‌جات، فرنی‌ها، ساخت انواع چاشنی، سرکه‌ها، خیارشور، بستنی‌ها، نوشیدنی‌های غیر الکلی و مشروبات الکلی به کار می‌رود. اسانس ریحان امروزه کاربرد وسیعی در تهیه عطرها، صابون‌ها و شامپوها یافته است. اسانس ریحان خاصیت ضدقارچی و ضدباکتریایی داشته و دفع کننده حشرات است. همچنین برای ایجاد طعم مشخص و یا خوشبو کردن فرآورده‌های مورد مصرف در دهان و دندان (خمیردندان، دهان‌شویه و ...) کاربرد دارد.
ریحان در اکثر فارماکوپه‌ها به‌عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده است؛ مواد مؤثره پیکر رویشی این گیاه اشتهاآور است و برای معالجه نفخ شکم و کمک به هضم غذا استفاده می شود. از این گیاه برای معالجه برخی ناراحتی‌های قلبی و همچنین برای مداوای بزرگ شدن طحال می‌توان استفاده کرد.
ریحان به‌عنوان گیاهی اشتهاآور، ضدانگل، تب‌بر، افزایش‌دهنده ترشح عرق، خلط‌آور، ضدنفخ، محرک و مؤثر در بیماری‌های ریوی و سینه‌ای شناخته‌شده است. 
عصاره برگ‌های ریحان در درمان بیماری کروپ(حالتی است که در نتیجه انسداد حاد حنجره به علت آلرژی، جسم خارجی، عفونت یا تومور ایجاد می‌شود) می‌توان مورد استفاده قرار داد و یک داروی معمول و رایج برای سرفه است. اثر فارکوتیک(مخدر) مختصری داشته و تحریک(سوزش) گلو را کاهش می‌دهد. همچنین به‌عنوان تمیزکننده بینی و یک داروی انحصاری برای گوش درد و نیز برای بیماری‌های پوستی مورد استفاده واقع می‌شود. 
این گیاه همچنین در پزشکی هومئوپاتی کاربرد دارد؛ بذر آن حاوی موسیلاژ(لعاب) بوده و آرام‌بخش، مقوی و محرک تمایلات جنسی است. ریشه آن تب‌بر و پادزهری مؤثر برای مارهای سمی و خصوصاً سوسمارهای سمی و زهردار است. عصاره برگ‌ها برای رفع گوش درد و ضعف شنوایی به داخل گوش‌ها ریخته می‌شود و برگ ریحان برای درمان آسم به کار می‌رود.
دم‌کرده این گیاه اثر ضدتشنج ، نیرودهنده و مقوی داشته و مصرف آن برای رفع سردرد، سرگیجه، دل پیچه‌ها، سیاه‌سرفه و آنژین توصیه شده است. ریحان اثر زیادکننده ترشحات شیر را دارد و از این نظر از قدیم مورد استفاده قرار می‌گرفته است.