اکران «شب تلخ سینما» با مهرجویی، روزنامه شیراز نوین
به گزارش ایسنا، آذرماه سال ۱۴۰۰ به بهانه تولد داریوش مهرجویی با او تماس گرفتیم؛ او که آخرین فیلمش «لامینور» در اردیبهشتماه سال ۱۴۰۱ اکران شد، هنوز خاطرات تلخ توقیف «سنتوری» را یادآوری میکرد. مهرجویی در طول بیش از نیم قرن فیلمسازی، علاوه بر خلق شخصیتهای ماندگار در سینما، بازیگرانی را با فیلمهایش به سینمای ایران معرفی کرده که هر کدام یا ستاره شدند یا مسیری تازه پیشرویشان باز شد؛ مثل عزتالله انتظامی، خسرو شکیبایی، بیتا فرهی، علی مصفا و لیلا حاتمی.
آثار او در سالهای دور وقتی که شرکت در جشنوارههای جهانی اینچنین مرسوم نشده بود، در جشنوارههای معتبری مثل ونیز، برلین، کن، شیکاگو و توکیو شرکت داشت و جایزههایی هم گرفت، اما به همان میزان فیلمهایش دچار ممیزی یا عدم نمایش شدهاند.
او در یکی از آخرین گفتوگوهایش با ایسنا درباره اینکه آیا قصد ساخت فیلم جدیدی را ندارد، ضمن گلایه از برخی ممیزیها گفته بود: کلاً هم شرایط طوری است که با این گرانی و تورم، فیلمسازی صرف نمیکند، چون ساخت یک فیلم دست کم ۱۰ میلیارد تومان هزینه دارد و باید موقع اکران ۳۰ میلیارد بفروشد تا به پول اولیهاش برسد.
مهرجویی یادآور شده بود: من این روزها در حال نوشتن خاطراتم هستم؛ آنجا خیلی از مسائل را درباره آنچه بر سر فیلمهایم آمد میگویم.
کارگردان «اجاره نشینها» با وجود گلههایی که داشت، تأکید میکرد: با همه این اتفاقها میدانم که سینما پابرجا میماند؛ چون جوانها هر روز مشتاق فیلمسازی میشوند و جلو میآیند. سینما تفریح مردم است و برای همین، اینهمه سینما در سالهای اخیر ساخته شده است؛ هرچند جای افسوس دارد که وقتی ما میگفتیم سینما کم است، چیزی نمیساختند، اما حالا که وضع فیلمها به اینجا رسیده، اینهمه سالن سینما ساخته شده است. مهرجویی که روزگاری به آمریکا رفت تا در دانشگاه فقط سینما بخواند، رشته اصلیاش را به فلسفه با گرایش سینما تغییر داد و در دهه ۱۳۴۰ شروع به فیلمسازی کرد تا سال ۴۸ که یکی از آثار ماندگار سینمای ایران یعنی «گاو» را ساخت؛ فیلمی که تولیدش سختیهای خود را داشت و تهیهکنندههای زیادی آن را رد میکردند، چون آن روزها دور، دورِ فیلمهایی مثل «گنج قارون» با رقص و آواز بود.
او در همان سالهای قبل از انقلاب چند فیلم دیگر از جمله «دایره مینا» را ساخت و چند سال بعد از انقلاب هم با «اجاره نشینها» یکی از بهترین فیلمهای کمدی سینما را ثبت کرد.
مهرجویی در سال ۶۸ تصمیم به ساخت فیلمی میگیرد که هیچ تهیهکنندهای حاضر به همکاری برای تولید آن نمیشود؛ چون آن را در فروش موفق نمیدانند، ولی مهرجویی که دوست داشت آنچه را در سر دارد، بسازد برای اولین بار خودش تهیهکنندگی یک فیلم را بر عهده میگیرد و اینطور میشود که «هامون»، یکی از به یادماندنیترین فیلمهای مهرجویی و سینمای ایران میشود.
«بانو»، «سارا»، «پری»، «لیلا»، «بمانی»، «درخت گلابی» و «مهمان مامان» دیگر کارهای مهم و شاخص این فیلمساز در دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ بودند تا اینکه سال ۸۵ «سنتوری» ساخته شد؛ فیلمی که در جشنواره فجر تحسینبرانگیز بود و جایزه هم گرفت، اما شبِ اکران عمومیاش توقیف شد؛ این توقیف که ضربه سختی برای مهرجویی بود، سه ماه بعد به قاچاق دیویدی فیلم ختم شد. او که در تمام این سالها مشغول نوشتن و ترجمه هم بوده، پس از «سنتوری» بهسراغ ساخت فیلمهایی رفت که دیگر مثل قبل علاقهمندان و مخاطبانش را راضی نمیکرد؛ فیلمهایی که اگرچه شاید با دغدغه شخصی و اجتماعی مهرجویی ساخته شدند، اما انتظار طرفداران مهرجویی را برآورده نکردند و این تصور را پیش آوردند که شاید دوران اوج او هم با تاراج «سنتوری» به پایان رسیده است.
اما مهرجویی که چند سالی بود میخواست قصهای دیگر از «سنتوری» بسازد، در آستانه نهمین دهه زندگیاش فیلم «لامینور» را ساخت که سال گذشته اکران شد. اما یکی از آخرین برنامههای که برای داریوش مهرجویی تدارک دیده شد، در ۲۳ اردیبهشتماه ۱۴۰۰ انجمن فیلم کوتاه ایران بزرگداشتی برای داریوش مهرجویی ترتیب دادند که در آن نشان ایسفا را اهدا کردند؛ در بخشی از مراسم به روال سالهای قبل که تندیس ایسفا به یک فیلمساز قدیمی اهدا میشد، فیلم کوتاهی پخش شد که در آن نشان ایسفا در منزل داریوش مهرجویی به او اهدا شد؛ این فیلمساز سخنان کوتاهی را خطاب به فیلمسازان مطرح کرد که از اهمیت این نوع فیلمسازی سخن میگفت و تأکید میکرد که فیلمسازی کوتاه،کار سختی است، چون در زمان کوتاه باید حرفت را مطرح کنی.
خالق «اجاره نشینها»، «هامون»، «لیلا»، «مهمان مامان» ، «سارا» یادآور شده بود که خودش ۱۰ فیلم کوتاه ساخته است و از دستاندرکاران آکادمی فیلم کوتاه که در این روزگار کرونازده این نشان را به او دادند، تشکر کرده بود.
داریوش مهرجویی فیلمهای چون الماس ۳۳ ، آقای هالو، مدرسهای که میرفتیم، بانو، درخت گلابی، میکس، دختر دایی گمشده، بمانی، طهران تهران، آسمان محبوب، چه خوبه برگشتی، نارنجیپوش، اشباح و ... را هم در کارنامه هنریاش دارد و در گزارشهای بعدی مبسوطتر درباره کارنامه سینماییاش خواهیم نوشت.
منبعی که برای تاریخ تولد داریوش مهرجویی به آن استناد شده، دانشنامه سینمای ایران تألیف عباس بهارلو است که ۱۷ آذر سال ۱۳۱۹ در آن قید شده در حالی که در برخی منابع دیگر مثل ویکیپدیا سال ۱۳۱۸ درج شده است.
تاکنون نظری برای این خبر ثبت نشده است!
ثبت نظر جدید
خبرهای تصادفی روزنامه شیراز نوین