گردش خون ضعیف در پاها می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند درد، بی‌حسی، تورم و حتی زخم شود.
به گزارش بهداشت‌نیوز، داشتن گردش خون خوب به اندازه داشتن رژیم غذایی متعادل، تحرک فیزیکی و خواب کافی برای سلامتی شما مهم است. سیستم گردش خون شما اکسیژن و مواد مغذی حیاتی را به تمام ماهیچه‌ها و اندام‌های شما می‌رساند. اما زمانی که پلاک یا انسداد در عروق شما ایجاد می‌شود، جریان خون طبیعی می‌تواند مختل شود و به‌ طور بالقوه منجر به مشکلات جدی سلامتی مانند حمله قلبی، سکته مغزی یا حتی قطع عضو در موارد شدید شود.
امروز، ما به ۱۱ روش نگاه می‌کنیم که با استفاده از آنها می‌توانید به سرعت جریان خون را در پاها و تمام قسمت‌های بدن خود  افزایش دهید و از مشکلات احتمالی ناشی از ضعف گردش خون جلوگیری کنید.
۱. پیاده‌روی یا سایر ورزش‌ها:
برای اینکه به سرعت گردش خون خود را بهبود بخشید، شروع به پیاده‌روی کنید! حتی پیاده روی‌های کوتاه ۱۵ دقیقه‌ای نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. با هر قدمی که برمی‌دارید، ماهیچه‌های ساق پایتان منقبض و شل می‌شوند و مانند پمپی عمل می‌کنند که باعث می‌شود خون موجود در رگ‌هایتان به سمت بالا و قلب هدایت شود.
هرچه این عضلات را بیشتر به‌کار بگیرید، فشار بیشتری ایجاد می‌شود و خون حاوی مواد زائد و دی‌اکسیدکربن راحت‌تر به قلب شما باز می‌گردد. در واقع، ماهیچه‌های پاهای شما مانند یک “قلب دوم” عمل می‌کنند! علاوه‌بر ‌این، پیاده‌روی باعث گشاد شدن عروق شما می‌شود و خون تازه و اکسیژن‌دار را به پاها و کل بدن شما می‌رساند.
این به این دلیل است که ورزش باعث افزایش تولید اکسید نیتریک در سلول‌های پوششی داخلی رگ‌های خونی می‌شود. اکسید نیتریک گازی است که به‌عنوان گشادکننده عروق عمل می‌کند، به این معنی که باعث شل شدن رگ‌های خونی و گشاد شدن آن‌ها می‌شود.
هنگامی که رگ‌های خونی شما گشاد می‌شوند، خون بیشتری می‌تواند از آن‌ها عبور کند که باعث افزایش میزان اکسیژن و مواد مغذی می شود که به عضلات، اندام‌ها و بافت‌های شما می‌رسد.
این فرآیند به کاهش فشار خون شما کمک می‌کند و باعث می‌شود قلب شما راحت‌تر خون را در سراسر بدن پمپاژ کند. اگر پیاده‌روی فعالیت مورد علاقه شما نیست، می‌توانید از طریق هر نوع تمرین دیگری گردش خون خود را بهبود بخشید. دویدن، دوچرخه‌سواری یا استفاده از دستگاه الپتیکال (Elliptical machine) فقط به مدت ۲۰ دقیقه چند بار در هفته می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد.
۲. پاهایتان را بالا نگه دارید
برای بهبود جریان خون در سراسر بدن، پاهای خود را در سطح قلب یا بالاتر از آن بالا ببرید. این کار ساده به جلوگیری از تجمع خون در ساق پا کمک کرده و فشار روی رگ‌های شما را کاهش می‌دهد، زیرا آن‌ها مجبور نیستند خلاف جهت جاذبه برای بازگرداندن خون به قلب کار کنند.
هنگام تماشای تلویزیون یا چرت زدن، پاهای خود را برای کاهش تورم، بهبود گردش خون و تقویت سلامت کلی رگ‌ها بالا ببرید. برای انجام این‌کار، دراز بکشید و پاهای خود را به دیوار تکیه دهید و این حالت را به مدت ۱۵ دقیقه یا بیشتر در هر‌بار حفظ کنید. همچنین می‌توانید برای راحتی و حمایت بیشتر از بالش مخصوص بالا بردن پا استفاده کنید.
۳. پاهای خود را در آب گرم خیس کنید
با فرو بردن پاهایتان در آب گرم، گردش خون را بهبود می‌بخشید، خواب را تقویت می‌کنید و به آرامش ذهنتان کمک می‌کنید. گرمای آب باعث انبساط رگ‌های خونی شما می‌شود و به خون‌های راکد موجود در پاها و 
ساق پایتان اجازه می‌دهد تا آزادانه‌تر جریان یابند. این کار نه تنها باعث کاهش تورم پا می‌شود، بلکه به جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون نیز کمک می‌کند. می‌توانید برای افزایش فواید آرامش‌بخش و تسکین درد، نمک اپسوم، اسطوخودوس یا روغن ضروری اکالیپتوس را به آب اضافه کنید.
۴. ماساژ پا یا رفلکسولوژی
با کاهش تنش عضلانی و افزایش جریان خون، ماساژورهای پا می‌توانند به کاهش درد پا، گرفتگی عضلات و تورم ساق پا کمک کنند. این دستگاه‌های تقویت‌کننده گردش خون از تکنیک‌هایی مانند ورز دادن، غلتاندن و لرزش برای فعال کردن عضلات ساق پا و افزایش جریان خون استفاده می‌کنند. برخی از ماساژورهای پا حتی از گرما درمانی برای افزایش گردش خون و آرامش استفاده می‌کنند.
یکی‌دیگر از راه‌های عالی برای بهبود گردش خون، رفلکسولوژی پا است، نوعی ماساژ درمانی که به نقاط خاصی روی پاهای شما فشار وارد می کند تا اندام‌ها و سیستم‌های مربوطه در بدن شما را تحریک کند، بنابراین بهبودی و عملکرد را بهبود می‌بخشد.
رفلکسولوژی پا همچنین رگ‌های خونی را تحریک می‌کند و جریان خون را در اندام‌های تحتانی شما افزایش می‌دهد، بنابراین می‌توانید به پاهای خود توجه کنید و در عین حال به سلامت کلی کمک کنید.
۵. تمرینات و کشش پا
هنگامی که نشسته‌اید، پاهای خود را بالا و پایین حرکت دهید، آن‌ها را به صورت دایره‌ای بچرخانید، یا آن‌ها را به زمین فشار دهید. این حرکات ساده عضلات ساق پای شما را درگیر می‌کند و به پمپاژ خون به قلب کمک می‌کند و خطر تجمع خون را کاهش می‌دهد.
یکی از تمرینات عالی برای تقویت گردش خون، پمپاژ مچ پا است که می‌توانید در حالت نشسته انجام دهید.
انگشتان پا را به سمت سر خم کنید و به مدت ۳ ثانیه نگه دارید، سپس آن‌ها را به جلو مانند پدال گاز ماشین فشار دهید و آن وضعیت را به مدت ۳ ثانیه دیگر حفظ کنید.
انجام مکرر این حرکت برای چند دقیقه به حرکت خون راکد از پاهای شما و کاهش تورم و خطر لخته شدن خون کمک می‌کند. پمپاژ مچ پا تمرینی عالی برای انجام در دوره‌های طولانی نشستن است، مانند زمانی که در هواپیما هستید. کشش دادن، راه فوق‌العاده دیگری برای افزایش فوری گردش خون در پاها و ساق پا 
است.
هنگامی که کشش می‌دهید، عضلات خود را کشیده و خم می‌کنید که به حرکت خون در سراسر سیستم گردش خون شما کمک می‌کند. برای کشش پاها در حالت نشسته، یک پا را به جلو دراز کنید و به سمت پای خود برسید. به مدت ۱۵ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید، سپس پاها را عوض کنید. یا بایستید و با خم شدن رو به جلو در کمر، انگشتان پا را لمس کنید. این کار عضلات همسترینگ شما را کش می‌دهد و جریان خون را افزایش می‌دهد.
۶. جوراب واریس بپوشید
برای اینکه به رگ‌هایتان، حمایتی فشرده بدهید و از گشاد شدن رگ‌های سطحی جلوگیری کنید، یک جفت جوراب واریس بپوشید. این امر به ویژه اگر شغل شما، شما را تمام روز سر پا یا روی صندلی نگه می‌دارد، مهم است، زیرا ایستادن یا نشستن طولانی مدت می‌تواند باعث تورم رگ‌ها شود و منجر به رگ‌های واریسی و ناراحتی شود.
جوراب‌های واریس بر‌اساس اصل «فشار تدریجی» عمل می‌کنند، به این معنی که بیشترین فشار را در مچ پا اعمال می‌کنند و به‌تدریج که به سمت بالای پای شما حرکت می‌کنند، فشار را کاهش می‌دهند. این طراحی به خارج کردن خون‌های کهنه و راکد از پاها و ساق پا کمک می‌کند، شبیه به فشردن خمیر‌دندان از ته تیوپ. این روشی مؤثر برای تقویت جریان خون سالم و جلوگیری از تورم در پاهای شما است.
برای جلوگیری از ناراحتی پا و لخته شدن خون در طول پروازهای طولانی یا سفرهای جاده‌ای، جوراب‌های واریس بپوشید. اگر مچ پاهای متورم، دیابت یا نوروپاتی دارید، جوراب‌های واریس با درجه پزشکی مخصوص شما طراحی شده‌اند.
۷. از نشستن به حالت چهارزانو خودداری کنید
برای اینکه گردش خون خود را سالم نگه دارید، از نشستن به مدت طولانی به حالت چهارزانو خودداری کنید. در حالی که نشستن به این شکل برای مدت کوتاهی اشکالی ندارد، اما نشستن به این حالت برای مدت طولانی می‌تواند بر گردش خون شما تأثیر منفی بگذارد. این کار فشار را روی رگ‌های خاصی وارد می‌کند که می‌تواند منجر به مشکلات طولانی ‌مدت مانند رگ‌های واریسی شود.
در عوض، با هر دو پا روی زمین بنشینید و به طور مکرر موقعیت خود را تغییر دهید. می‌توانید پاهای خود را به یک طرف، سپس طرف دیگر قرار دهید، آن‌ها را روی هم بیندازید یا صاف کنید. حتی هنگام تماشای تلویزیون، هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه موقعیت خود را تغییر دهید.
۸. به‌طور مرتب آب بنوشید
خون شما حدود ۵۱ درصد آب دارد و پلاسما تقریباً ۹۰ درصد آب است. بنابراین، برای اینکه خون شما به راحتی جریان داشته باشد، باید به طور مرتب آب بنوشید. هنگامی که دچار کم‌آبی می‌شوید، حجم خون شما کاهش می‌یابد و خون شما سدیم بیشتری را نگه می‌دارد و باعث غلیظ شدن آن می‌شود. این باعث می‌شود تا قلب شما خون را به سختی در سراسر بدن پمپاژ کند و منجر به ضعف گردش خون در پاهای شما شود.
پس چگونه می‌توانید مطمئن شوید که به اندازه کافی مایعات دریافت می‌کنید؟ یک راه ساده این است که رنگ ادرار خود را بررسی کنید. اگر به رنگ کاه یا شفاف است، یعنی هیدراته هستید. اما اگر تیره‌تر از آن است، باید آب بیشتری بنوشید.
نوشیدن چای در طول روز، جایگزین خوشمزه و هیدرات کننده‌ای برای آب ساده است. علاوه بر این، انواع خاصی از چای، مانند چای سبز، چای ترش و چای زالزالک حاوی فلاونوئید هستند که دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی هستند.
این ترکیبات می‌توانند به بهبود عملکرد رگ‌های خونی شما کمک کنند و به آن‌ها اجازه دهند تا در صورت نیاز منبسط و منقبض شوند. این به‌عنوان عملکرد اندوتلیال شناخته می‌شود و برای حفظ گردش خون سالم در سراسر بدن مهم است.
۹. غذاهایی بخورید که نیتریک اکسید را افزایش می‌دهند
علاوه بر ورزش، راه دیگری برای افزایش تولید نیتریک اکسید و بهبود جریان خون، خوردن غذاهای غنی از نیترات مانند چغندر، اسفناج، کاهو، کلم چینی، هویج، سیر و شکلات تلخ با حداقل ۷۵ درصد کاکائو است. نیترات‌های موجود در این غذاها توسط باکتری‌های موجود در بزاق به نیتریت و سپس در معده به نیتریک اکسید تبدیل می‌شوند. ورزشکاران اغلب دو تا سه ساعت قبل از مسابقه برای افزایش جریان خون و رساندن اکسیژن به عضلات خود، آب چغندر می‌نوشند تا به بهبود عملکرد آنها کمک کند.
۱۰. کفش مناسب بپوشید
اولین کاری که باید برای حفظ جریان خون سالم در پاها و ساق پا انجام دهید، انتخاب کفشی است که مناسب باشد و به حرکت طبیعی پا اجازه دهد.
یکی از ویژگی‌های کلیدی که باید در کفش‌ها به دنبال آن باشید، یک جعبه پنجه پهن است، شبیه آنچه در پاپوش‌ها می‌بینید. این فضای اضافی به انگشتان پا اجازه می دهد تا باز شوند و آرام شوند، که می تواند به طور قابل توجهی تورم پا را در طول دوره های طولانی ایستادن یا راه رفتن کاهش دهد. کفش‌هایی که خیلی تنگ هستند یا مناسب نیستند می‌توانند منجر به مشکلاتی شوند. این کفش‌ها می‌توانند اعصاب و رگ‌های خونی پای شما را فشرده کنند، جریان خون را کاهش داده و به طور بالقوه باعث ایجاد مشکلاتی مانند کندی بهبود، تورم و خشکی می‌شوند.
بنابراین، کفش‌های مناسب، با کفی‌های مناسب را انتخاب کنید که به شما احساس حمایت بدهد و به جلوگیری از مشکلات گردش خون کمک ‌کند.
۱۱. مصرف نمک و پتاسیم را کنترل کنید
مصرف بیش از حد نمک می‌تواند باعث شود بدن شما آب را در خود نگه دارد و منجر به تورم مچ پا و پاها شود و در برخی افراد فشار خون را بالا ببرد. هنگامی که غذاهای شور می‌خورید، بدن شما سدیم بیشتری نسبت به نیازش مصرف می‌کند. کلیه‌های شما نمی‌توانند به اندازه کافی سریع سدیم را فیلتر کنند، بنابراین بدن شما سدیم اضافی را نگه می‌دارد که آب را جذب کرده و مایع خارج از سلول‌های شما را افزایش می‌دهد.
مصرف بیش از حد نمک می‌تواند در صورت مصرف مکرر غذاهای بسته‌بندی شده اتفاق بیفتد. این غذاهای فرآوری شده سرشار از نمک هستند. در عین حال، ممکن است پتاسیم کافی از میوه‌ها و سبزیجات تازه برای جبران نمک اضافی دریافت نکنید. برای بهبود سریع گردش خون و فشار خون خود را به حالت عادی برگردانید، مصرف نمک خود را به منابع سالم مانند نمک دریایی در غذای خانگی محدود کنید. در عین حال، اطمینان حاصل کنید که با خوردن میوه‌ها و سبزیجات تازه پتاسیم کافی دریافت می‌کنید. این تغییر ساده می‌تواند به‌خصوص برای افراد مسن یا دیابتی، تفاوت زیادی ایجاد کند.
اگر مشکلات کلیوی دارید، مهم است که در مورد مصرف پتاسیم خود مراقب باشید. ممکن است کلیه‌های شما برای تنظیم سطح پتاسیم در بدن شما با مشکل مواجه شوند، بنابراین دریافت مقدار مناسب آن بسیار مهم است. مصرف خیلی کم یا خیلی زیاد پتاسیم می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی مانند ضربان قلب نامنظم یا حتی حمله قلبی شود. این ۱۱ روشی است که می‌توانید به سرعت گردش خون را در پاهای خود بهبود بخشید. برای جلوگیری از مشکلات سلامتی ناشی از گردش خون ضعیف در دراز مدت، فشار خون و سطح قند خون را در حد طبیعی نگه دارید، سیگار را ترک کنید و مصرف الکل را به یک تا دو لیوان در روز محدود کنید.
سؤالات متداول درباره بهبود گردش خون در پاها
۱. چه علائمی نشان‌دهنده گردش خون ضعیف در پاها است؟
- احساس سرما یا بی‌حسی در پاها- درد یا گرفتگی عضلات در پاها- تغییر رنگ پوست پاها- تورم پاها- ضعیف شدن یا کند شدن رشد ناخن های پا- زخم های پا که به آرامی التیام می‌یابند.
۲. چه عواملی می‌توانند باعث گردش خون ضعیف در پاها شوند؟
- کم‌تحرکی- چاقی- سیگار کشیدن- دیابت- فشار‌خون بالا- بیماری های قلبی عروقی- بالا بودن سن- بارداری- پوشیدن لباس های تنگ
۳. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- اگر علائم گردش خون ضعیف در پاها شدید باشد.
- اگر علائم بهبود نیابد یا بدتر شود.
- اگر سابقه بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت یا فشار‌خون بالا دارید.
- اگر زخم های پا دارید که به آرامی التیام می یابند.
۴. برخی از باورهای غلط در مورد گردش خون ضعیف در پاها چیست؟
- فقط افراد مسن دچار گردش خون ضعیف در پاها می‌شوند.
- گردش خون ضعیف در پاها قابل درمان نیست.
- برای بهبود گردش خون در پاها باید از داروهای خاصی استفاده کرد.
۵. آیا می توان از داروهای گیاهی برای بهبود گردش خون در پاها استفاده کرد؟
برخی از داروهای گیاهی مانند جینکو بیلوبا، زنجبیل و سیر ممکن است به بهبود گردش خون کمک کنند.
با‌این‌حال، قبل از مصرف هر گونه داروی گیاهی باید با پزشک خود مشورت کنید.
۶. آیا انجام یوگا می تواند به بهبود گردش خون در پاها کمک کند؟
بله، انجام یوگا می‌تواند به بهبود گردش خون در پاها کمک کند. برخی از حرکات یوگا که برای این منظور مفید هستند عبارت‌اند از:
- خم شدن به ‌جلو - اسکات
۷. آیا ماساژ پا می‌تواند به بهبود گردش خون در پاها کمک کند؟
بله، ماساژ پا می‌تواند به بهبود گردش خون در پاها کمک کند. ماساژ می‌تواند به شل شدن عضلات، افزایش جریان خون و کاهش تورم کمک کند.
نتیجه‌گیری
گردش خون ضعیف در پاها می‌تواند یک مشکل شایع باشد که علائم مختلفی مانند احساس سرما یا بی‌حسی در پاها، درد یا گرفتگی عضلات در پاها، تغییر رنگ پوست پاها و تورم پاها را ایجاد کند. عوامل مختلفی می‌توانند باعث گردش خون ضعیف در پاها شوند، از‌جمله کم‌تحرکی، چاقی، سیگار کشیدن، دیابت، فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی عروقی، بالا بودن سن، بارداری و پوشیدن لباس‌های تنگ.
اقدامات مختلفی می‌توان برای بهبود گردش خون در پاها انجام داد، از‌جمله انجام فعالیت‌های ورزشی منظم، حفظ وزن سالم، ترک سیگار، کنترل دیابت، فشارخون بالا و بیماری های قلبی عروقی، بالا نگه داشتن پاها هنگام نشستن، ماساژ پاها، پوشیدن جوراب‌های واریس، مصرف غذاهای سالم و مغذی و نوشیدن آب کافی.
درصورت شدید بودن علائم، عدم بهبود یا بدتر شدن علائم، سابقه بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت یا فشار‌خون بالا و وجود زخم‌های پا که به آرامی التیام می‌یابند، باید به پزشک مراجعه 
کرد.