سهم اقتصاد ایران از تبادل تجاری از طریق بنادر چه میزان است و آیا دولتمردان ما به این مهم توجه داشته ‌ند؟ یکی از علل توفیق در اجرای تبادل تجاری بین ایران با سایر کشورهای جهان از طریق بنادر فراهم آوردن دیپلماسی اقتصادی است که سال‌های سال است در نوشته‌های خود به آن اشاره داریم، اما و گویا آنچنان که باید و شاید به این ظرفیت عظیم اقتصادی تجاری توجهی نمی‌شود. 
با اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در چهار دهه گذشته این اقتصاد دریا بود که ما از آن محروم شده‌ایم؛ چراکه ظرفیت‌های موجود بالفعل نشدند و امکان مناسبی  برای تبادل بین تجار ایرانی با تجار سایر کشورهای جهان ایجاد نشد و از همه مهم‌تر شاید و شاید کیفیت محصولات ایرانی در دوران تحریم با افت قابل‌توجهی مواجه شده باشد. مناطق مهم اتصال به اقتصاد دریا را می‌توان در مناطق آزاد دید که گاهاً این مناطق آزاد مورد بی‌توجهی تیم‌های اقتصادی دولت قرار گرفته و بخش خصوصی نتوانسته است در این مناطق عرض اندام کند. 
امروزه مفهوم ارزش افزوده در مباحث اقتصادی بسیار حائز اهمیت است و بنادر به‌عنوان حلقه‌ای از زنجیره لجستیكی كه باعث ایجاد ارزش افزوده می‌شوند، مطرح هستند. در نظام ارزش افزوده، بنادر از یک سیستم توزیعی انبارگرا كه وظیفه‌اش تخلیه و بارگیری كالاهای انبارشده در محوطه‌های بندر است، تبدیل به یک سیستم توزیعی سفارش‌‌گرا می‌شوند.
بالغ بر 90 درصد از تجارت جهانی از طریق حمل‌ونقل دریایی انجام می‌شود، زیرا این نوع حمل‌ونقل دارای مزایای بسیاری همچون قیمت ارزان، انتقال حجم و وزن انبوه كالا، انتقال سریع و بی‌خطر كالاهاست و این مزایا موجب شده تا حمل‌ونقل دریایی و راه‌های آبی از توجه ویژه‌ای برخوردار شوند. به طور میانگین، سالانه حدود 25هزار میلیارد تن بار توسط حمل‌ونقل دریایی جابه‌جا می‌شود. حمل‌ونقل دریایی كالاها نقش كلیدی در تجارت خارجی به ویژه تجارت فراقاره‌ای جهان دارد و بدون وجود حمل‌ونقل دریایی، واردات و صادرات كالا كه پایه تجارت مدرن جهانی است، امكان‌پذیر نیست. بنادر ایران در دریای خزر، دریای عمان و خلیج فارس قادر به جابه‌جایی بیش از 160میلیون تن بار در افق 10ساله خواهند بود و خدمات مؤثری را برای صاحبان كالا و مشتریان فراهم می‌آورند.
بنادر با نقش تعیین‌كننده در سازمان‌دهی فضای ملی می‌توانند مطابق میل بازار و مشتریان و نیز همگام با تكنولوژی روز، مسیر توسعه و بهبود را طی كنند و جایگاه بهینه و بهره‌‌ور را نه تنها برای خود، بلكه برای ذینفعان در بازار رقابتی جهانی فراهم آورند.
بنادر كارا و فعال، علاوه بر تنوع در صادرات و خروج از اقتصاد تک‌محصولی، نقش ارزشمندی در كاهش بهای تمام‌شده كالاها دارند و با توجه به گستردگی سواحل دریایی كشور، این زیرساخت‌ها می‌توانند جریان سرمایه‌گذاری را به درون فضای ملی هدایت كنند.
بنادر از جمله عوامل تسريع در فرآيند توسعه اقتصاد ملی و منطقه‌ای و يكی از حلقه‌های اصلی حمل و‌نقل دريايی و مبادی ورود و خروج كالا به شمار می‌روند كه در سراسر دنيا، حكم دارايی‌های راهبردی‌ملی را دارند.
با نگاهی به مسیر كشتی‌رانی آسیا - اروپا به‌عنوان مسیر شرق به غرب، می‌توان دریافت كه بنادر ایران جایگاه شایسته‌ای در این مسیر جهانی دارند و عبور از خاک ایران در مقایسه با مسیر كانال سوئز كه مسیر بزرگ تجارت میان آسیا و اروپا تلقی می‌شود، حدود ۵هزار كیلومتر كوتاه‌تر است.
راهبردهای عمومی توسعه بنادر ایران، شامل انتخاب قسمتی از بازار برای به دست آوردن نقش رهبری در آن، شناسایی و تقویت نقاط قوت، برطرف كردن نقاط ضعف جهت تقویت مزیت رقابتی و جایگاه در بازار تجارت حمل‌ونقل دریایی است. بنادر جزو دارایی‌های نامشهود ملی هستند كه با دو عامل عمده بر بهای تمام‌شده كالاهای داخلی تأثیرگذار هستند.
كارشناسان حوزه حمل‌ونقل معتقدند كه امروزه به دلیل پیچیدگی ‌های تجارت بین‌المللی و ایجاد سیستم‌های حمل‌ونقل مبتنی بر مدیریت كارآمد، توزیع كالا و خدمات در محیط رقابتی امروز بسیار حائز اهمیت است.
به گفته كارشناسان، كیفیت كارایی در بنادر با سه عامل سرعت، هزینه و ایمنی سنجیده می‌شود؛ هرچه‌ بندر دارای سرعت بالا، ایمنی بیشتر و هزینه كمتر باشد، علاوه براینكه به‌عنوان یک سیستم كارا و باكیفیت نقش توزیع كالا را بر عهده می‌گیرد و یک مزیت رقابتی بسیار حائز اهمیت برای تولیدكنندگان و صادركنندگان نیز محسوب می‌شود.
امروزه مفهوم ارزش افزوده در مباحث اقتصادی بسیار حائز اهمیت است و بنادر به‌عنوان حلقه‌ای از زنجیره لجستیكی كه باعث ایجاد ارزش افزوده می‌شوند، مطرح هستند. در نظام ارزش افزوده، بنادر از یک سیستم توزیعی انبارگرا كه وظیفه‌اش تخلیه و بارگیری كالاهای انبارشده در محوطه‌های بندر است، تبدیل به یک سیستم توزیعی سفارش‌‌گرا می‌شوند. 
در سیستم توزیعی سفارش‌گرا، هدف بهینه‌سازی فعالیت‌هایی است كه تحویل كالا از طریق یک زنجیره حمل‌ونقل به زنجیره دیگری را تضمین می‌كند و به منظور بهینه‌سازی كل سیستم، رویكرد تداركاتی مشخص می‌كند كه چه موقع و كجا و چگونه باید اقدامات لازم صورت پذیرد. این رویكرد به معنای تعیین دقیق محل، زمان و شیوه استفاده از هر یک از روش‌های حمل‌و‌نقل است. با وجود تمام این اطلاعات و دانسته‌ها اما همچنان در انتظار رونق اقتصادی از تمامی وجوه سرمایه‌گذاری و راه‌های صادراتی هستیم و امید داریم این راه‌ها به زودی به مسیر اصلی رونق اقتصادی خود بازگردند.