پروژه تالار مرکزی شیراز با حمایت دستگاه‌های اجرایی و تلاش اهالی فرهنگی فارس جان می‌گیرد

بنیان فرهنگ فارس بر مدار توسعه

شیرازنوین- سعیدرضا امیرآبادی

amirabadi_shznvn@yahoo.com

اشاره:  برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی و ناهنجاری‌های مدنی، باید در زمینه ارتقای فرهنگ عمومی سرمایه‌گذاری کرد. در کمال ناباوری، پایتخت فرهنگی ایران از داشتن یک مجموعه کلان فرهنگی که درخور نام شهر شش هزار ساله شیراز باشد، محروم مانده است. این یک حقیقت تأمل‌بر انگیز است که بیشینه اصالت‌های فرهنگی و هنری شیراز وام‌دار همت گذشتگان است و در دهه‌های اخیر نتوانسته‌ایم آن‌چنان که شایسته شهر شش هزار ساله است، در گسترش سخت‌افزارهای فرهنگی و آفرینش‌های نرم‌افزاری کوشا باشیم. اگرچه مدیران بسیاری به فارس آمدند و پس از انجام مأموریت، از مأمن شیخ اجل بار سفر بربستند؛ هویت فرهنگی فارس میراث شایسته‌ای از تلاش گروهی از آنان به ارث نبرد و همچنان وام‌دار میراث گذشتگان به سردمداری رجال ادبی ماند. 
یکی از نکته‌هایی که در آسیب‌شناسی این ماجرا با آن روبرو می‌شویم، مبحث بودجه است. طبق عادتی دیرینه، مؤلفه‌های فرهنگی و هنری همواره در زمان اختصاص بودجه مظلوم واقع می‌شوند و بسیاری از مدیران به دلیل کمبود اعتبارات با محدودیت‌های بسیاری روبرو بوده و از انجام پروژه‌های بزرگ طفره می‌روند. با این وجود، به یاد داشته باشیم سردمداران اجرایی و فرهنگی توانایی خود را در شرایط دشوار اقتصادی به منصه ظهور گزارده و با دستان خالی اقدامات بزرگی را به اجرا می‌گذارند. مدیران توانمند با دعوت از پتانسیل بخش خصوصی، از وسوسه قدرت رها شده‌اند و با تسهیل قوانین و حمایت‌های همه‌جانبه، می‌کوشند از توانمندی بخش خصوصی به نحو شایسته‌ای بهره‌برداری کرده و آنان را به مشارکت و همکاری ترغیب کنند. با این وجود، حضور بخش خصوصی در فعالیت‌های فرهنگی چندان ساده نیست؛ چراکه مباحث هنری دارای بازگشت سرمایه دیرهنگام هستند و باید برای حضور سرمایه‌گذاران، فرش‌های قرمز خوش رنگ و لعابی تدارک دید. 
از سوی دیگر، متصدیان فرهنگی می‌توانند با همکاری نهاد‌های موازی و دستگاه‌های پرقدرت اجرایی، پروژه‌های بزرگی را به ثمر رسانده و کمبود بودجه و امکانات را به دلیلی برای منفعل ماندن تبدیل نسازند. با وجودی که شیراز به شایستگی لقب پایتخت فرهنگی ایران‌زمین را از آن خود کرده است، این عنوان فاخر در حقیقت مدیون پیشینان ادبی، بافت‌های سنتی، معماری چشم‌نواز و مؤلفه‌هایی از این قبیل است و شهر راز نتوانسته در برهه معاصر، آن چنان که شایسته است بر حجم اصالت‌هایش در عرصه گسترش زیرساخت‌های سخت‌افزاری بیفزاید. خوشبختانه در سالیان اخیر عقب‌ماندگی سخت‌افزاری شیراز با ژرف‌اندیشی به طور دقیقی آسیب‌شناسی شد و پروژه‌های کلانی به منظور جبران کاستی‌ها در دستور کار قرار دارد. البته با شرایط اقتصادی خاصی که بر کشور حاکم است، نمی‌توان از یک دستگاه و ارگان واحد به تنهایی انتظار پیشبرد موفقیت‌آمیز پروژه‌ها را در موعد تعیین شده داشت؛ بلکه همه مدیران فرهنگی و اجرایی باید اختلاف سلیقه‌های احتمالی و خاستگاه‌های متفاوت سیاسی را کنار گذاشته و با تمام قوا به آبادانی شهر راز همت گمارند. موفقیتی که در پرتو این همکاری و تعامل به وجود می‌آید، به هیچ یک از جناح‌های سیاسی به تنهایی متعلق نخواهد بود؛ بلکه شهر شیراز از منفعت این‌گونه اقدامات فراجناحی بهره‌مند شده و نام متولیان خردمند آنها را به خاطر خواهد سپرد.
 اگرچه در برهه کنونی شهر شیراز از نعمت بهره‌برداری از تالاری که درخور نام این شهر باشد محروم مانده؛ این چالش آزاردهنده می‌تواند با تخصیص اعتبارات و حمایت‌های لازم از سوی همه نهاد‌ها و دستگاه‌ها، در قالب تالار مرکزی شیراز به اجرا درآید و پایتخت فرهنگی ایران پس از سالیان متمادی، دارای یکی از اولیه‌ترین پیش‌نیاز‌های فرهنگی شود. حمایت همه‌جانبه مقامات اجرایی فارس به همراه دغدغه مدیران فرهنگی که شاهد آن هستیم، اتفاق مبارکی است که می‌تواند در آینده نزدیک وضعیت فرهنگی شهر را متحول کرده و گامی استوار به سوی پایتخت فرهنگی شدن بردارد. برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی و ناهنجاری‌های مدنی که مسیر صعودی طی می‌کنند، باید در زمینه ارتقای فرهنگ عمومی سرمایه‌گذاری کرد.
نشست مشترک سرمایه‌گذاران، معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون امور عمرانی استانداری با حضور مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس برای مشارکت در اتمام پروژه «تالار مرکزی شیراز» برگزار شد و تعدادی از فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران استان فارس پیشنهادهای خود را مطرح کردند که مورد توجه قرار گرفت.
پیشرفت 40درصدی
در ابتدای این نشست، معاون عمرانی استانداری فارس گفت: مجموعه تالار مرکزی شیراز طرحی شامل ١٥پروژه است که با وجود توانمندی‌های شهر شیراز از نظر فرهنگی، هنری و گردشگری، در جایگاه خویش قرار نداشته که شاید به دلیل مکانی، محلی و زمانی تملک زمین وجود داشته به علت کمبود اعتبارات ملی نیمه‌کاره مانده است. عنایت‌الله رحیمی افزود: در زمینه کمک به این پروژه بزرگ در خصوص تملک زمین صدور مجوزهای لازم پی‌گیری شده است و تا پایان خردادماه خانه‌های تملک شده در این پروژه تخریب خواهد شد. وی در ارتباط با مجموعه برق این پروژه نیز گفت اقدام‌های لازم انجام گرفته تا هزینه‌ها آن پرداخت شود. 
رحیمی درباره چگونگی فرایند کار و کلیات این تالار گفت: با توجه به آنچه قانونگذار در قانون بودجه و قانون برنامه ششم در نظر گرفته، مذاکراتی با معاون امور استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تعدادی از سرمایه‌گذاران استانی داشتم که نشست امروز بابی برای آشنایی مجموعه سرمایه‌گذاران با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. معاون عمرانی استانداری فارس در ادامه با توجه به اینکه قانونگذار در خصوص واگذاری کامل و جلب مشارکت سرمایه‌گذار این اجازه را به دولت داده است گفت: تسهیلات خوبی در قانون در این جهت برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفته است. وی در تشریح این پروژه گفت: این پروژه حدود ١٨هزار و ٨٠٠متر عرصه دارد که  ١٤هزار و ٥٠٠متر زیربنای آن است. تاکنون ١٧میلیارد تومان هزینه شده و برآورد ادامه ساخت این تالار حدود ٥٥میلیارد تومان است که بشود آن را تکمیل کرد. رحیمی سطح اشتغال این پروژه را ٤٠درصد عنوان کرد و افزود: این امکان که بشود با دید اقتصادی به این پروژه پرداخت وجود دارد و افزون بر اینکه پروژه یادشده بتواند سودی ببرد، در کنار این عرصه می‌شود بسته‌های اقتصادی را تعریف کرد که برای سرمایه‌گذار می تواند جذاب باشد.
چاره‌اندیشی برای کمبود بودجه 
در ادامه، علی‌اصغر کاراندیش معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با توجه به اینکه تأکید دولت بر واگذاری پروژه‌ها به بخش خصوصی است گفت: باید تلاش کنیم این موضوع به نحو مطلوب انجام بپذیرد. اما در خصوص اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و فعالیت‌هایی که دارد، سیاست ما این است که ادارات کل از حالت تصدی‌گری خارج شوند و امور حاکمیتی را انجام دهند. وی ادامه داد: در این زمینه موفقیت‌هایی در طول مدت فعالیت دولت یازدهم داشته‌ایم و در دولت دوازدهم نیز سیاست ما بدین منوال است که فعالیت‌های جاری را واگذار کنیم، بنابراین نگاه ویژه‌ای به بخش آموزش در حوزه فرهنگ و هنر در جهت حمایت داریم و سیاست‌گذاری‌های کلان در چهارچوب دولت و برنامه‌هایی که رئیس جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دارند، است. 
کاراندیش با اشاره به آنچه در دولت یازدهم دنبال شد گفت: کل استان‌های کشور توسط معاونت اداری و مالی و امور استان‌ها بررسی شده‌اند، با اصحاب فرهنگ و هنر نشست‌هایی داشته‌ایم، بازدیدهای میدانی با حضور استانداران و با نماینده ولی فقیه در استان‌ها و امام جمعه‌ها جلساتی داشته باشیم. وی از چاره‌اندیشی برای کمبود بودجه و امکانات ادارات شهرستان‌ها خبر داد و گفت: از آنجا که این ادارات از بابت نیرو و امکانات در مضیقه هستند، باید از نظر فعالیتی هم بخشی از اعتبارات از سطح وزارتخانه به استان‌ها اختصاص یابد. کاراندیش در ادامه، از اختصاص اعتبار از ستاد به اداره کل استان خبر داد و افزود: در این زمینه برای ادامه فعالیت‌ها استان به واسطه شکل‌گیری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کمک شد و با توجه به اینکه در وزارتخانه هم معاونت‌هایی اعتباراتی به استان‌ها می‌فرستند، فعالیت سال ١٣٩٦ نسبت به سال ١٣٩٢ که ابتدای دولت یازدهم بود به ٦برابر افزایش یافته است.
معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: تلاش کردیم اعتبارات متمرکز را از سطح ملی به استانی سوق دهیم و این البته کافی نیست. وی با بیان اینکه برخی از اعتبارات به ماده ٨٠ تبدیل شده است افزود: این به مفهوم افزایش پایه اعتبارات در سال‌های آینده در استان‌ها است تا منظور شود. کاراندیش که با پیشنهادهایی به شیراز آمد گفت: در کنار ماده ٨٠ شما هم به ما کمک کنید تا اعتبارات استانی افزایش یابد و مشکل تجهیزات و امکانات اداری حل شود، اعتبار فعالیت را از ستاد بگیریم و بخشی از اعتبار را به سایر محول شود، این کار در بسیاری استان‌ها انجام گرفته است.
تشکیل کارگروه توسعه فرهنگی
صابر سهرابی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در ادامه با توجه به تشکیل کارگروه توسعه فرهنگی توسط استاندار فارس گفت: در این کارگروه استاندار فارس تمامی حوزه‌های فرهنگی و هنری را رصد کرده و مورد توجه قرار می‌دهد. وی ابراز امیدواری کرد در کنار حمایت‌های استانداری فارس و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجموعه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بتواند در اجرای برنامه‌ها سرآمد دیگر نقاط کشور باشد. سهرابی اهمیت پروژه تالار مرکزی شیراز را به عنوان کاری بسیار مهم برای حوزه فرهنگ و هنر استان فارس ارزیابی کرد و افزود: این اولین پروژه کشوری است که با نگاه ویژه استاندار فارس امیدواریم به سرانجام برسد. مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس با اشاره به اینکه در حال حاضر سی‌درصد پیشرفت فیزیکی داریم و این پروژه در زمینی به مساحت ١٨٨٠٠متر مربع با زیربنای ١٤٥٠٠متر مربع است گفت: تاکنون ١٧میلیارد تومان هزینه شده و پیش‌بینی می‌شود برای تکمیل آن در ادامه به ٥٥ملیارد تومان اعتبار نیاز باشد و با مشارکت بخش خصوصی در صورت تصویب طرح‌های پیشنهادی سرمایه‌گذاران بر مبنای برآورد بیست روزه و ظرف یک ماه آینده ارائه خواهد شد. وی افزود: این بسته پیشنهادی تا یک ماه آینده طی برآورد صورت خواهد گرفت و کمتر از ٢٤ماه تالار مرکزی شیراز با مشارکت بخش خصوصی به بهره‌برداری خواهد رسید.
تالار مرکزی شیراز، سومین پروژه ملی
استاندار فارس در این نشست با برشمردن جایگاه استان فارس در حوزه فرهنگی، هنری، مذهبی و گردشگری که پیشانی کشور به شمار می‌رود گفت: با توجه به این داشته‌ها، امکانات دولت کفاف اتمام پروژه‌های استان فارس را نمی‌دهد. اسماعیل تبادار افزود: ساخت تالار مرکزی شیراز سومین پروژه ملی است که به بخش خصوصی واگذار خواهد شد تا به طور جامع به بهره‌برداری برسد. وی در خصوص موزه مشاهیر شیراز هم یادآوری کرد: گرچه این پروژه در حوزه میراث فرهنگی تعریف شده است، یک مجموعه فرهنگی به شمار می‌رود.
استاندار فارس از پرداختن به مجموعه زندیه، عرفان و دیوانیه خبر داد و گفت: تشکیل کارگروه توسعه فرهنگی استان فارس فارغ از نظام سازمانی برای مرور فرهنگی استان است و این محدود به شهر شیراز نیست و حتی به سراغ کاروانسراها رفتیم و احیای آنها را در نظر گرفتیم.وی از مشارکت اتاق بازرگانی استان فارس در کارگروه‌های استانداری فارس خبر داد و افزود: مدام از بخش‌های مختلف دعوت می‌کنیم تا بتوانیم از پتانسیل منظور شده در بودجه ٩٧ حداکثر استفاده را ببریم. تبادار با توجه به کاهش ٥٠درصدی بودجه فرهنگی استان فارس گفت: تمرکز بر این اعتبارات خیلی توجیهی ندارد و باید روی مشارکت بخش خصوصی تمرکز کنیم. وی ادامه داد: پروژه تالار مرکزی شیراز با در نظر گرفتن ضوابط و کارشناسی تسریع آن، مهم‌ترین هدف ماست. 
استاندار فارس خواستار انعقاد تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و استانداری شد تا در مسیر فرهنگ و هنر فارس شاهد رونقی بیشتر از گذشته باشیم و فراتر از وسع آن به مسیر خویش ادامه دهیم.