بدون خط پایان 

شیرازنوین- فرزاد وثوقی

farzad_vossoghi@yahoo.com

نکته اول: جریان تجارت مواد مخدر و روند پرسود آن سالیان سال است که در تحریم ملی و بین المللی قرار دارد اما هر سال شاهد شکوفایی اقتصادی و رشد درآمدهای ریالی و ارزی حاصل از آن بوده‌ایم؟! نتیجه آنکه تجارت مواد مخدر تحریم‌ها علیه خود را دور زده و با رشد تقاضا، پیوسته حضور پررنگ خود در بازارهای جهانی را بدون خط پایان حفظ نموده است.  نکته دوم: جریان‌شناسی تجارت مواد مخدر برای پرداختن به روند اقتصادی اجتماعی و سیاسی آن ضروری است. تاکنون هیچ عامل بازدارنده مذهبی برای دفع شر این بلای خانمان‌سوز ساری و جاری نشده است. بی‌پرده باید گفت تا به حال علمای هیچ یک از ادیان، رسماً استعمال مواد مخدر را حرام اعلام نکرده‌اند. نکته سوم: سفر چند روز گذشته اسکندر مؤمنی رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور به قم و دیدار با علما شاید بر پایه همین موضوع بوده است تا از طرق شرعی و صدور احکام ثانویه بتوان سدی در برابر این هجوم اقتصادی اجتماعی و سیاسی ایجاد کرد. 
اینطور که اسکندر مؤمنی در این دیدارها گفته سالانه بیش از 199 هزار میلیارد تومان هزینه به اقتصاد کشور از بابت اعتیاد به مواد مخدر و روش‌های مبارزه و پیشگیری آن تحمیل می‌شود. حال باید دید چه عاملی سبب شده تا این هزینه‌کرد در مقابل درآمدهای نجومی ‌ناشی از این صنعت، رقم ناچیزی شمرده شود. ما برای پیشگیری در حوزه عدم ابتلا به مصرف و کاهش تقاضا نیازمند فرهنگ‌سازی گسترده و آگاه نمودن نسل نوجوان و جوان هستیم تا نسبت به این امور پرهیز جدی داشته باشند. آیا این فرهنگ‌سازی در حال انجام و ادامه است؟  
نکته چهارم: از اینکه به تعدد خانواده‌هایی اشاره کنیم که اقتصادشان مبتنی بر خرید و فروش مواد مخدر است و در پی ترویج آن در بین عموم هستند، بسیار شرمنده و شگفت‌زده هستیم اما خروج سرپرست خانواده از چرخه اقتصادی آن با توجه به دامنه وسیع خرید، فروش و تقاضا، علاج کار نیست چراکه صف تقاضا و زنجیره توزیع مواد مخدر به گونه‌ای است که نفرات جایگزین شامل همسر و فرزندان اجازه توقف این چرخه را نمی‌دهند تا چه رسد به شاخه‌های اصلی و علی‌البدل آن‌. 
جریان‌شناسی تجارت افیون نشان می‌دهد که از نقطه صفر مرزی تا عمق شهرهای کشور و داستان خروج مواد مخدر از این دایره تا اروپا و آمریکا، یک شبکه بسیار بزرگ را شامل می‌شود که در طی طریق خود فساد و آلودگی پیچیده‌ای را ایجاد می‌کند. رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور بر این اعتقاد است که تولید مواد مخدر در کشور افغانستان افزایش 50 برابری داشته است و رشد کشفیات مواد مخدر در سال 2018 و در نه ماه ابتدای سال به بیش از 600تن در انواع مختلف آن رسیده است بطوری که ایران رتبه اول کشفیات تریاک و رتبه دوم کشفیات مرفین و هروئین را در دنیا داراست. 
از طرفی آیت الله جوادی عاملی استاد سطوح عالی حوزه در قم و در واکنش به سخنان مؤمنی اذعان داشته است که فقر اخلاقی باعث توسعه و ترویج اعتیاد و طلاق شده است و با دیوارکشی نمی‌توان مانع ورود و توزیع آن شد چراکه مرزنشینان ما باید احساس کنند نفع آنان در حراست از مرزهاست. آیت الله جوادی عاملی اعتقاد دارند که باید کشاورزی و دامپروری را در مناطق مرزی ایجاد کرد و توسعه داد و اعلام رشد کشفیات مواد مخدر را نمی‌توان یک افتخار دانست، بلکه این رشد نشانه وجود فراوانی آسیب‌هاست. 
نقطه سر خط؛ بررسی این روند حکایت‌کننده این مطلب است که 24 سازمان و وزارتخانه در خصوص مبارزه با مواد مخدر سهیم هستند. اشاره سردار مؤمنی به آن 199 هزار میلیارد تومان هم در این راستاست چراکه سفره بزرگی برای مبارزه پهن شده است اما در عمل با وجود تمامی ‌تلاش‌ها، شاهد ترانزیت مواد مخدر از ایران به اروپا و کشورهای غربی هستیم. درواقع ریزش 600 و یا 800 تنی این محصول (در قالب کشفیات) شاید به عنوان پرت شبکه تولید و توزیع هم حساب نشود چراکه این اقتصاد چرخ‌های بسیاری را می‌چرخاند. وزارت کشور، وزارت بهداشت و درمان، وزارت امور خارجه، وزارت ارشاد اسلامی‌، نیروی انتظامی‌، قوه قضاییه و سازمان زندان‌های کشور و البته وزارت اطلاعات و بسیاری دیگر از دستگاه‌های متولی، دست بکار مبارزه با مواد مخدر هستند و دست آخر آمارهای میلیونی متقاضیان مصرف را شاهدیم و تا این تقاضا هست تولید و توزیع هم هست. وقتی اعتیاد را نوعی بیماری تلقی می‌کنیم و با موضوع اعدام سوداگران مرگ با اغماض برخورد می‌کنیم، نباید شاهد توقف روند تولید و توزیع این صنعت باشیم چراکه گاهاً ادعا می‌کنیم برای تسکین درد این جماعت میلیونی معتاد (بیمار) درحال تولید دارو هستیم. وقتی قانوناً معتاد بیمار است شاید برخی بر خود واجب می‌دانند تا به تأمین دارو برای این بیماران بپردازند.