سرنوشت شیراز

شیرازنوین- سعیدرضا امیرآبادی

amirabadi_shznvn@yahoo.com

شاید سرنوشت ترافیکی پایتخت در انتظار اهالی شهر راز باشد. بسیاری از خیابان‌های اصلی و قدیمی‌ شهر شیراز، دیگر مجالی برای گسترش ندارند و تناسب چندانی میان اتومبیل‌های ورودی به چرخه حمل و نقل و گسترش بزرگراه‌ها و خیابان‌ها دیده نمی‌شود.
 در ساعات اوج رفت و آمد، ازدحام اتومبیل‌ها به اوج خود رسیده و بحران شلوغی تا حدود زیادی تداعی‌گر وضعیت تهران با همه مشکلات روزافزونش است.
از آنجا که گره‌های ترافیکی شهر به صورت خزنده و زیرپوستی گسترش می‌یابند، بسیاری از شهروندان متوجه بارقه‌های منفی آن نشده و رفته‌رفته به ازدحام اتومبیل‌های شخصی در مرکز شهر و گذراندن ساعات طولانی در پیچ و خم‌های متروپلیس عادت می‌کنند.  این در حالی است که ساعت - انرژی فراوانی از شهروندان در این مسیرها به هدر می‌رود و عموم جامعه، تاوان سنگینی برای آن پس خواهد داد.
یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری گره‌های ترافیکی در مرکز شهر، به تجمع پزشکان و مراکز پزشکی در این منطقه بازمی‌گردد. متأسفانه بسیاری از متولیان جامعه درمانی در بخش خصوصی ترجیح می‌دهند در خیابان‌های قدیمی ‌و سنتی شهر به فعالیت پرداخته و تمایل چندانی به خرق عادت در این زمینه ندارند. نتیجه کار چنان شده است که خیابان زند و فرعی‌های آن، به مرکزی برای گره‌های کور ترافیکی بدل شوند. شاید شکل‌گیری دهکده سلامت فارس بتواند قدم‌های مؤثری برای حل ازدحام در مرکز شهر بردارد و انرژی کمتری از ساکنان تلف شود. در نظر داشته باشیم که شهر شیراز به دلیل حضور پزشکان حاذق به پایتخت پزشکی خاورمیانه بدل شده است و جمعیت انبوهی از دامنه جنوب کشور و کشورهای حاشیه‌نشین خلیج، برای مداوا و بهره‌مندی از خدمات پزشکی زیبایی مسافر شهر راز می‌شوند. به همین منظور، باید راهکارهایی را مدنظر قرار داد تا تبعات منفی این گونه مهاجرت‌ها بر دوش شهروندان سنگینی نکند و شاهد به بار نشستن بحران‌های پایتخت در شیراز نباشیم.
سهم مراکز تجاری و اداری و درمانگاه‌های تخصصی هم در افزایش گره‌های ترافیکی شهر کم نیست. با نگاهی گذرا بر خیابان‌ها، با تعداد زیادی از مجموعه‌های بزرگ روبرو می‌شویم که بار ترافیکی مراجعه‌کنندگان را به خیابان‌های شهر و کوچه پس‌کوچه‌های مجاور تحمیل می‌کنند. به راستی چه تفکری بر ذهن گروهی از مسئولان پیشین شهری حکم‌فرما بوده که بدون در نظر گرفتن پارکینگ، حکم به فعالیت مراکز بزرگ تجاری داده‌اند و چرا بسیاری از مراکز بزرگ تجاری و درمانی، با منفعت‌طلبی رادیکالی به فکر انبوهی از مراجعه‌کنندگان نبوده و نیستند. امروزه بسیاری از شهروندانی که در اطراف این گونه مراکز قرار دارند، با مشکلات عدیده روحی و جسمی‌ مواجه شده‌اند و هیچ‌کس حاضر به خریداری مایملک آنها حتی با قیمت‌های اندک هم نیست. خوشبختانه در سال‌های اخیر مجموعه شهرداری و راهنمایی و رانندگی و دیگر نهادهای ذیربط به این مسئله توجه زیادی دارند؛ اما غفلت گذشتگان یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری گره‌های ترافیکی شیراز و ناخرسندی شهروندان است.
یکی دیگر از دلایل شکل‌گیری گره‌های ترافیکی، به نبود توازن میان پدیده فرهنگ‌سازی و گسترش زیرساخت‌ها بازمی‌گردد. تا به امروز هزینه‌های بسیاری برای گسترش خطوط مترو و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی ‌شیراز صورت گرفته و این درحالی‌ست که چنین تلاش‌هایی باید دارای عقبه و پشتوانه فرهنگ‌سازی و دعوت از شهروندان برای استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی ‌باشد. با نگاهی اجمالی، درخواهیم یافت که تعداد اتومبیل‌های تک‌سرنشین در مرکز شهر شیراز کم نیست و چنانچه فرایندهای تبلیغاتی مستمر و مؤثری در این زمینه شکل گرفته بود، با مشکلات کمتری روبرو بودیم.
در نهایت، به نظر می‌رسد برای حل بحران‌های ترافیکی شیراز باید راهکارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را به صورت موازی در دستور کار قرار داد و از مواهب آن به صورت توأمان بهره‌مند شد. امروزه قسمتی از ظرفیت‌های مترو شیراز به دلیل خلأهایی که در زمینه فرهنگ‌سازی و تبلیغاتی وجود دارد، با استقبال شهروندان روبرو نمی‌شود و همه اقشار جامعه آنچنان که شایسته است از ناوگان حمل و نقل عمومی ‌استفاده نمی‌کنند. این در حالی‌ست که سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در این زمینه انجام شده و شیوع استفاده از تمامی ‌ظرفیت‌های مترو و اتوبوس‌ها به سود شهر و شهروندانش است.
برای گریز از سرنوشت ترافیک پایتخت باید اقدامات همه‌جانبه‌ای را در دستور کار قرار داد. آلودگی هوا، شیوع بیماری‌های تنفسی، ازدیاد افسردگی، وفور سرب، اتلاف انرژی، افزایش سکته‌های قلبی و مغزی، فقط گوشه‌ای از آسیب‌های گره‌های ترافیکی است که بر پایتخت سایه افکنده است. در صورت غفلت و بی‌مبالاتی ما، شاید سرنوشت ترافیکی پایتخت در انتظار اهالی شهر راز هم باشد.