شیرازنوین- فرزاد وثوقی

farzad_vossoghi@yahoo.com

تیرگی روابط با سایر کشورهای جهان و عدم تلاش برای بهبود آن، ازجمله دلایل افت صنعت گردشگری و نیز عدم دستیبابی به درآمدهای ارزی کشور است. با همه تأکیداتی که برای بهبود شرایط اقتصادی و جایگزینی صنعت گردشگری برای نفت طی سال‌های گذشته داشته‌ایم، این صنعت همچنان در حاشیه قرار دارد. در سایه این تیرگی خودساخته اما نه سرمایه‌گذاری به ایران می‌آید و نه اشتغالی درست می‌‌شود. عدم تبادلات اقتصادی به پیوست خود کاستی‌های فرهنگی را همراه دارد، فرهنگی که باید زیرساخت تبادلات اقتصادی سیاسی باشد. به هر صورت، کسی در فکر توسعه این صنعت به یادگارمانده از گذشته و رشد یافته در جهان نیست. برابر آمارهای منتشر شده (ایسنا) در شش ماهه نخست سال گذشته (1397) تنها حدود چهار میلیون و 739هزار و 413گردشگر وارد ایران شده‌اند...

این گردشگران به ترتیب از کشورهای عراق، آذربایجان، افغانستان، ترکیه و پاکستان با انگیزه‌های درمان، زیارت و امور فرهنگی به ایران سفر کرده‌اند. درمورد این سفرها و تعداد گردشگران وارد شده منهای درآمدزایی آنان، انتقاد بسیاری متوجه معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور است. منتقدان این آمارها را واقعی نمی‌دانند. هرچند این آمار چندان چشمگیر نیست؛ اما مورد تأیید منتقدان نیز نیست.
در عین حال این مقام مسئول آمارها را برگرفته از گزارش‌های پلیس مهاجرت و اتباع خارجه می‌داند تا صحت آن تأیید شود. گزارشی که نشان می‌دهد سال گذشته (1397) عراقی‌ها ۷۵درصد، از جمهوری آذربایجان و افغانستان به ترتیب ۳۰ و ۲۸درصد و از ترکیه ۲۴درصد نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته بیشتر به ایران سفر کردند.
سفر اروپایی‌ها هم در همین مدت به ایران ۲۴درصد کمتر شده که مشکلاتی در بیمه این مسافران به خاطر تحریم‌ها وجود دارد و مقامات دنبال راه‌حلی برای این مشکل هستند.
صنعت گردشگری از جمله صنایع وابسته به حوزه سیاست است. اگر در روند سیاست بین‌المللی ما بهبودی حاصل شود، به طور قطع سفارتخانه‌های کشورمان در اقصی‌نقاط جهان به دفاتر پذیرش جهانگردان تبدیل می‌‌شود و در غیر این صورت، با افزایش سیاسی‌کاری و تنش‌های موجود باید همچنان انزوا را تجربه کنیم.
آنچه امروز نیاز ملت ایران است، روان‌سازی مراحل ارتباط به ملل جهان است. روان‌سازی که باعث بهبود تبادلات اقتصادی شود و تجار ما و دیگران بتوانند به راحتی به شبکه‌های بانکی دسترسی داشته باشند. طولانی شدن روند منع مبادلات تجاری با جهان به فرار سرمایه‌ها از کشور می‌انجامد یا انجامید. سرمایه وقتی دچار رکود شدید و طولانی مدت شود، برای زایش سرمایه و حفظ غنای خود راه‌های رسیدن به مطلوب را طی می‌کند. از اینکه با ساده‌لوحی فکر کنیم سرمایه‌های در بانک‌های کشور خوابیده است، اشتباهی بزرگ و دور از انتظار است. از جمله دلایل آن می‌توان به سکوت بازار اشاره کرد. آیا این سکوت و خواب سرمایه با توجه به تورم و کاهش ارزش پول ملی قابل توجیه است؟
همین چند کشور همسایه می‌توانند بهترین و بزرگ‌ترین سایت جذب ثروت و سرمایه‌های ما ایرانیان باشند. تبلیغات پرحجم آنان مثلاً در ترکیه، با وعده اقامت به بهای خرید ویلا و آپارتمان جذب کننده ثروت ملی ما بوده است. به خاطر داریم در سال‌های گذشته برخی به رسانه‌های داخلی از بابت این هشدار و قیاس‌ها انتقاداتی وارد می‌کردند و امروز شاهد تحقق آن هشدارها هستیم.
باید منطقی بود؛ چراکه آنقدر موانع جذب سرمایه‌گذار در کشور داریم و سرمایه‌گریز هستیم که همچنان و پس از چهار دهه، استانداران ما یکی پس از دیگری به روخوانی همان پرونده نخ‌نما و خاک گرفته می‌پردازند و در مورد روان‌سازی روند سرمایه‌گذاری در کشور، همان حرف‌هایی را می‌زنند که استانداران قبلی زده‌اند و چشم‌بسته می‌توان تمام این وعده‌ها را در اخبار جدید نوشت و منتشر کرد.
تحریم‌های پی‌درپی و استادی در دور زدن تحریم‌ها، فضای اقتصادی ایران را امن نمی‌‌کند؛ اما برای برخی کاسبان تحریم آب و نان مفصلی دارد. نیک آنکه در کنار دیپلماسی مناسب و عادی‌سازی روابط اقتصادی منهای سیاست با جهان منافع عمومی را در نظر بگیریم. شکاف طبقاتی حاکم، حکایت از بهره‌برداری گروه اقلیت و محرومیت گروه اکثریت از منافع ملی در دوران تحریم‌ها دارد که چندان زیبنده فرهنگ ما نیست. اقتصاد و فرهنگ کار و تلاش، نیازمند بازتعریف است تا در سایه آن از فساد پرهیز و راه صداقت را در پیش گیریم.