یک کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به تحولاتی که در چهار سال گذشته روی داده است گفت: تحت تأثیر این اتفاقات، بازگشت به نقطه صفر برجام غیرممکن است.
جهانبخش ایزدی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره رویکرد جو بایدن نسبت به ایران به ویژه چگونگی بازگشت آمریکا به برجام اظهار کرد: بایدن به جناح میانه حزب دمکرات تعلق دارد و چیدمان کابینه او هم منطبق با بخش میانی حزب دمکرات است. به طور دقیق این طور دیده می‌شود که در مسیری که اوباما در تعامل با ایران و نظام بین الملل حرکت می‌کرد قرار خواهد گرفت، اما اتفاقاتی در این چهار سال اخیر افتاده است که بازگشت به نقطه صفر برجام را غیرممکن می‌کند.
وی با بیان اینکه چهار متغیر در چگونگی بازگشت آمریکا به برجام و احیای دوباره آن مؤثر است گفت: مسائل داخلی آمریکا یکی از این متغیرهاست. برای بایدن بازگشت به برجام به سبک و سیاق اوباما امکان پذیر نیست، الان جمهوری خواهان اکثریت را در اختیار دارند و این چیزی است که بایدن در هرگونه تعامل با کنگره باید مدنظر داشته باشد. از سویی جناح راست دمکرات‌ها مخالف روش بایدن و اوباما درباره برجام هستند و چندان مسیر در شرایط فعلی برای او و تیمش هموار نیست.
ایزدی ادامه داد: متغیر دوم نظام بین الملل و اروپایی‌ها هستند که همیشه گفته اند باید مذاکرات تکمیلی و جامع با ایران نیز داشته باشیم که این شامل مسائل منطقه و فعالیت‌های موشکی ایران می‌شود. سوم، شرایط منطقه است که به نفع ایران نیست. هیچ کدام از رقبای ایران یعنی رژیم اسراییل، عربستان و ترکیه خواهان این نیستند که برجام به شکل قبل احیا شود و معتقدند باید در بخش‌هایی که باعث قدرتمند شدن ایران می‌شود تجدید نظر شود. چهارمین متغیر مربوط به ایران است. مصوبه مجلس و ادبیات تند برخی در داخل نشان می‌دهد که درباره برجام در بخشی از حاکمیت حاضر به مذاکره جدید نیستیم و اگر بخواهند مذاکره تکمیلی تر از برجام را مدنظر داشته باشند حتماً خارج از برجام مورد توجه واقع شود نه در چارچوب این توافق.
این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد که از این رو معتقدم با توجه به متغیرهای فوق، بازگشت به برجام به شیوه قبل اصلاً ممکن نیست. ایزدی درباره سیاست خارجی جو بایدن اظهار کرد: قابل پیش بینی است که بایدن مختصاتی در سیاست خارجی اش دارد. یکی از این مختصات به رویکرد دمکرات‌ها با سیاست‌های بایدن بستگی دارد و دوم به شخصیت بایدن و تیمی که با او کار می‌کنند. تیم بایدن در چارچوب همان بخش میانی حزب دمکرات انتخاب شده است و باید دید بخش‌های دیگر حزب دمکرات‌ها تا چه اندازه با آنها همراهی می‌کنند. بر این مبنا سیاست خارجی بایدن مبتنی بر تعامل با اتحادیه اروپا و شرکای راهبردی او در هر گوشه از دنیا خواهد بود و بازگشت به تعامل با نهادهای بین المللی و احتمالاً بازگشت به بسیاری از توافق‌های بین المللی و نهادها و سازمان‌های بین المللی که ترامپ از آنها خارج شد در دستور کار قرار می‌گیرد.
این استاد دانشگاه درباره نگاه بایدن به خاورمیانه گفت: معتقدم روند عادی سازی روابط رژیم اسرائیل با کشورهای عرب دنبال می‌شود اما درباره سوریه و شامات احتمالاً اقدامات فعالانه تری را پیش خواهد گرفت.
ایزدی ادامه داد: با روسیه چالش بیشتری خواهند داشت، چون سیستم آمریکا ذاتاً ضد روس است و با چین بیش از هر کشوری چالش خواهد داشت. البته نه با ادبیات ترامپ که معطوف به لفاظی بود، بلکه عمیق تر برخورد می‌کند. در همین رابطه به هند بهای بیشتری می‌دهد. به طور کلی معتقدم به جای آنکه رویکرد تقابلی را از آمریکا شاهد باشیم بیشتر این رویکرد تعاملی خواهد بود.
وی در پاسخ به این پرسش که در چهار سال گذشته حمایت سیاسی اروپایی‌ها از برجام موجب هماهنگی بیشتر ایران و اروپا شد اما اکنون شاهدیم که این کشورها با محوریت سه کشور تروئیکا با آمریکا و مواضع بایدن همراهی بیشتر و موضع گیری‌های مشابه دارند، گفت: اروپایی‌ها از همان ابتدای مذاکرات و قبل از آن هم معتقد بودند که اول باید مسئله هسته ای ایران را کنترل کنیم و بعد سایر مسائل را بررسی کنیم. مقاله اخیر کاترین اشتون نیز حاکی از همین رویکرد است که برجام توافق اول بود نه آخرین. از طرفی نگاه اروپا به بحث هسته ای، امنیتی بود تا سیاسی؛ چون سرریز شدن تأثیر اتفاقات در خاورمیانه به اروپا خطرناک و هزینه ساز بود. از این زاویه هم اوباما و هم اتحادیه اروپا مقوله برجام را گام اول می‌دانستند.
این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: این رویکرد اروپا و اوباما را در همان دوره جمهوری خواهان و بخش‌های دیگری از ساختار آمریکا نمی‌پسندیدند و با محوریت ترامپ دیدیم که تلاش‌ها برای خروج آمریکا از برجام اتفاق افتاد.
وی تأکید کرد که نباید فکر کنیم چون بایدن بر سر کار می‌آید اروپا رویکردش در اجرای تعهدات برجامی اش را تغییر می‌دهد. آنها در بخش اجرای تعهدات اقتصادی و مالی تا وقتی آمریکا اجازه ندهد وارد نخواهند شد و اولتیماتوم ایران برای لغو تحریم‌ها ظرف دو ماه هم مسئله را عوض نمی‌کند. علاوه بر حمایت اروپا از برجام در این مدت، رویکرد مثبت و حمایتی روسیه و چین از برجام هم در نظام بین الملل بسیار کارساز بود و تحولات قابل توجهی را رقم زد، اما اگر ایران بخواهد یک طرفه مسیر نقض کامل تعهدات برجامی را دنبال کند مثل مصوبه اخیر مجلس، کار برای ایران سخت می‌شود.
ایزدی در ادامه با اشاره به فضای سیاسی و انتخاباتی در ایران و تأثیر آن بر برجام و شرایط پیش رو اظهار کرد: اجماع ملی درباره نوع بازگشت ایران به برجام وجود ندارد و چشم انداز روشنی در این رابطه تاکنون دیده نمی‌شود. نگاه دولت این است که برجام را به همین شکل فعلی حفظ کند تا شرایط کمی از ابهام خارج شود ولی طرح مجلس قطعاً کار را برای تیم بایدن و اروپا سخت و پیچیده می‌کند. اینکه چه کسی اول به تعهداتش بازگردد مبحثی تکنیکی است و در مذاکرات مقدماتی احتمالی بعد از تشکیل دولت بایدن می‌توان بر سر آن به توافق رسید؛ اما مسئله راهبردی این است که برجام با مختصات قبلی پاسخگوی ایران و غرب هر کدام به نسبت خود نبوده است و هر کدام دیدگاه خاص خود را دارند و باید دید با این مسئله چگونه برخورد می‌شود.