فرزاد وثوقی - روزنامه نگار

farzad_vossoghi@yahoo.com

با طرح این پرسش که چرا تحریم می‌شویم، به واکاوی قدرت اقتصادی خود و میزان تأثیرگذاری بر بازار‌های جهانی می‌پردازیم. اینکه تا چه میزان نبود ما در بازارهای جهانی تأثیرگذار است و آیا در نبود ما بازار‌های جهانی از حرکت باز خواهند ایستاد را می‌توان به پرسشی مهم در این‌باره تبدیل کرد. باید دید اقتصاد ایران تأثیرگذار است یا تأثیرپذیر که البته میزان تأثیرپذیری اقتصاد ایران به‌عنوان یک واردکننده صرف و یک خام‌فروش بسیار بزرگ ملموس و محسوس است... 

اینکه چرا ایران کشوری واردکننده و تأثیرپذیر باقی ماند، پرسشی مهم از مدیران ملی است. 
ما در دو بخش می‌توانیم به این موضوع ورود کنیم؛ اول پرسش از قوه مقننه که چرا موجبات قانونی تسهیل سرمایه‌گذاری و تولید و تحقیق و پژوهش صنعتی و ارتباط تنگاتنگ بین دانشگاه و صنعت را فراهم نکردند و این گره قدیمی، پیوسته به موضوع خروج مغز‌ها و نخبگان دامن زده و باقی قضایا، دوم قوای مجریه که موفق نبوده همان قانون بد و دست و پاگیر را به خوبی اجرا و زمینه تسهیل امور را فراهم کند؛ هرچند نظارت‌ها نیز در این روند چندان تأثیرگذار نبوده و بعضاً نقش بازدارندگی را ایفا نکرده اند.
اقتصاد ایران در دهه‌های گذشته با ایجاد و تبدیل شدن به بارانداز کالاهای خارجی عملاً بر میزان تأثیرپذیری خود افزوده است. اگر درست و منصفانه به موضوع اقتصادی نگاهی داشته باشیم، در خواهیم یافت که شمار مراکز تجاری و لوکس ما از شمار کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی بزرگ و کوچک بیشتر است و این به معنای سرمایه‌گذاری هدایت شده در امر واردات و تأثیرپذیری از اقتصاد جهانی است تا توجه به تولید و تأثیرگذاری بر اقتصاد جهانی. 
اگر به محتوای اخبار اقتصادی منتشر شده در سنوات گذشته توجه کنیم، به طور پیوسته در حال از دست دادن فرصت‌های حضور در بازارهای جهانی بوده ایم و این در شرایطی است که رقبای قدری حتی در همسایگی ما به سرعت خلأ حضور ما را در این بازارها پر کرده اند. اینک باید دید در پشت پرده این عقب‌نشینی بزرگ و تمام عیار کدام سیاست قرار گرفته است. 
به نظر می‌رسد تمام واقعیت اقتصادی ما این است که باید در انتظار ورود سرمایه‌گذاران خارجی برای راه‌اندازی چند خط تولید وابسته به مواد اولیه خارجی و تحریم پذیر بمانیم؛ سرمایه‌گذارانی که به دلایل سیاسی، میلی برای ورود به جریان اقتصادی کشورمان ندارند؛ جریانی که در داخل حتی به اقتصاد جهانی پیوند و پیوستی ندارد و برای پیوند به شبکه اقتصادی جهان دچار تردید و تأخیر شده است. 
در این شرایط چرا و به چه علت در انتظار گشایش اقتصادی و معیشتی باشیم؛ در حالی که شفافیت اقتصادی نداریم و این امر به عنوان اولین زیرساخت توسعه اقتصادی کشور در محاق باقی مانده است. 
بدون این زیر ساخت، جریان اقتصاد ایران را به یک جریان انتظاری تبدیل کرده ایم که تنها محصولش خروج سرمایه‌ها از کشور است.