سعیدرضا امیرآبادی- گروه گزارش
amirabadi_shznvn@yahoo.com

///اشاره:
محرومیت‌زدایی و رضایتمندی شهروندان ارمغان پروژه‌های عمرانی است. همزمان با دهه پرفروغ فجر، تعداد 112 پروژه شهرداری شیراز با اعتباری بالغ بر 13410میلیارد تومان کلنگ‌زنی شده و به بهره‌برداری رسیدند تا به واسطه آنها رضایتمندی شهروندان سرلوحه کار قرار گیرد. در پرتو این طرح‌های خرد و کلان، آرزوهای دیرینه کلان‌شهر شیراز در قالب جهش‌های عمرانی محقق شده و شهر راز یک گام بزرگ به سوی عمران و آبادانی برمی‌دارد. بدین ترتیب چشم‌انداز شهر راز 1404 تفاوت‌های آشکاری با شیراز معاصر دارد و طیف گسترده ای از پروژه‌های عمرانی مرهمی بر زخم‌های کهنه شهر و مطالبات شهروندان می‌گذارند.پروژه‌هایی که در چهل و چهارمین فجر پرشکوه انقلاب اسلامی افتتاح و کلنگ‌زنی شدند، در طیف‌های گسترده ای قرار دارند. طرح‌هایی در حوزه فرهنگی، زیست‌محیطی، فضای سبز، حمل و نقل و ترافیک، تفریحی و گردشگری، ورزشی، ایمنی، قطار شهری و بسیاری دیگر از حوزه‌ها به بهره برداری رسیده و کلنگ آغاز عملیات اجرایی آنها بر زمین زده می‌شود. در حقیقت، کلان‌شهر شیراز شاهد برپایی جشنواره عمرانی از پروژه‌های شهری است که ارمغان آنها به مواردی نظیر محرومیت‌زدایی، بهبود مشکلات شهری، نشاط‌افزایی، رشد شاخصه‌های محیط‌زیستی و مهم‌تر از همه رضایتمندی شهروندان بازمی‌گردد. در همین زمینه نگاهی به یکی از پروژه‌های مهمی داریم که قبل از موعد مقرر به بهره‌برداری خواهد رسید. دوربرگردان نیایش نقش ارزنده ای در کاهش چالش‌های ترافیکی و بهبود شاخصه‌های محیط‌زیستی دارد و می‌تواند ارتباط محورهای مختلف کلان‌شهر شیراز را تسهیل کند. این پروژه تأثیرگذار در برهه ای نقش حائز اهمیت خود را نشان می‌دهد که بزرگ‌راه سردار شهید حاج قاسم سلیمانی به مدار بهره‌برداری وارد شود.
 ابهام شهروندان در تأخیر اجرای پروژه
در همین راستا نظرات برخی از شهروندان را پیرامون اجرای این پروژه جویا شدیم.
بانویی که به همراه فرزند خردسالش در حال عبور از مجاورت این پروژه است، می‌گوید: حدود پنج سال پیش بود که خبر اجرای این طرح را در رسانه‌ها خواندم و به حل مشکلات ترافیکی و آینده منطقه امیدوار شدم. هاشمی با انتقاد از مدت زمانی که این طرح دچار وقفه شد، می‌افزاید: دوربرگردان نیایش یکی از پروژه‌های ضروری برای محور شمال‌غربی شیراز است و به موازات آن دارای کارکردهای منطقه ای هم می‌باشد. اهالی خیابان نیایش، محمودیه و سایر محورهای اطراف در سنوات پیشین بارها به شهرداری منطقه اجرای این پروژه را یادآوری کردند و متأسفانه توجهی به آن نشد. وی می‌افزاید: محور چمران هنوز یکی از مناطق پرخطر شیراز است و از مدیریت شهری تقاضا می‌شود نسبت به اجرای پروژه‌های ایمن سازی در این مسیر ممارست بیشتری نشان دهد.
دانشجویی که در بزرگ‌راه چمران در حال تردد است، پیرامون پروژه دوربرگردان نیایش می‌گوید: هیچ کس به درستی نمی‌داند طی این سال‌ها چند میلیون لیتر سوخت در این محور تلف شد و چندهزار ساعت شهروندان پشت ترافیک نیایش درجا زدند و به خودروها استهلاک وارد شد. به باور کاظمی، برخی از پروژه‌ها نیاز چندانی به دیدگاه کارشناسی ندارند و با چشم غیرمسلح هم می‌توان به ضرورت اجرای آنها پی برد. او می‌افزاید: احداث دوربرگردان نیایش همانند برخی دیگر از سازه‌ها که گره‌های ترافیکی را از نقطه ای به نقطه دیگر منتقل می‌کنند، نیست؛ بلکه تقاطعی غیرهم‌سطح است که نقش محل دور زدن هم‌سطح را تسهیل می‌کند.
 خدمت‌رسانی سرلوحه عملکرد مدیریت شهری
پروژه دوربرگردان نیایش در سال 1396 در دستور کار شهرداری شیراز قرار گرفت، اما پس از تغییر و تحولات در رأس مدیریت شهری، از اولویت طرح‌های عمرانی خارج شد.
اعتبار این پروژه در زمان کلنگ‌زنی ۱۶۰میلیارد ریال ارزیابی شد و پس از گذشت 5 سال وقفه، با اعتبار 520میلیارد تومانی توسط شهرداری شیراز و با حمایت شورای ششم در دهه مبارک فجر به بهره برداری رسید. در سی و هفتمین جلسه شورای اسلامی شهر شیراز، طرح مشترک کمیسیون‌های عمران و حمل‌ونقل و ترافیک شورا، درخصوص اجرای پروژه دوربرگردان‌های غیرهمسطح چمران- نیایش مورد بررسی قرار گرفت و به تصویب رسید. همچنین شهرداری شیراز هم‌زمان با اجرای این پروژه، طرح تعریض و بهسازی ضلع شمالی بزرگ‌راه چمران را به منظور تسهیل در هدایت ترافیک عبوری در دستور کار قرار داد.
 پروژه‌ای با هدف ایمن‌سازی و تسهیل ترافیک
بزرگ‌راه چمران از محورهای حادثه‌خیز کلان‌شهر شیراز به حساب می‌آید و شهرداری برای ایمن‌سازی این شریان ارتباطی، طرح‌های کارآمدی نظیر نصب دوربین‌های کنترل سرعت، پروژه‌های آرام‌سازی، گاردریل‌های پیاده‌رو، ازدیاد علائم هشداردهنده، احداث پل‌های عابرپیاده و مواردی از این دست را در دستور کار قرار داده است.
با این همه از نگاه کارشناسان و شهروندان احداث یک سازه عمرانی در این شریان ضروری به نظر می‌رسید؛ چراکه در میانه‌های بزرگ‌راه چمران شاهد ترافیک جان‌فرسایی در پیک عبور و مرور هستیم که وقت و انرژی زیادی را از شهروندان تلف می‌کند.
برای احداث دوربرگردان غیرهم‌سطح نیایش در بولوار چمران، اهداف متعددی ذکر شده است. ایمن‌‌سازی، تسهیل در عبور و مرور، ایجاد ارتباط بین محورهای مختلف شهری و مهم‌تر از همه ایجاد سازه‌ای به عنوان نقطه ثقل ابرپروژه‌هایی که در حول این محور تعریف شده اند، از مهم‌ترین مواردی است که نقش دوربرگردان نیایش را پراهمیت می‌کند.
همچنین در نظر داشته باشیم که محورهای بالادستی و پایین‌دستی این پروژه عمرانی در حال تکمیل است و دوربرگردان نیایش در راستای بزرگ‌راه سپهبد شهید قاسم سلیمانی و پروژه زیرگذر گویم قرار گرفته و از انباشت ترافیکی در یک نقطه جلوگیری می‌کند. پروژه دوربرگردان نیایش به همت شهرداری شیراز در حالی با نصب تابلو روزشمار اجرا شد که مسیر با نصب علائم هشداردهنده و ایمنی باز بود و هیچ خللی در وضعیت عبور مرور شهروندان در بزرگ‌راه چمران که از شریان‌های اصلی شهر است، ایجاد نشد.
 سازه بتنی دوستدار محیط‌زیست
دوربرگردان نیایش، پروژه ای سبز و دوستدار محیط‌زیست است. در روند اجرای این سازه عظیم کمترین آسیب به فضای سبز شهری وارد شد و این در حالی است که به همت گروه مهندسان و طراحان شهری، طراحی دوربرگردان چمران زمینه‌ساز خدشه‌دار شدن چشم‌انداز شهری در یکی از بهترین و زیباترین محورهای شیراز نمی‌شود.
از دیگر دستاوردهای اجرای دوربرگردان چمران، ایجاد مسیری روان برای تردد خودروهاست. محور چمران به دلیل برخورداری از باغ‌ها و فضای سبز چشم‌نواز و قرار گرفتن در مجاورت رودخانه، از اقلیم مطبوعی برخوردار است و نقش ارزنده ای در تلطیف آب و هوای کلان‌شهر و کاهش آلودگی هوا دارد. به همین دلیل پروژه‌ای که بتواند زمان تردد خودروها را در این شاهراه ارتباطی کاهش داده و مانع از انتشار سرب و کربن در هوای جان‌فزای شیراز شده و سرانه هوای پاک را در قلب کلان‌شهر شیراز افزایش دهد، طرحی دوستدار محیط‌زیست برشمرده می‌شود.
 مجاهدت کارگران و کارشناسان در پروژه نیایش
پل دوربرگردان نیایش- چمران به صورت دال مجوف درجا ریز با دهانه حداکثر 28 متر احداث شده است. دیوارهای محدوده تقاطع شامل دیوارهای وزنی در محل رمپ‌های ورودی و خروجی پل دوربرگردان و همچنین و دیوارهای بتن مسلح طره‌ای حائل به رودخانه خشک می‌باشد. طول عرشه این پل 203 متر و رمپ‌های شمالی و جنوبی هریک به درازای یکصد متر می‌باشند. این سازه بتنی دارای 65 عدد شمع به قطر 1.2 متر و عمق 16 تا 25 متر است و با 9 ستون استوار شده است. وزن کل آرماتوربندی این پروژه به 850 تن می‌رسد و 2هزار مترمکعب بتن‌ریزی در عرشه انجام شده و کل بتن‌ریزی پروژه معادل 9هزار مترمکعب است. پروژه دوربرگردان نیایش به همت پرسنل متخصص سازمان عمران و بازآفرینی فضا‌های شهری شهرداری شیراز اجرا شده است.