استرس اکسیداتیو به طور طبیعی رخ می‌دهد و بر اثر عدم تعادل میان رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن به وجود می‌آید و بر روند پیری تأثیر می‌گذارد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از نمناک؛ استرس اکسیداتیو عدم تعادل رادیکال‌های آزاد و آنتی اکسیدان‌ها در بدن است که می‌تواند منجر به آسیب سلول و بافت شود. استرس اکسیداتیو به‌طور طبیعی رخ می‌دهد و در روند پیری نیز نقش دارد. تعداد زیادی از شواهد علمی‌ نشان می‌دهد که استرس اکسیداتیو طولانی مدت در توسعه طیف وسیعی از شرایط مزمن نقش دارد. چنین شرایطی شامل سرطان، دیابت و بیماری‌های قلبی می‌باشد. در این بخش از نمناک، ما تأثیر استرس اکسیداتیو در بدن و چگونگی کاهش آن را بررسی می‌کنیم.  
استرس اکسیداتیو چیست؟
استرس اکسیداتیو می‌تواند زمانی ایجاد شود که عدم تعادل میان رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن وجود داشته باشد. سلول‌های بدن در طی فرایندهای طبیعی متابولیک رادیکال‌های آزاد تولید می‌کنند. از سوی دیگر با تولید آنتی‌اکسیدان‌هایی، این رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کنند. به طور کلی بدن قادر است تعادل بین آنتی‌اکسیدان‌ها و رادیکال‌های آزاد را حفظ کند. چنانچه در بخش سلامت گفته شده است عوامل متعددی در استرس اکسیداتیو و تولید بیش از حد رادیکال آزاد نقش دارند. این عوامل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
رژیم غذایی، سبک زندگی، شرایط خاص، عوامل محیطی مانند آلودگی و تابش نور خورشید.
 ایمنی طبیعی بدن می‌تواند استرس اکسیداتیو را به طور موقت تحریک کند. این نوع استرس اکسیداتیو باعث ایجاد التهاب خفیف می‌شود که پس از مبارزه با سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت یا ترمیم جراحت انجام می‌شود.استرس اکسیداتیو کنترل نشده می‌تواند روند پیری را تسریع کند و ممکن است به پیشرفت تعدادی از شرایط کمک کند.
رادیکال آزاد چیست؟
رادیکال‌های آزاد، از جمله گونه‌های اکسیژن واکنش پذیر، مولکول‌هایی با یک یا چند الکترون بدون جفت هستند. نمونه‌هایی از رادیکال‌های آزاد شامل موارد زیر است:
سوپر اکسید،رادیکال هیدروکسیل،اکسید نیتریک رادیکال.
سلول‌ها حاوی ساختارهای کوچکی به نام میتوکندری هستند که برای تولید انرژی به شکل آدنوزین تری فسفات (ATP) کار می‌کنند. میتوکندری‌ها اکسیژن و گلوکز را ترکیب می‌کنند تا دی اکسید کربن، آب و ATP تولید کنند. رادیکال‌های آزاد به‌عنوان محصول جانبی این فرایند متابولیک به‌وجود می‌آیند. مواد خارجی مانند دود سیگار، سموم دفع آفات و ازون نیز می‌توانند باعث ایجاد رادیکال‌های آزاد در بدن شوند.
آنتی‌اکسیدان چیست؟
آنتی‌اکسیدان‌ها موادی هستند که رادیکال‌های آزاد را با دادن یک الکترون خنثی می‌کنند یا از بین می‌برند. اثر خنثی کننده آنتی‌اکسیدان‌ها، به بدن در مقابل استرس اکسیداتیو کمک می‌کند. نمونه‌هایی از آنتی‌اکسیدان‌ها شامل ویتامین‌های A ، C و E هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها مانند رادیکال‌های آزاد از چندین منبع مختلف سرچشمه می‌گیرند. سلول‌ها به طور طبیعی آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند گلوتاتیون را تولید می‌کنند. رژیم غذایی فرد نیز منبع مهمی ‌از آنتی‌اکسیدان‌ها است. غذاهایی مانند میوه و سبزیجات آنتی اکسیدان‌های اساسی زیادی را به شکل ویتامین‌ها و مواد معدنی فراهم می‌کنند که بدن به تنهایی قادر به ایجاد آن نیست.
تأثیر استرس اکسیداتیو
اثرات استرس اکسیداتیو متفاوت است و همیشه مضر نیست. به عنوان مثال، استرس اکسیداتیو که ناشی از فعالیت بدنی است، ممکن است اثرات مفید و نظارتی بر بدن داشته باشد. ورزش باعث تشکیل رادیکال آزاد می‌شود که می‌تواند باعث ایجاد استرس اکسیداتیو موقت در عضلات شود. با این حال، رادیکال‌های آزاد ایجاد شده در طول فعالیت‌های بدنی رشد بافت را تنظیم می‌کنند و تولید آنتی‌اکسیدان‌ها را تحریک می‌کنند. استرس اکسیداتیو خفیف ممکن است بدن را از عفونت و بیماری‌ها نیز محافظت کند. در یک مطالعه در سال 2015، دانشمندان دریافتند که استرس اکسیداتیو ،گسترش سلول‌های سرطانی ملانوما در موش‌ها را محدود می‌کند.
با این حال، تولید استرس اکسیداتیو به صورت طولانی مدت به سلول‌ها، پروتئین‌ها و DNA بدن آسیب می‌رساند و به روند پیری کمک کند، همچنین ممکن است نقش مهمی‌ در توسعه طیف وسیعی از شرایط ایفا کند.
ما در متن زیر برخی از این شرایط را مورد بحث قرار می‌دهیم:
التهاب مزمن
استرس اکسیداتیو می‌تواند باعث التهاب مزمن شود. عفونت‌ها و صدمات باعث پاسخ ایمنی بدن می‌شوند. سلول‌های ایمنی به نام ماکروفاژها ضمن مبارزه با میکروب‌های مهاجم، رادیکال‌های آزاد تولید می‌کنند. این رادیکال‌های آزاد می‌توانند به سلول‌های سالم آسیب رسانده و منجر به التهاب شوند. در شرایط عادی، التهاب پس از، از بین بردن سیستم ایمنی بدن عفونت یا ترمیم بافت آسیب دیده از بین می‌رود.
با این حال، استرس اکسیداتیو همچنین می‌تواند پاسخ التهابی را ایجاد کند، که به نوبه خود، رادیکال‌های آزاد بیشتری تولید می‌کند که می‌تواند منجر به استرس اکسیداتیو بیشتر شود و یک چرخه ایجاد کند. التهاب مزمن به دلیل استرس اکسیداتیو ممکن است منجر به شرایط مختلفی از جمله دیابت، بیماری قلبی عروقی و آرتروز شود.
بیماری‌های عصبی
اثرات استرس اکسیداتیو ممکن است به چندین بیماری عصبی مانند بیماری آلزایمر و پارکینسون منجر شود. مغز به ویژه در برابر استرس اکسیداتیو آسیب پذیر است زیرا سلول‌های مغزی به مقدار قابل توجهی اکسیژن نیاز دارند. براساس بررسی سال 2018، مغز 20 درصد از کل اکسیژن بدن را برای سوخت‌رسانی به خود نیاز دارد. سلول‌های مغزی از اکسیژن برای انجام فعالیت‌های متابولیک شدید که رادیکال‌های آزاد تولید می‌کنند استفاده می‌کنند. این رادیکال‌های آزاد به حمایت از رشد سلول‌های مغزی، نوروپلاستی و عملکرد شناختی کمک می‌کنند. در حین استرس اکسیداتیو، رادیکال‌های آزاد اضافی می‌توانند به ساختارهای داخل سلول‌های مغزی آسیب وارد کرده و حتی باعث مرگ سلولی شوند که این امر می‌تواند خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش دهد.
شرایط مرتبط با استرس اکسیداتیو
استرس اکسیداتیو ممکن است در ایجاد طیف وسیعی از شرایط، از جمله موارد زیر مرتبط باشد:
سرطان- بیماری آلزایمر- بیماری پارکینسون- دیابت بیماری‌های قلبی عروقی مانند فشار خون بالا-آترواسکلروز و سکته مغزی- اختلالات التهابی-    سندرم خستگی مزمن- آسم- ناباروری مردان. 
خطرات استرس اکسیداتیو
عواملی که ممکن است خطر استرس اکسیداتیو طولانی مدت شخص را افزایش دهد عبارتند از:
چاقی- رژیم‌های غذایی پر چربی- قند و غذاهای فراوری شده- قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید- سیگار کشیدن یا سایر محصولات دخانی-  مصرف الکل- داروهای خاص- آلودگی- قرار گرفتن در معرض سموم دفع آفات یا مواد شیمیایی صنعتی.
مدیریت و جلوگیری از استرس اکسیداتیو
جلوگیری از قرار گرفتن در معرض رادیکال آزاد و استرس اکسیداتیو کاملاً غیرممکن است. با این وجود مواردی وجود دارد که می‌توانید برای به حداقل رساندن تأثیر استرس اکسیداتیو بر روی بدن خود انجام دهید. اصلی‌ترین کاری که می‌توانید انجام دهید افزایش سطح آنتی‌اکسیدان‌ها و کاهش شکل گیری رادیکال‌های آزاد است.
یکی از روش‌های جلوگیری از استرس اکسیداتیو اطمینان از به دست آوردن آنتی‌اکسیدان کافی در رژیم غذایی است. خوردن پنج وعده در روز از انواع میوه‌ها و سبزیجات بهترین راه برای تأمین نیاز بدن برای تولید آنتی‌اکسیدان است.
نمونه‌هایی از میوه و سبزیجات عبارتند از:
انواع توت ها-گیلاس- میوه‌های خانواده مرکبات- آلوها- سبزیجات برگ تیره-    کلم بروکلی- هویج- گوجه فرنگی‌ها - زیتون.
نمونه‌های دیگر از منابع آنتی‌اکسیدانی رژیم غذایی عبارتند از:
ماهی و آجیل - ویتامین E - ویتامین سی-  زردچوبه- چای سبز- ملاتونین-    پیاز- سیر- دارچین.
سایر گزینه‌های زندگی سالم نیز می‌توانند از استرس اکسیداتیو جلوگیری یا کاهش دهند.
در اینجا چند انتخاب سبک زندگی وجود دارد که به شما کمک می‌کند:
یک تمرین معمولی و متوسط. این تمرین با سطح آنتی‌اکسیدان طبیعی بالاتر و کاهش آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو همراه است. با ورزش منظم به مدت طولانی‌تر، اثرات پیری کمتر و خطر ابتلا به سرطان و بیماری کاهش می‌یابد. سیگار نکشید و همچنین از قرار گرفتن در معرض دود آن نیز خودداری کنید. با احتیاط از مواد شیمیایی استفاده کنید که شامل استفاده از مواد شیمیایی برای تمیز کردن، جلوگیری از قرار گرفتن در معرض اشعه‌های غیرضروری و آگاهی از منابع دیگر مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند سموم دفع آفات مورد استفاده در مواد غذایی یا باغبانی است.
از لحاظ محیطی آگاه باشید. ابتکارات سازگار با محیط زیست، به کاهش تولید رادیکال آزاد برای شما و جامعه شما کمک می‌کند. از ضد آفتاب استفاده کنید. ضد آفتاب مانع از آسیب نور ماوراء بنفش به پوست شما می‌شود. میزان مصرف الکل را به صفر برسانید.
به اندازه کافی بخوابید. خواب کافی برای حفظ تعادل در کلیه سیستم‌های بدن بسیار مهم است. عملکرد مغز، تولید هورمون، تعادل آنتی‌اکسیدانی و رادیکال آزاد و تعداد زیادی از موارد دیگر در خواب تأثیر می‌گذارند.
از پرخوری خودداری کنید. مطالعات نشان داده است که پرخوری و خوردن مداوم بدن را بیشتر از مواقعی که در فواصل مناسب غذا می‌خورید، در معرض استرس اکسیداتیو قرار می‌دهد و بخش‌های کوچک یا متوسط را می‌خورید.