مریم کشاورز
شیرازنوین با توجه به حجم روزافزون افت کیفیت خودروهای داخلی، مصمم شد تا دلایل این افت کیفیت را بررسی کند. در این رابطه نتایج زیر حاصل شد که عموماً انداختن توپ در زمین دیگران است. تحریم‌ها و نبود مواد اولیه و افزایش نرخ دلار، عمده‌ترین دلایل گرانی قطعات و در نتیجه گرانی خودرو‌های ملی است.
خودروسازان، کیفیت پایین محصولات تولیدی خود را ناشی از نامناسب‌بودن قطعات می‌دانند؛ درحالی‌که نبود سازوکار مشخص در توسعه محصول از سوی خودروسازان و تکرار تولید محصولات قدیمی، عدم تمایل به ارتقای فناوری و استفاده از ماشین‌آلات جدید و... نیز در شکل‌گیری چنین مشکلی نقش دارد.
قطعه‌سازان نیز می‌گویند مشروط بر اینکه مواد اولیه و قطعات موردنیاز جزء لیست تحریمی شرکت‌های صادرکننده نباشد، دوره ‌زمانی واردات مواد اولیه و قطعات نیم‌ساخته سه ماه می‌باشد. این در حالی است که سه سال پیش، فاصله زمانی بین ثبت سفارش تا تحویل قطعات، تنها یک ماه بود. با وجود افزایش ۳۰۰درصدی نرخ مواد اولیه، حتی مواد داخلی، اعتبارات بانکی تخصیص‌یافته به ما در مقایسه با پنج سال گذشته، تغییری نداشته است. پس انتظار نامعقولی است که قطعات با کیفیت بسیار بالا به بازار تولید خودرو عرضه شوند.
مدیر ارتباطات امور بین‌الملل شرکت ایران‌خودرو با عدم پذیرش ایرادات رنگ، تأکید کرد: از لحاظ کیفیت رنگ خودرو در عالی‌ترین سطح ممکن هستیم؛ به‌طوری‌که تا ده سال، تضمین کیفیت رنگ داریم. طبیعی است که پس از این مدت، خودرو دچار برخی آسیب‌های رنگی از جمله آفتاب‌سوختگی یا پایین‌آمدن کیفیت در برخی نقاط رنگ‌آمیزی‌شده، گردد. 
علیرضا ابراهیمی در رابطه با عیوب فنی و سایر نقص‌ها در قطعات خودرو، مسئولیت رسیدگی به انواع عیوب را برعهده بخش خدمات پس از فروش خودروسازان در سراسر کشور دانست که بر اساس مدت‌زمان باقی‌مانده گارانتی به مشتریان خدمات می‌دهند.  کارشناس شماره 44 گروه خودروسازی سایپا در رابطه با بیشترین نواقص فنی و رنگی خودروهایی چون کوئیک و تیبا توضیح داد: رنگ بدنه اتومبیل‌ها تا سه سال گارانتی دارد و پس از این مدت، امکان پیگیری رفع عیوب به‌صورت رایگان از مشتریان سلب می‌شود.
وی در خصوص انتقاداتی که از سوی مالکان خودروهای کوئیک و تیبا در زمینه خرابی آمپر بنزین، مشکلات شیشه و درب‌های این خودروهای صفر وارد شده نیز گفت: در صورت تعدد شکایات، فراخوان می‌دهیم تا مالکان خودروهای مذکور برای آپدیت نرم‌افزاری و تعویض رایگان قطعات به نمایندگی‌ها مراجعه کنند و اگر هم نقایص فنی، موردی بود و نمایندگی به‌موقع اقدام نکرد، از طریق کد پیگیری سایپا یدک، فوراً مشکل را مرتفع خواهیم نمود.
کارشناس شماره 1005 مدیران‌خودرو می‌گوید: چون کلیه قطعات خودرو به‌طور اتوماتیک نصب می‌شوند، ممکن است چند خودروی محدود دچار عیب شوند. سایر خودروسازان نیز به دلیل نامناسب‌بودن کیفیت برخی قطعات وارداتی یا داخلی از این قاعده مستثنا نیستند. این کارشناس به مشتریان مصرف‌کننده محصولات مدیران‌خودرو توصیه کرد: در صورت عدم همکاری نمایندگی مربوطه، مبنای بررسی و تعویض قطعات یا تعمیر توسط مرکز، ارائه شماره شاسی خودرو به بخش رسیدگی مرکزی است تا از نمایندگی درخواست شود معایب فنی مربوطه را برطرف نماید.
مسئول خدمات پس از فروش شرکت پارس‌خودرو، نمایندگی‌های این شرکت را مأمور بررسی و رسیدگی دانست و افزود: امکان ندارد که نمایند‌گی‌های ما نسبت به شکایات و خواسته‌های مشتریان بی‌تفاوت باشند؛ چراکه جلب رضایت مشتری سرلوحه تمام فعالیت‌های ماست. وی هرگونه پاسخ به سؤالات را منوط به مراجعه حضوری به دفتر این شرکت دانست، اما اظهار نمود: ایرادات احتمالی تولید به دلیل بی‌کیفیتی قطعات است؛ محال است که ما کیفیت را فدای کمیت کنیم. 
 قطعه‌سازان
از سوی دیگر، قطعه‌سازان می‌گویند مشروط بر اینکه مواد اولیه و قطعات موردنیاز جزء لیست تحریمی شرکت‌های صادرکننده نباشد، دوره ‌زمانی واردات مواد اولیه و قطعات نیم‌ساخته سه ماه می‌باشد. این در حالی است که سه سال پیش، فاصله زمانی بین ثبت سفارش تا تحویل قطعات، تنها یک ماه بود. با وجود افزایش ۳۰۰درصدی نرخ مواد اولیه، حتی مواد داخلی، اعتبارات بانکی تخصیص‌یافته به ما در مقایسه با پنج سال گذشته، تغییری نداشته است. پس انتظار نامعقولی است که قطعات با کیفیت بسیار بالا به بازار تولید خودرو عرضه شوند.
طبق گزارشی که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران تهیه کرده است، از نظر مشتریان، حدود 50 درصد از ایرادات خودروهای داخلی در سه ماه اول تحویل خودرو، مربوط به قطعات است. همچنین آن‌طور که مشتریان عنوان کرده‌اند، بیشتر عیوب مربوط به موتور خودروهاست. در نگاه اول این‌گونه به نظر می‌رسد که تمامی تقصیر بر گردن قطعه‌سازان است؛ با این حال شرکت‌های قطعه‌ساز داخلی نیز تأکید می‌کنند که طبق سفارش خودروسازان، قطعه تولید می‌کنند و صنعتِ قطعه کشور قابلیت کیفی بالایی دارد. گاهی خودروسازان به‌منظور کنترل قیمت خودرو، قطعاتی را سفارش می‌دهند که از سطح کیفی مناسبی برخوردار نیستند. 
از سوی دیگر، کارشناسان تأکید دارند که هم خودروسازان در ارتقای کیفی کوتاهی می‌کنند و هم قطعه‌سازان. 
در گزارش منتشرشده از سوی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، 30 درصد از عیوب گزارش‌شده توسط مشتریان به بخش بدنه و مونتاژ برمی‌گردد که از آن جمله می‌توان به رگلاژنبودن درب‌های خودروها اشاره نمود. 
در این باره، مهدی اسلام‌پناه، رئیس سازمان ملی استاندارد ایران از کاهش کم‌فروشی و همچنین احتمال توقف تولید بیشتر خودروهای داخلی خبر داد و گفت: حوزه قطعات خودرو رها شده و حتی خودروی صفری که از کارخانه بیرون می‌آید، دو تا سه ماه بعد به هر دلیلی نیاز به تعمیر و تغییر دارد.
مدیرعامل گروه پژوهش صنعت مدرن، علی چنگی نیز معتقد است که بازسازی و رنگ‌کردن قطعات دست‌دوم و بسته‌بندی مجدد آنها و همچنین واردات قطعات بی‌کیفیت و کم‌کیفیت دیگر کشورها با آرم، لوگو و نشان تجاری شرکت‌های بزرگ، موجب شده که بازار قطعات یدکی پر از نمونه‌های بی‌کیفیت و تقلبی باشد. 
وی اعلام نمود: نهادهای نظارتی باید از تولید و توزیع قطعات بی‌کیفیت به‌ویژه قطعات حساس خودروها از جمله قطعات موتوری، قوای محرکه و سیستم تعلیق که با ایمنی و جان مردم در ارتباط است، جلوگیری کنند.
مجید جلالی مدیرعامل کیان باتری، تحریم‌های مختلف تحمیل‌شده در زمینه صنعت خودروسازی، نوسانات نرخ ارز، وجود واسطه‌ها برای خرید و فروش قطعات، نبود رقابت در میان تولیدکنندگان خودرو، مشکلات مالی تولیدکنندگان و به‌روزنشدن صنعت خودروسازی را مهم‌ترین عواملی می‌داند که خودروهای صفر را راهی تعمیرگاه‌ها می‌سازد. 
رئیس اتحادیه صنف تعمیرکاران خودروی تهران گفت: متأسفانه نبود کیفیت و از سوی دیگر ورود لوازم یدکی تقلبی به بازار با برچسب اصلی، باعث افزایش مراجعات مالکان خودرو‌های صفر کیلومتر به نمایندگی‌های خودروها شده است.
علیرضا نیک‌آئین با اشاره به ازدحام خودرو‌ها در نمایندگی‌ها، افزود: از جمله مشکلات خودرو‌ها، کیفیت پایین تسمه‌تایم، صفحه‌کلاچ و لنت‌هاست و متأسفانه وضعیت کنونی صنعت قطعه‌سازی خودرو کشور مطلوب نیست و هیچ‌گونه نظارتی هم در این بازار وجود ندارد؛ به‌طوری که در تولید قطعات خودرو از مواد بازیافتی استفاده شده و همین معضل موجب می‌گردد که کیفیت قطعات کاهش یابد. به‌عنوان مثال، چنین تسمه‌تایمی کمتر از یک ‌ماه برای خودرو 
کار می‌کند.
مهدی خطیبی، مدیرعامل ایران‌خودرو نیز سهم قطعات غیراستاندارد تحویلی به‌خودروسازان را کمتر از 7 درصد کل قطعات دانست و گفت: کیفیت قطعات یک خودرو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. البته اینطور نیست که همه قطعات از 100درصد کیفیت برخوردار باشند، اما سهم قطعات بی‌کیفیت کم و در حدود 7 درصد است. قصد داریم که این رقم را به صفر برسانیم. این نکته را هم اشاره کنم که مشکلاتی در تأمین قطعات خارجی برخی تولیداتمان بود که با یاری خداوند برطرف شد. 
  رنگ خودرو
بهرام شهریاری کارشناس صنعت خودرو، اعتقاد دارد: خط رنگ خودروساز‌ها ED است. این خط رنگ نیز آخرین دستاورد تکنولوژی است. البته این تکنوژی در ایران قابل‌ساخت نیست و باید به کشور وارد شود. 
این کارشناس صنعت خودرو در ادامه گفت: بحث دیگری که درمورد رنگ خودرو وجود دارد این است که ضخامت رنگ در انواع خودرو متفاوت است، اما به نظر نمی‌رسد که تولیدکنندگان داخلی کشورمان، ضخامت رنگ را کم کنند؛ چون خط‌های رنگ خودروسازان به‌صورت کامل اتوماتیک کار می‌کند و در نتیجه، در فرایند رنگ خودرو دخالت انسانی به صفر می‌رسد.
عماد جعفری، کارشناس دیگر خودرو در این رابطه توضیح داد: کیفیت رنگ خودروها در کل بعد از تحریم‌ها افت داشته و در حال حاضر نیز تمرکز بر تعداد تولید خودرو است و به کیفیت توجه کمتری می‌شود. منتها درمورد ضخامت رنگ خودرو، همه فرایند رنگ‌پاشی بدنه به‌صورت اتوماتیک توسط ربات‌های آلمانی انجام می‌شود. 
وی این احتمال را مطرح نمود که در فرایند رنگ خودروها، خطایی از طرف ربات‌ها رخ دهد که در این شرایط، رنگ به‌صورت دستی اصلاح می‌شود یا بدنه خودرو دوباره رنگ‌پاشی می‌شود. نکته مهم این است که در انتهای فرایند تولید، کیفیت رنگ خودروها باید کنترل شود، اما با تأسف باید اعلام کنم که خودروسازان برای کاهش هزینه‌های تولید و ارزان‌ترشدن بهای تمام‌شده خودرو، این کار را انجام نمی‌دهند.
بابک صدرایی، از دیگر کارشناسان صنعت خودرو بر این باور است که کیفیت رنگ‌های غیرسفید خودروسازان به‌خصوص رنگ مشکی، پایین است. از سوی دیگر، آب‌وهوای گرم ایران و شدت نور آفتاب نیز در آفتاب‌سوختگی و پرید‌گی رنگ‌ خودرو بی‌تأثیر نیست. 
 نتیجه‌گیری
با تمام تفاصیل، عدم رقابت خودروسازان داخلی، عدم رعایت حداقل استانداردها، عدم بهره‌گیری از تکنولوژی روز دنیا، محدودیت‌های واردات قطعات، تخصیص کم اعتبارات و آب‌وهوای ایران موجب شده تا برخی خودروهای صفر نیز با مشکلات فنی مواجه باشند. با توجه به اینکه آمار کشته‌شدگان در حوادث جاده‌ای و رانندگی در ایران بالا می‌باشد، شایسته است که نهادهای نظارتی به موضوع ارتقای کیفیت خودروهای ساخت داخل ورود نموده و با اندیشیدن تدابیر مناسب، حافظ جان و مال مردم گردند.