[ فردا را به امروز می آوریم ]
  • آخرین شماره ۲۰۷۵
  • دوره جدید

روزهای تاریک بیماران چشمی، روزنامه شیراز نوین

 سعیدرضا امیرآبادی- گروه گزارش
amirabadi_shznvn@yahoo.com

/// اشاره:
خسته، ناراضی، درمانده و آشفته از داروخانه بیرون می‌آید. نسخه کاغذی در دستان لرزانش عرق کرده و درحالی‌که دندان‌هایش را از فرط خشم به هم می‌فشارد، زیر لب کلمات نامفهومی را بر زبان می‌آورد. یک هفته است تمامی داروخانه‌های شهر را زیر پا گذاشته و به‌جز «نداریم» و «نمی‌دانیم چه زمانی توزیع می‌شود» و «از علوم‌پزشکی بپرسید»، پاسخ امیدوارکننده‌‌ای نشنیده است. به فرزندش فکر می‌کند. همین فردا یا پس‌فرداست که دارویش تمام می‌شود و اگر نتواند نمونه ایرانی یا خارجی را تأمین کند، طفل خردسالش بینایی‌اش را از دست خواهد داد.
تا یک سال پیش از هر داروخانه ای و در هر ناکجاآبادی می‌توانست این قطره چشمی را تهیه کند. تا همین یک سال پیش اتباع بیگانه کارتن‌های یکصد عددی را خریداری کرده و به کشورشان می‌بردند و خبری از قحطی نبود؛ اما ناگهان واردات نمونه اعلای خارجی قطع شد و پس از آن نوبت به تولید داخل رسید تا کم و کمیاب شود. انگار برنامه‌ریزی‌ها برای نارضایتی مردمی که در مهلکه اقتصادی گرفتار آمده‌اند، موفقیت‌آمیز بوده است!
با خودش فکر می‌کند که آیا وزارت بهداشت و درمان از رنج‌نامه جانکاهی که بیماران به آن دچار هستند، آگاهی دارد؟ اگر اطلاع دارند، چرا کمبود برخی از اقلام داروهای حیاتی بیداد می‌کند و در این شرایط حکم به واردات و دستور به تولید دارو نمی‌دهند؟! مگر وقتی که با بحران مرغ و گوشت روبه‌رو هستیم، به واردات نمونه‌های یخ‌زده و شائبه‌دار متوسل نمی‌شویم؟ پس اگر این سناریو را به‌خوبی آموخته‌ایم، چرا برای دارو اجرا نمی‌شود؟ آیا این چالش بزرگ ریشه در بی‌کفایتی دارد یا مثل همیشه پای مافیا و جریان‌های فساد در میان است؟
 سناریوی ناتمام برای دارو و درمان
امروزه با سناریوی ناتمامی روبه‌رو هستیم که برای دارو و درمان به نگارش درآمده است. اقشار فرودست جامعه به‌همراه طبقه میانی از توانمندی اقتصادی برای برخورداری از خدمات بخش خصوصی محروم هستند و زیرساخت‌های وزارت بهداشت و درمان هم طی دهه‌های اخیر آن‌قدر توسعه نیافته که بتواند پاسخ‌گوی نیازهای پزشکی جامعه باشد. اگرچه برای توسعه زیرساخت‌های بیمارستانی و درمانگاهی به اعتبارات کلان نیازمندیم، اما در بخش دارو مسیر هموارتری پیش رو داشته و با مدیریتی توانمند و البته دلسوز می‌توانیم پاسخ‌گوی نیازهای جامعه باشیم. در پرتو تحریم‌های ظالمانه‌ای که علیه ملت بزرگ ایران اعمال می‌شود، در دهه‌های اخیر صنایع داروسازی کشور رشد قابل‌ملاحظه‌ای داشته است. ما در تولید بسیاری از داروهای استراتژیک خودکفا شده و حتی نیم‌نگاهی هم به عرصه صادرات داریم. اما گروه اندکی از اقلام مهم دارویی همچنان نیازمند واردات است و پزشکان کیفیت و کارایی برخی از داروهای خارجی را ترجیح می‌دهند. اما متأسفانه همیشه مدیریت دلسوز، مطلع و توانمندی در حوزه دارو و درمان بر مسند کار نیست و این امر سلامت و زندگی بیماران را با بحران‌های اساسی روبه‌رو می‌سازد. با فرارسیدن خردادماه، بیش از یک‌ سال از کمبود برخی از داروهای بیماران چشمی می‌گذرد و همچنان بحران داروهای بیماری آب سیاه با نام علمی گلوکم پابرجاست. در گذشته نسخه خارجی این دارو با نام کوزوپت در تمامی داروخانه‌ها یافت می‌شد و بیماران برای انتخاب نمونه ایرانی و خارجی که اختلاف قیمت کمی با هم داشت، حق انتخاب داشتند. اما با رشد افسارگسیخته نرخ ارز و قوانین بازدارنده، از واردات و ترخیص محموله‌های گمرگی جلوگیری به عمل آمد تا بیماران آب سیاه به نمونه‌های ایرانی اقتدا کنند. با گذشت زمان، حلقه محاصره بیماران مبتلا به گلوکم تنگ و تنگ‌تر شد و داروی ایرانی با نام تجاری زایلومول هم در بازار کمیاب گردید و بیماران آب سیاه با بحران فزاینده‌ای 
روبه‌رو شدند.
 وزارت بهداشت و درمان در مظان اتهام
یکی از بیماران مبتلا به گلوکم که با نسخه مچاله‌شده‌ای در میان داروخانه‌ها سرگردان است، به خبرنگار شیرازنوین می‌گوید: طبق دستور پزشک باید روزی دو بار از این داروی چشمی استفاده کنم و چنانچه در این روند وقفه‌ای ایجاد شود، با افزایش فشار چشم مواجه شده و در مدت کوتاهی بینایی خود را از دست 
خواهم داد.
رضانیا در این‌باره می‌افزاید: به‌راستی دولت چه وظیفه‌ای مهم‌تر از تأمین معیشت و سلامت جامعه دارد؟ در حوزه معیشت که با دلار پنجاه‌هزار تومانی روبه‌رو هستیم و وضعیت برخی از اقلام دارویی هم وخیم است. به گفته این بیمار، افراد مبتلا به گلوکم فاصله اندکی تا نابینایی دارند و اگر وزارت بهداشت و درمان اقدام عاجلی در این زمینه نکند، با وضعیت اسفناکی روبه‌رو خواهیم شد. وی می‌افزاید: تأمل وزارت بهداشت و درمان در شرایطی که تولیدکننده ایرانی از پاسخ‌گویی به نیازهای بیماران عاجز و درمانده است، محلی از اعراب نداشته و مشکوک است.
 داروهای حیاتی در کوران قحطی
در همین زمینه پزشک داروساز یکی از داروخانه‌های سطح شهر به خبرنگار شیرازنوین می‌گوید: توزیع داروهای مربوط به بیماری گلوکم از سوی شرکت‌های داروسازی بسیار کم شده، تا جایی که ماهیانه 2 تا 3 عدد سهمیه به ما می‌رسد.
این داروساز می‌افزاید: در گذشته در زمینه عرضه داروهای گلوکم هیچ محدودیتی وجود نداشت و اتباع بیگانه بسته‌های پنجاه تا صد عددی را خریداری کرده و به کشورشان می‌بردند. اما امروزه توان پاسخ‌گویی به نیازهای دارویی هم‌وطنان را نداریم و از آنها می‌خواهیم که از ترکیبات جایگزین استفاده کنند.
به گفته این پزشک داروساز، قطره زایلومول که در یک سال اخیر دچار قحطی شده، ترکیبی از دورزولامید و تیمولول است که در داروخانه‌ها به‌وفور یافت می‌شود. اما شرکت‌های تولیدکننده به دلایلی از ترکیب آنها در آزمایشگاه طفره رفته و هر یک از آنها را به‌صورت جداگانه در بازار عرضه می‌کنند. متأسفانه همه بیماران چشمی نیز به دلیل حساسیت دارویی نمی‌توانند از این ترکیبات به‌صورت مجزا استفاده کنند و در مدت کوتاهی بینایی خود را از دست می‌دهند.
 آب به آسیاب بازارسیاه می‌ریزند
از سوی دیگر کمیابی دارو سبب رونق بازارسیاه زیرزمینی شده و قطره‌های چشمی که در داروخانه‌ها به قیمت حدودی 30 تا 40هزار تومان باید عرضه شوند، با افزایش قیمت نجومی تا ششصدهزار تومان در بازار سیاه ارائه می‌گردد.
در همین رابطه نظر یکی از پزشکان متخصص چشم را جویا شدیم. او بر این باور است که پس از کمبودی که در حوزه تولید داروهای گلوکم به وجود آمد، از کیفیت این دارو نیز کاسته شد و او به بیمارانش توصیه می‌کند تا در فواصل زمانی کمتری نسبت به استفاده از قطره چشمی اقدام کنند.
این پزشک متخصص صراحتاً تهیه دارو از بازارسیاه را اقدامی نادرست و مغایر با اصول پزشکی خوانده و نسبت به مصرف آنها هشدار می‌دهد. او بر این نکته تأکید می‌کند که بسیاری از اقلام دارویی بازارسیاه تقلبی بوده و در شرایط غیراستانداردی نگهداری می‌شوند که استفاده از آنها سلامت بیمار را به مخاطره می‌اندازد.
 این در حالی است که برخی از داروهای گلوکم نیز عوارضی به دنبال داشته و تشدید مصرف به معنای افزایش عوارض است. با این حال تحمل این عوارض برای بیماران، به‌مراتب از افتادن به ورطه نابینایی مطلوب‌تر است.
 منع تولید با وجود فراوانی مواد اولیه
با توجه به شرایط موجود، خبرنگار شیرازنوین تحقیقی از کارخانه‌های داروسازی به عمل آورد و مشخص شد که مواد اولیه لازم برای تولید داروهای بیماران چشمی به‌وفور در انبار مجتمع‌های دارویی موجود است، اما به دلیل اختلاف نظری که در حوزه نرخ‌گذاری با وزارت بهداشت و درمان به وجود آمده، روند تولید این دارو تا حدود زیادی متوقف شده است. حال باید دید که اختلاف قیمت وزارت بهداشت و درمان و تولیدکنندگان دارویی تا چه اندازه است که عواید ناشی از قاچاق این محصول استراتژیک نصیب سوداگران سلامت مردم می‌شود. به‌طور حتم در پرتو مدیریتی دلسوز، درایتمند، انقلابی و متخصص می‌توان بر این بحران فزاینده 
فائق آمد.
 وعده‌هایی برای مدیریت بحران
در ادامه این گزارش، خبرنگار شیرازنوین نظرات معاون غذا و داروی دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز را پیرامون کمبود گسترده برخی از اقلام دارویی و به‌ویژه گلوکم که عموم جامعه آن را با نام بیماری هولناک «آب سیاه» می‌شناسند، جویا شد. 
دکتر «محمدجواد راعی» مشکلات عدیده‌ای که در حوزه کمبود برخی اقلام و به‌ویژه داروهای مربوط به «گلوکم» وجود دارد را پذیرفت و اظهار داشت: دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز از تمامی توان و ظرفیت‌های خود برای بهبود اوضاع و مدیریت شرایط بهره می‌برد.
او با اشاره به این موضوع که پیگیری برای حل این بحران در دستور کار متداوم معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز قرار دارد، اظهار داشت: با پیگیری‌های به‌عمل‌آمده مشخص شد که در برخی کارخانه‌های داروسازی مواد اولیه برای تولید انبوه موجود است، اما مشکلاتی در حوزه قیمت‌گذاری محصولات وجود دارد و باعث می‌شود تولید و ‌عرضه محصول گاهاً با تأخیر صورت پذیرد.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: گاهی قیمت‌هایی که از جانب دولت برای داروها تعیین می‌شود، موردقبول تولیدکنندگان نبوده و همین موضوع گاهاً باعث کندشدن روند تولید و عرضه دارو به بازار می‌شود.
دکتر راعی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به ظرفیت بالای استان فارس در حوزه پزشکی و دارویی، اظهار داشت: چندی پیش کارخانه داروسازی در استان فارس افتتاح شد و حجم تولید بالقوه و قابل‌ملاحظه‌ای به تولید کشور اضافه گردید. به همین دلیل انتظار می‌رفت در زمینه انواع داروها و به‌ویژه داروهای چشمی با مشکلات کمتری روبه‌رو باشیم. اما متأسفانه به دلایلی که از آن یاد شده، همچنان با کمبود برخی داروها و به‌ویژه داروهای مربوط به گلوکم روبه‌رو هستیم. البته با پیگیری‌های صورت‌گرفته و تلاش‌هایی که در سازمان غذا و دارو در حال انجام است، ان‌شاءالله در آینده نزدیک وضعیت بهتر خواهد شد. وی با اشاره به این موضوع که نظر پزشکان و متخصصان را پیرامون کیفیت داروهای وارداتی و تولید داخل جویا می‌شویم، اظهار داشت: اگر تولید داروی داخلی در شرایط مطلوبی قرار داشته و کیفیت آن قابل‌قبول باشد، دیگر ضرورتی برای واردات وجود ندارد. اما در شرایطی که با کمبود دارو روبه‌رو هستیم، می‌توان واردات را نیز به‌صورت کنترل‌شده در دستور کار قرار داد. 
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز در بخش پایانی سخنانش از عموم شهروندان درخواست کرد تا موارد تخلف را به دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز گزارش کنند. وی ادامه داد: معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز نظارت و پایش متداومی بر داروخانه‌ها و مراکز درمانی دارد و با متخلفانی که اقدام به ایجاد بازارسیاه دارویی و واردات بدون مجوز کنند، با ابزار قانونی و معرفی به مراجع قضایی 
مقابله می‌کند.
 ظرفیت ارزنده شیراز در حوزه پزشکی
در پایان باید به این نکته اشاره کرد که بهترین متخصصان بیماری گلوکم در شیراز مشغول به فعالیت هستند و از بسیاری از کشورهای دور و نزدیک برای دیدار آنها مسافر شهر ما می‌شوند و این در حالی است که هموطنان ما در مهلکه کمبود برخی از داروهای اساسی قربانی می‌شوند. بنابراین از دولتی که با عنوان انقلابی و جهادی بر مسند کار نشسته، انتظار می‌رود حکم به واردات گسترده اقلام دارویی کمیاب داده و به رسالت خود عمل کند. امروزه بیماران چشمی در معرض نابینایی قرار دارند و در این شرایط باید فرمایشات مقام معظم رهبری را مرور کرد که می‌فرمایند: «باید کاری کنیم که بیماران جز رنج بیماری، درد و دغدغه دیگری 
نداشته باشند.»

 

تاکنون نظری برای این خبر ثبت نشده است!
ثبت نظر جدید
نام و نام خانوادگی  

آدرس ایمیل    

متن نظر  

کد امنیتی