چهار راهبرد اصلی برای تغییر رفتار از طریق تشویق و تنبیه وجود دارد که به شرح زیر پیش بینی شده است:
1-تقویت مثبت
به معنی تشویق فرد به خاطر انجام رفتار مقبول و پسندیده است. درحقیقت، تقویت مثبت، ارائه پاداش جالب توجه به فرد به دنبال انجام رفتار مطلوب تعریف می‌شود. اگر دانش‌آموزی به فرد نابینا در گذشتن از یک خیابان کمک کرده باشد و بلافاصله در سر صف از او ستایش به عمل آورده و یا جایزه‌ای از این بابت به او بدهیم، رفتار او را به طور مثبت تقویت می‌کنیم و بدین وسیله احتمال تکرار این عمل را در او تقویت خواهیم کرد.
2- تقویت منفی (یادگیری اجتنابی)
یادگیری اجتنابی یا تقویت منفی، یعنی اجتناب از اعمال تنبیه نسبت به کسی که از انجام کار نامطلوبی دست برمی دارد. به عنوان مثال: دانش‌آموزی معمولاً تکالیف خود را خوب انجام نمی‌داده است و هر روز مورد توبیخ قرار می‌گرفته و از نمره‌اش کم می‌شده است. امروز دانش‌آموز تکلیفش را انجام داده است. در مقابل انجام وظیفه معلم برخلاف روزهای دیگر او را سرزنش نمی‌کند و نمره‌اش را کاهش نمی‌دهد. این اجتناب از اعمال تنبیه، تقویت منفی نام دارد.
3- خاموشی
اگر رفتاری را که با تقویت مثبت افزایش یافته برای مدتی تقویت نکنیم، به تدریج از نیرومندی آن کاسته می‌شود و سرانجام به کلی متوقف می‌گردد. به این فرایند خاموشی رفتار گویند یا به تعبیری دیگر، از خاموشی به عنوان کاهش یا از بین بردن رفتار نامطلوب به علت استفاده نکردن از تقویت مثبت تعریف شده است.
4- تنبیه
هرگاه دانش‌آموزی رفتارهای نامطلوب از خود بروز دهد که سبب آسیب رساندن، ضرر رساندن و بی‌نظمی مدرسه شود، ممکن است با رعایت همه جوانب امر او را مورد تنبیه قرار داد. پس جزای ناموفق یا ناخوشایندی که در نتیجه رفتار نامطلوب فرد به کار گرفته می‌شود، تنبیه نامیده می‌شود.
 

زهره زارع، آموزگار آموزشگاه شاهد شهید جناب، ناحیه دوشیراز