محققان دانشگاه علوم پزشکی ایران موفق به تولید زخم‌پوش دو لایه از پرده آمنیوتیک آسلولار پوشیده با یک لایه بسیار نازک برای مهندسی بافت پوست شدند.
به گزارش ایسنا، دکتر مظاهر قلی‌پور ملک‌آبادی، عضو هیئت علمی گروه بیوتکنولوژی پزشکی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان این که این طرح تحقیقاتی با عنوان «طراحی، ساخت و مشخصه‌یابی زخم‌پوش دو لایه ساخته‌شده از پرده آمنیوتیک آسلولار پوشیده با یک لایه بسیار نازک برای مهندسی بافت پوست» انجام شده است، اظهار کرد: پرده آمنیوتیک انسانی سال‌هاست که برای درمان زخم‌های پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ با این وجود، این زخم‌پوش خواص مکانیکی بسیار پایینی دارد، زود تخریب شده و همچنین قابلیت بخیه شدن بسیار پایینی دارد. در این پروژه تلاش کردیم با روشی نوین، یک لایه بسیار نازک کمتر از ۵۰ میکرومتر از یک پلیمر شفاف پلاستیک از جنس سیلیکون را بر روی پرده آمنیوتیک قرار دهیم تا در کنار لمینت شدن زخم‌پوش و افزایش شفافیت آن، معایب پرده آمنیوتیک را کاهش دهیم.
وی خاطر نشان کرد: داربست‌های مهندسی بافت با تقلید بافت طبیعی بدن، ساختار سه‌بعدی محیطی برای رشد و تمایز سلول‌های بنیادی ایجاد می‌کنند. تا به امروز داربست‌های مختلفی از مواد سنتتیک و بیولوژیک بدن ساخته شده است که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. در این میان استفاده هم‌زمان مواد بیولوژیک و سنتتیک در کنار هم می‌تواند معایب هر کدام از داربست‎‌ها را پوشش داده و یک داربست با قابلیت جدید و کاربردهای گسترده‌تری را ایجاد کنند که روند ترمیم بافتی را بهبود بخشد. سال‌هاست که از پرده آمنیوتیک در مهندسی بافت استفاده می‌شود، اما به دلیل برخی معایب این زخم‌پوش از قبیل خواص مکانیکی پایین یا تخریب سریع و مشکل در بخیه شدن، به‌ خصوص در شرایط خیس (wet)، آن را به ‌صورت دو لایه با یک ماده دیگر از جنس سیلیکون که زیست‌سازگاری بالا و خواص ویژه‌ای دارد، بهبود بخشیدیم.
مجری طرح با بیان این که زخم‌پوش طراحی شده علاوه بر شفافیت، از زیست‌سازگاری و استحکام بالا برخوردار بوده و نسبت به اکسیژن نیز نفوذپذیر است، ادامه داد: این زخم‌پوش فوق نازک نخستین بار است که در این حوزه طراحی و ساخته می‌شود. روش کوتینگ مورد استفاده برای ساخت این داربست دو لایه نیز ابداعی است که سبب شده یک داربست منسجم و با ضخامت پایین، اما با استحکام بالا ساخته شود که در مهندسی بافت‌های نرم مورد استفاده قرار گیرد. حضور سیلیکون بر روی پرده آمنیوتیک همچنین در جلوگیری از تشکیل اسکار هیپرتروفیک پس از درمان زخم نیز کمک می‌کند.
به‌نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران، قلی‌پور ملک‌آبادی با بیان اینکه این پروژه زیر نظر من و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای رشته‌های بیوتکنولوژی پزشکی و علوم سلولی کاربردی در مرحله پایانی اجرایی قرار دارد، گفت: مراحل آزمایش‌های برون‌تنی و حیوانی از این پروژه به اتمام رسیده است و در مرحله آنالیز نتایج و نگارش مقاله قرار دارد.
وی با اشاره به کارایی این زخم‌پوش، یادآور شد: حضور سیلیکون با این روش بر روی پرده آمنیوتیک که بتواند اکسیژن را از خود عبور دهد و همچنین به زخم‌پوش قابلیت بخیه شدن و افزایش خواص مکانیکی دهد، بسیار می‌تواند در کاربرد این زخم‌پوش برای درمان زخم‌های مختلف پوستی، به ‌خصوص در نواحی از بدن که تحرک بیشتری دارد، به‌عنوان مثال زانو یا آرنج تأثیر مثبت داشته باشد. امید است با ادامه این مطالعه و انجام مطالعات بالینی، برای اخذ تأییدیه تولید این محصول به‌زودی اقدام شود.
قلی‌پور ملک‌آبادی در ادامه با اشاره به انتظار محققان از مسئولان، گفت: مهم‌ترین انتظار پژوهشگران دانشگاه از مسئولان و متولیان امور پژوهشی بررسی مداوم مطالعات و پژوهش‌های پژوهشگران سرآمد دانشگاه و حمایت‌های مالی از این پژوهشگران در قبال تولید محصولات پزشکی و اخذ تأییدیه تولید از اداره مربوطه است. پژوهشگران فعال با رزومه قوی در این زمینه در دانشگاه به راحتی قابل شناسایی هستند؛ همچنین حمایت‌های مالی و تجهیزاتی برای پژوهشگران برتر دانشگاه در انجام پروژه‌های ملی(مگاپروژه) و فناورانه می‌تواند نقطه امید و قوتی برای ما باشد.
وی ادامه داد: پیشنهاد می‌شود دانشگاه اساتید با توانایی و تجربه تولید و تجاری‌سازی را شناسایی کند؛ طرح‌های تولیدی ارائه‌شده از سوی این اساتید را مورد بررسی قرار دهد و در صورت پتانسیل تجاری‌سازی از طرح‌های تولیدی‌شان حمایت کرده و در سهم تولید نیز شریک شود. به این صورت، دانشگاه از طرف تیم تحقیقاتی و اساتید خود می‌تواند هم به کسب درآمدی در حیطه نسل نو دست یابد و هم محصولاتی با برند خود به مراکز درمانی عرضه کند. این مسیر از سوی دانشگاه ارائه شده است، ولی عملاً به نتیجه نرسیده است که دلیلش را باید بررسی کرد.
این پژوهشگر خاطر نشان کرد: مسیر تجاری‌سازی و تولید کاملاً با مسیر تحقیقات و آموزش متفاوت است؛ حتی یک روز تأخیر در سیستم بوروکراسی یا عقد قراردادها بین دانشگاه و شرکت‌های تولیدی می‌تواند شرکت‌های مستعد در این زمینه را از دانشگاه دور کند. دانشگاه می‌تواند با حمایت از مراکز رشد خود، تسریع بسیار زیاد فرایندهای اداری و بوروکراسی تا حد بسیار زیادی شرکت‌های دارای پتانسیل تولید را ترغیب به فعالیت در دانشگاه‌ها کند. متأسفانه تا به امروز این دستاورد موفق نبوده است؛ همچنین در مراکز رشد موانع بسیار زیادی برای رشد شرکت‌های تولیدی وجود دارد که این مشکلات تنها به دست دانشگاه حل می‌شود و مرکز رشد به تنهایی توانایی برطرف کردن این موانع را ندارد.
قلی‌پور ملک‌آبادی در پایان اظهار کرد: تیم تحقیقاتی ما بیش از ۱۰ سال در حال انجام تحقیق و توسعه محصولات پزشکی است؛ شرکت‌های دانش‌بنیان ما در این زمینه فعال هستند و تا به امروز سه محصول از محصولات ما تأییدیه اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی برای استفاده در بالین را دریافت کرده است. همچنین محصولات بعدی گروه ما در مرحله بررسی از سوی اداره غذا و داروست و امید است طی دو سال آینده محصولات با تکنولوژی بین‌المللی را وارد مراکز درمانی کنیم.