«زینب آزاده»، کارشناس تغذیه واحد بهبود تغذیه منطقه بهداشت و درمان قادرآباد:
اضافه وزن و چاقی نوعی بیماری است که با تجمع بیش از حد یا غیرطبیعی چربی می‌تواند سلامتی بدن را مختل کند. براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، چاقی به‌عنوان یک بیماری همه‌گیر جهانی مطرح است و بیش از ۶۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند؛ چاقی عامل مهمی در ایجاد بسیاری از بیماری‌ها از جمله دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، اختلالات اسکلتی عضلانی و برخی سرطان‌ها محسوب می‌شود.
معیار تشخیص و طبقه‌بندی اضافه وزن، BMI است؛ این شاخص در اصل میزان وزن هر فرد را به نسبت قد او براساس فرمول زیر محاسبه می کند:  
BMI بین 18.5 الی 24.9 در محدوده طبیعی، کمتر از 18.5 لاغر، ۲۵ تا 29.9 اضافه وزن و بالاتر از ۳۰ در محدوده چاقی قرار دارد.
چاقی ناشی از نبود تعادل انرژی بین کالری خورده‌شده و کالری مصرف‌شده است؛ گرچه برخی از افراد نسبت به سایر افراد مستعد چاقی هستند.
عمده‌ترین عوامل محیطی که به چاقی کمک می‌کنند عبارتند از:
سبک زندگی بی‌تحرک، مصرف قندهای اضافه، غذا خوردن زیاد و عدم خواب کافی. 
چاقی بعضی مواقع به دلیل یک بیماری یا یک وضعیت پزشکی مانند بیماری تیروئید، شرایط هورمونی و مواردی از این‌دست ایجاد می‌شود؛ عوامل روانشناختی از جمله استرس خوردن و اختلالات خوردن نیز می‌تواند در این زمینه نقش داشته باشد. بسیاری از داروها با کند شدن متابولیسم یا افزایش اشتها می‌تواند در افزایش وزن نقش داشته باشد. در برخی از افراد، چاقی به میزان بالایی با ژنتیک و تاریخچه خانواده مرتبط است. محققان توانسته‌اند جهش‌های ژنی خاص و تغییرات بیولوژیکی مرتبط با چاقی را شناسایی کنند.
کارشناسان طی معاینه بالینی، معیارهای دیگری از جمله دور کمر و لگن را نیز اندازه‌گیری می‌کنند؛ از نسبت دور کمر به لگن برای ارزیابی توزیع چربی بدن و چاقی مرکزی(شکمی)، استفاده می‌شود. 
چربی اطراف شکم نسبت به چربی در سایر مناطق بدن از نظر متابولیکی فعال‌تر است و می‌تواند منجر به اختلال شرایط سلامتی از جمله مقاومت به انسولین، دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی شود.
درمان اضافه وزن و چاقی
کاهش وزن هدف اصلی درمان چاقی است. تحقیقات نشان می دهد در صورت اضافه وزن یا چاق بودن، اگر فقط ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن خود را کاهش دهید، می توانید یک تغییر شگرف در سلامت خود ایجاد کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و دیابت نوع ۲ را کاهش دهید.
بهترین راه رسیدن به کاهش وزن تغییر در رفتار و سبک زندگی با رعایت مستمر برنامه غذایی سالم، ورزش و خواب مناسب است. برداشتن گام های هر چند کوچک به سمت یک سبک زندگی سالم تر، مانند پخت و پز سالم، خوردن سبزی های بیشتر و انجام پیاده روی ۱۰ هزار قدم در روز، می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش وزن داشته باشد؛ در کنار این اقدامات، کاهش مقادیر کمی از میزان کالری روزانه، می‌تواند تأثیر قابل قبولی در کاهش وزن داشته باشد.
نکات طلایی رژیم غذایی برای درمان اضافه وزن و چاقی:
کاهش مقدار کالری(انرژی) دریافتی از غذا با کمک مشاور تغذیه، کاهش مصرف کربوهیدرات اضافه و قندهای ساده و غذاهای فرآوری‌شده پرکالری، مصرف مقادیر کافی غلات کامل و حبوبات، مصرف روزانه سبزی‌ها به ویژه سبزی‌های برگ تیره، نارنجی و بنفش،  مصرف دست کم دو تا سه عدد میوه در روز، مصرف روزانه شیر و لبنیات کم‌چرب، حذف مصرف آب‌میوه صنعتی و نوشابه، کاهش مواد غذایی پرکالری و پرچرب، جایگزینی روغن‌های طبیعی نظیر روغن کانولا، کنجد و روغن زیتون و حذف روغن حیوانی، دنبه، روغن جامد، خامه، کره و مایونز، کاهش مصرف گوشت پرچرب، پوست مرغ، کله‌پاچه، جگر و جایگزینی با گوشت‌های کم‌چرب، پرندگان، غذای دریایی، تخم‌مرغ و سویا، حذف انواع فست‌فود، شکلات و شیرینی‌ها و تنقلات سوپر مارکتی، مصرف پروتئین‌های با ارزش غذایی بالا به میزان لازم که از سوی متخصص تغذیه تعیین می‌شود در درمان چاقی مؤثر است.
کدام تغییر سبک و رفتار در زندگی به کاهش وزن کمک می‌کند؟
یک برنامه‌ غذایی سالم در کنار یک برنامه‌ تمرینی و افزایش فعالیت روزانه مستمر به فرد کمک می‌کند تا متابولیسم بدن خود را بالا ببرد و برای کاهش اضافه وزن خود گام بردارد.
اضطراب، افسردگی و غذا خوردن‌‌های احساسی را می‌توان با کمک تیم درمان شامل پزشک، مشاور تغذیه و مشاور روانشناس کنترل کرد؛ همچنین تغییر سبک زندگی یک روش ایده‌آل برای کاهش وزن در کودکان است.
انجام چه کارهایی برای کاهش وزن مضر است؟
رژیم‌های غذایی بسیار محدود 
ورزش‌های سنگین، پیچیدن پلاستیک و پوشیدن لباس فراوان برای افزایش تعریق
مصرف دمنوش‌ها و پودرهای عطاری و تجاری بدون مجوز
مصرف قرص‌ها و داروهای غیرمجاز لاغری و مصرف بیش از حد داروهای مجاز
 راز موفقیت در کاهش وزن
راز اصلی کاهش وزن استمرار در انجام رفتارهای سالم است که رفتار سالم مانند تغذیه سالم، داشتن فعالیت بدنی منظم، داشتن خواب باکیفیت و کافی، مصرف کافی مواد غذایی سرشار از فیبر و غلات کامل، مصرف پروتئین با کیفیت بالا، مصرف روغن‌های گیاهی و مایع به‌جای روغن حیوانی و جامد در حد اعتدال، مثل روغن زیتون و کنترل رفتارهای ناسالم مانند مصرف مکرر فست‌فود، مصرف مکرر نوشیدنی های پرکالری، مصرف مکرر تنقلات و شیرینی، سیگار کشیدن و دخانیات و مصرف الکل از این موارد به شمار می‌روند.