سعیدرضا امیرآبادی- گروه گزارش
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس از اتخاذ سیاست‌های عدالت‌محور در راستای اجرای طرح‌های آب‌رسانی خبر داد و ارمغان اجرای پروژه‌ها را تحقق شعار سال دانست. سیاوش بدری با گرامیداشت اعیاد شعبانیه و سالروز پیروزی انقلاب اسلامی خواستار اجرای سیاست‌های مدیریت مصرف شد و اظهار داشت: در سال جاری متوسط میزان بارندگی در سطح استان 60 میلی‌متر توسط آب منطقه‌ای فارس ثبت شده و این رقم بر اساس اعلام هواشناسی معادل 72 میلی‌متر است که این اختلاف به دلیل تفاوت موقعیت مکانی ایستگاه‌های اندازه‌گیری می‌باشد. وی با ارائه آمار و ارقامی افزود: بیشترین میزان بارندگی مربوط به شهرستان سپیدان با 186 میلی‌متر و کمترین آن با صفر میلی‌متر مربوط به بخش فورگ شهرستان داراب است.

 افت تراز بارندگی چشمگیر است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس با یادآوری این موضوع که در اسفندماه سال گذشته با رونق بارش مواجه شدیم، افزود: متوسط بارندگی نسبت به دوره‌های متوسط 55ساله تراز منفی
68 درصدی را نشان می‌دهد. او وضعیت کنونی بارندگی‌های فارس را نامطلوب توصیف کرد و اظهار داشت: امیدواریم در پایان هفته شاهد بارندگی‌های مطلوبی در سطح استان باشیم. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس با ارائه چشم‌اندازی از وضعیت ذخایر آبی استان گفت: در سطح استان فارس تعداد 9 سد با حجم 3میلیارد مترمکعب در دست بهره‌برداری است و در شرایط فعلی حجم آب پشت مخازن معادل یک میلیارد و 103میلیون مترمکعب اندازه‌گیری شده است. به گفته این مقام مسئول، این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش 90میلیون مترمکعب را نشان می‌دهد. وی میزان آب قابل‌استفاده پشت سدها را معادل 635میلیون مترمکعب اعلام کرد و بیان داشت: بیشترین آمار انباشت آب مربوط به سدهای ملاصدرا، درودزن و سلمان فارسی است. بدری خاطرنشان کرد: هم‌اینک حجم ناخالص کل آب موجود در سد درودزن 550‌میلیون مترمکعب، سد ملاصدرا 132‌میلیون مترمکعب و سد سلمان فارسی 407‌میلیون مترمکعب ثبت شده است. همچنین حجم آب قابل‌استفاده موجود در سد درودزن حدود 220‌میلیون مترمکعب، سد ملاصدرا 56‌میلیون مترمکعب و سد سلمان فارسی 424‌میلیون مترمکعب است.

 کاهش بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی ضروری است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس با اشاره به چشم‌انداز مشخص شده وزارت نیرو در حوزه منابع آب، گفت: تلاش خواهیم کرد که با اجرای پروژه‌های مختلف میزان استفاده از منابع آب سطحی را در این استان تا افق 1425 به بیشترین مقدار افزایش داده و حجم بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی برای مصارف مختلف را به کمترین درصد کاهش دهیم. او با یادآوری اینکه مساحت کل استان فارس 122هزار کیلومترمربع و دارای 37 شهرستان و جمعیتی بیش از 5‌میلیون نفر است، گفت: وزارت نیرو برای پایش منابع آب موجود در کشور، 609 منطقه مطالعاتی در نظر گرفته که 134 محدوده مطالعاتی یعنی 22 درصد کل این مناطق مربوط به استان فارس می‌شود، که از این تعداد 119 محدوده کاملاً در فارس قرار دارد و مابقی با سایر استان‌ها مشترک است. او بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی را به‌عنوان یک آسیب نگران‌کننده برشمرد و اظهار داشت: عدم هماهنگی تغذیه آبخوان‌ها با میزان برداشت به پدیده‌هایی نظیر فرونشست منجر می‌شود. بدری در ادامه گفت: متأسفانه با توجه به اینکه از دیرباز تاکنون، میزان برداشت ما از آبخوان‌ها و منابع آب زیرزمینی بیش از میزان تغذیه آن‌ها بوده، امروز بیش از 90 درصد محدوده‌های مطالعاتی در فارس جزو محدوده‌های مطالعاتی ممنوعه و ممنوعه بحرانی است. بدری با اشاره به خشک شدن و نمکی شدن برخی از از چاه‌های کشاورزی گفت: شهرستان‌هایی نظیر مرودشت و بیضا با پدیده فرونشست به‌طور جدی روبه‌رو هستند. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس گفت: به‌طور میانگین کل حجم بارندگی در این استان بیش از 30میلیارد مترمکعب است که با توجه به قرارگیری نسبت به خط استوا و موقعیت جغرافیایی فارس، 30 درصد کل آن معادل 9 تا 11میلیارد مترمکعب آن جزو آب تجدیدپذیر محسوب می‌شود.

 اهمیت تغذیه و برداشت متوازن از آبخوان‌ها
او با یادآوری اینکه متأسفانه 90 درصد آب تجدیدپذیر در فارس استفاده می‌شود، حداکثر این میزان در نُرم جهانی را 40 درصد ذکر و اضافه کرد: این امر موجب کاهش پتانسیل آب زیرزمینی در استان و تبعات ناشی از آن شده است. باید توجه داشت که اگر تغذیه و تخلیه آبخوان متعادل نباشد، با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهیم شد. بدری با اشاره به اینکه بر اساس آماربرداری دور سوم در سال 1398، میزان برداشت آب از آبخوان‌های فارس را بالغ‌بر 6.7میلیارد مترمکعب در سال ذکر و خاطرنشان کرد: برپایه این آماربرداری، بالغ‌بر 90 درصد از این آب در بخش کشاورزی، 8 درصد در بخش شرب و حدود 2 درصد در بخش صنعت صرف می‌شده است. البته اگر پایش آماری به‌روزرسانی شود، شاهد کاهش اندک در مصرف آب بخش کشاورزی و افزایش عدد بخش صنعت هستیم. بدری خاطرنشان کرد: بر اساس تکالیف قانونی، در افق 1425 باید 55 درصد مصرف آب شرب از منابع سطحی و 45 درصد از منابع آب زیرزمینی تأمین شود؛ تا انتهای سال 1399 میزان استفاده از آب‌های سطحی برای تأمین نیاز شرب در فارس بالغ‌بر 20.5 درصد بود که با بهره‌برداری از ابرپروژه خط دوم آب‌رسانی از سد درودزن و پوشش جمعیتی حدود 2‌میلیون نفری از این خط، این عدد به 36.5 درصد افزایش یافته است. به گفته این مقام مسئول، در استان فارس تعداد 103هزار منبع آبی شامل چاه، چشمه و قنات وجود دارد که بیشترین سهم آن متعلق به چاه‌ها است. همچنین استان فارس به‌تنهایی معادل 16 استان کشور دارای چاه است که رقم آن بیش از 90هزار حلقه ارزیابی شده است. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس از نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌ها خبر داد و افزود: کمبود بارش‌ها سبب شده است نیمی از چاه‌های غیرمجاز خشک شود و رقم چاه‌های غیرمجاز دارای آب بالغ‌بر 12هزار تا 13هزار حلقه ارزیابی می‌شود که به آن‌ها رسیدگی خواهد شد.

 رسیدگی ویژه به چاه‌های غیرمجاز
او با بیان اینکه معیشت کشاورزان و باغداران همواره در کانون توجه است، بیان داشت: در سال جاری تعداد 2500 حلقه از چاه‌های غیرمجاز بر اساس طرح‌های اولویت‌بندی پرشده و 4500 کنتور هوشمند بر چاه‌های مجاز تاکنون نصب شده است. بدری افزود: وسعتی بالغ بر 827 کیلومتر طرح‌های در دست بهره‌برداری حوزه آب‌رسانی است و 1252 کیلومتر طرح مطالعاتی در مجمع آب منطقه‌ای فارس وجود دارد. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس از اجرای طرح‌های عدالت‌محور آب‌رسانی در پهنه استان خبر داد و افزود: طرح‌های آب‌رسانی به نقاط مختلف استان شامل بخش‌ها و روستاهای شهرستان‌های بیضا، فرشبند، کازرون، کوار، استهبان، خرامه، بختگان و نیریز ازجمله مهم‌ترین آن‌ها هستند. وی در بخش دیگری از سخنانش از بهره‌مندی آب منطقه‌ای فارس از طرح‌های مولدسازی خبر داد و افزود: وسعتی بالغ‌بر 26 هکتار از اراضی کشاورزی در خرامه با اخذ مجوزهای لازم به کاربری صنعتی و خدماتی تغییریافته و عواید آن به خرید لوله و تجهیزات برای آب‌رسانی و تأمین مالی پیمانکار در این منطقه اختصاص می‌یابد.
مدیرعامل آب منطقه‌ای فارس با بیان اینکه تأمین آب بخش کربال پس از رسیدن خط لوله به مخزن فتوح‌آباد با همکاری شرکت آبفای فارس دنبال خواهد شد، توضیح داد: فاز نهایی این پروژه مهم، آب‌رسانی به شهر خرامه خواهد بود که بر اساس برنامه‌ریزی، در یک افق 2ساله انجام و در نهایت آب شرب موردنیاز 4 شهر و 95 روستای این شهرستان با جمعیتی حدود 150‌هزار نفر از سد درودزن تأمین خواهد شد. او میزان آب قابل‌انتقال به خرامه از سد درودزن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع آب سطحی استان فارس را 17.8‌میلیون مترمکعب در سال دانست و گفت: بخشی از این آب برای تأمین نیاز مشاغل خُرد و خانگی شهرستان خرامه در نظر گرفته شده است. که اشتغال‌زایی خوبی را به دنبال خواهد داشت.

 رونق تولید و اشتغال با پروژه‌های آب‌رسانی
بدری ارمغان پروژه‌های آب‌رسانی را ایجاد ارزش‌افزوده، اشتغال‌زایی و رونق تولید عنوان کرد و بیان داشت: سهم استان فارس از خط لوله انتقال آب دریا معادل 400میلیون مترمکعب است که این طرح با مشارکت سرمایه‌گذار به بهره‌برداری می‌رسد. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس هدف اصلی از اجرای این طرح را بهره‌مندی بخش صنعت از آب دریا عنوان کرد و بیان داشت: در مناطقی که با خشک‌سالی شدید روبه‌رو هستیم از دستاوردهای این طرح منتفع می‌شویم. او با بیان اینکه، استان فارس از سد خرسان سه واقع در استان چهارمحال و بختیاری نیز تخصیص دارد، گفت: این تخصیص پس از اجرای خط آب‌رسانی به استان‌های یزد یا کرمان، تأمین و عمدتاً شهرستان‌های شمالی فارس را مشروب خواهد کرد. بدری در پاسخ به پرسش خبرنگاران خاطرنشان کرد: بالغ‌بر 30 تا 34میلیارد مترمکعب حجم بارندگی کل فارس طی یک‌سال است که حدود 70 درصد آن به دلیل موقعیت جغرافیایی استان تبخیر و تعرق است، بنابراین حجم کل آب تجدیدپذیر فارس تنها 9 تا 11میلیارد مترمکعب را شامل می‌شود. مدیرعامل آب منطقه‌ای فارس در خصوص برنامه‌های مختلف برای مدیریت مصرف آب، با تأکید بر اینکه میزان لطمه وارده به منابع زیرزمینی و تجدیدپذیر آب این استان از محل اضافه‌برداشت چاه‌های دارای پروانه و مجاز، قابل‌تأمل است، یکی از طرح‌های هدفمند در این راستا را نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌های آب ذکر کرد. بدری ادامه داد: یکی از مباحث مهم در راستای مدیریت منابع آب، برنامه‌ریزی واجرای طرح‌ها برای استفاده از آب‌های غیرمتعارف در بخش‌های صنعت و کشاورزی است؛ در این زمینه اجرای تأسیسات تصفیه فاضلاب در نقاط مختلف فارس اجرایی شده که بخشی از این طرح‌ها به بهره‌برداری رسیده و بخشی نیز در مسیر اجرا قرار دارد.

 صیانت از آب با اصلاح الگوی کشت
او موضوع الگوی کشت را هم یکی از مباحث مد نظر برای کاهش میزان مصرف آب‌های سطحی و زیرزمینی برای کشاورزی دانست و با بیان اینکه این راهکار در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد، گفت: اقدامات خوبی از سوی سازمان جهاد کشاورزی فارس در این زمینه انجام و حتماً گزارش‌های آن از طریق رسانه‌ها اطلاع‌رسانی شده است. بدری با بیان اینکه یکی از مباحث مهم، پروژه‌های فرهنگ‌سازی است، گفت: این مهم توسط آب منطقه‌ای به شکل ویژه و با تعریف و اجرای طرح‌ها و برنامه‌هایی نظیر "داناب" یا افزایش دانش آبی دانش‌آموزان، با همکاری آموزش‌وپرورش در دستور کار قرار دارد. او ادامه داد: در این راستا تفاهم‌نامه‌هایی با صداوسیما و آموزش‌وپرورش در راستای فرهنگ‌سازی منعقد و اجرایی شده است تا بتوانیم مدیریت منابع آبی را تا حد امکان به عهده مردم بگذاریم. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس در خصوص پروژه‌های سازه‌ای، گفت: علاوه بر 9 سد در حال بهره‌برداری، سدهای هایقر، نرگسی و کوار در دست ساخت است. بدری با بیان اینکه سد هایقر در مرحله آبگیری است و در حال حاضر 15‌میلیون مترمکعب آب پشت آن وجود دارد، گفت: این سد یکی از پروژه‌های مهم آماده بهره‌برداری آب منطقه‌ای فارس به شمار می‌رود که امیدواریم با نظر مساعد مسئولان، جزو طرح‌های قابل‌افتتاح سفر ریاست‌جمهوری قرار گیرد. او اضافه کرد: هایقر یکی از سدهای پرخیر و برکت فارس خواهد بود که حجم مخزنی بالغ‌بر 227‌میلیون مترمکعب دارد و عملاً بهره‌برداری از آن شروع شده و یکی از مواهبش تأمین آب 2 صنعت بزرگ، کربنات سدیم و معدن سرمه است که بالغ‌بر 5‌هزار نفر اشتغال مستقیم و 15‌هزار نفر اشتغال غیرمستقیم ایجاد کرده‌اند.

 ثبت 20‌میلیون ساعت عملیات اجرایی بدون حادثه
بدری گفت: در روند احداث این سد، 20‌میلیون ساعت عملیات اجرایی بدون حادثه را ثبت کردیم که اگر نگوییم بی‌نظیر، جزو رکوردهای کم‌نظیر در حوزه سدسازی محسوب می‌شود. هیچ حادثه منجر به فوتی طی سالیان احداث این سد که طی آن حدود 250 نفر به شکل مداوم و در شرایط سخت کار می‌کردند، واقع نشده است. مدیرعامل آب منطقه‌ای فارس گفت: سد نرگسی در شهرستان کازرون، 81 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و امیدوار هستیم که سال آینده آبگیری این سد انجام شود. اهداف این سد شامل تأمین آب شرب شهرستان‌های فراشبند و کازرون خواهد بود و متناظر با این هدف، فاز یک خط انتقال آب نیز انجام شده و در حال ورود به فاز تکمیلی آن هستیم تا همزمان با افتتاح، عملیات اجرایی خط انتقال شروع شود. بدری با یادآوری اینکه تأمین آب صنعت، کشاورزی و محیط‌زیست هم جزو اهداف سد نرگسی قرار دارد، در خصوص پروژه‌های آماده بهره‌برداری آب منطقه‌ای فارس گفت: علاوه بر سد هایقر، آب‌رسانی به شهر جهرم و رینگ شهر جهرم نهایی شده است تا در سفر وزیر محترم نیرو افتتاح شود؛ هدف این پروژه تأمین 500 لیتر برثانیه آب موردنیاز شهر جهرم خواهد بود. او افزود: از دیگر پروژه‌های قابل‌افتتاح، آب‌رسانی به شهر فسا به طول 107 کیلومتر با 2 ایستگاه پمپاژ و یک تصفیه‌خانه و سه مخزن است که بهره‌برداری آن به‌زودی آغاز می‌شود. این خط از منابع سطحی و زیرزمینی، بخشی از آب مورد نیاز فسا تأمین می‌شود. بدری گفت: یکی دیگر از پروژه‌های آبی شهرستان فسا، سد تأخیری تغذیه‌ای تنگ خمار است که سالیان سال متوقف مانده بود؛ از یک‌سال و نیم قبل با دستور استاندار وقت عملیات اجرایی این پروژه از سرگرفته و طی سال گذشته 2 بار آبگیری انجام شد.

 بهره‌مندی شهرستان‌های فارس از آب پایدار
مدیرعامل آب منطقه‌ای فارس با اشاره به اینکه حجم مخزن ذخیره این سد 2.5‌میلیون مترمکعب است و طی سه دوره آبگیری پیش‌بینی شده، منجر به ذخیره 7.5‌میلیون مترمکعب آب خواهد شد، گفت: این سد تأثیر قابل‌توجهی بر سطح آب 530 حلقه چاه موجود در منطقه و اشتغال‌زایی حدود 2500 نفر در بخش کشاورزی دارد. او ادامه داد: آب‌رسانی به شهر فیروزآباد از سد تنگاب، در مراحل پایانی و تست‌های مربوطه قرار دارد، با بهره‌برداری از این پروژه بخش قابل‌توجهی از نیاز آب شرب این شهر در شرق فارس تأمین خواهد شد. بدری خاطرنشان کرد: ارزش ریالی روز پروژه‌های قابل‌افتتاح آماده شده برای دهه مبارک فجر، بالغ‌بر 2‌هزار میلیارد تومان است. علاوه بر آن هزینه ریالی اجرای پروژه‌های سد هایقر و تصفیه‌خانه خط انتقال آب سد تنگاب به شهر فیروزآباد، حدود 5200میلیارد یعنی 5.2همت ارزیابی می‌شود. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس سرجمع اعتبارات ریالی هزینه شده برای طرح‌های قابل‌افتتاح شرکت آب منطقه‌ای فارس را 7.2همت (هفت‌هزار و 200میلیارد تومان) ذکر و اضافه کرد: طوری برنامه‌ریزی شده که بخشی از این پروژه‌ها به ارزش حدود 2همت به‌زودی افتتاح خواهد شد مابقی آن را در سفر ریاست‌جمهوری افتتاح کنیم. بدری با یادآوری اینکه تعدادی پروژه استانی نیز طی 6 ماه آینده آماده بهره‌برداری خواهد شد، گفت: اتمام کانال دینکان در شهرستان اقلید، آب‌رسانی به دشت بچه بازار در شهرستان رستم، آب‌رسانی به منطقه ویژه لارستان، جزو این پروژه‌ها است. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس از پیشتازی این شرکت در اخذ مجوزهای ماده 23 برای انجام مطالعات طرح‌های انتقال آب از سدهای در حال احداث و بهره‌برداری خبر داد که در راستای افزایش تکلیفی میزان تأمین آب از منابع سطحی اجرایی شده است. بدری با بیان اینکه تاکنون 6 طرح مجوز ماده 23 اخذ کرده و آماده مناقصه و واگذاری به پیمانکار اجرایی است، گفت: مهم‌ترین این پروژه‌ها، خط سوم آب‌رسانی به شیراز، از تنگ سرخ بشار به میزان 55‌میلیون مترمکعب است که امیدواریم از نیمه دوم سال آینده عملیات اجرایی آن را شروع کنیم.وی همچنین آب‌رسانی به شهرستان بیضا، آب‌رسانی به سیمکان جهرم، خط دوم آب‌رسانی به لارستان از سد سلمان فارسی با 400 کیلومتر طول و آب‌رسانی به نی‌ریز و بختگان را جزو این پروژه‌ها ذکر و خاطرنشان کرد: عملیات اجرایی آب‌رسانی به سیمکان شروع شده و هفت درصد پیشرفت فیزیکی هم دارد اما در سفر قریب‌الوقوع وزیر محترم نیرو، رسما کلنگ‌زنی خواهد شد.

 اهتمام ویژه برای کاهش ناترازی
مدیرعامل آب منطقه‌ای فارس با اشاره به تکیلف تعیین‌شده برای دستگاه‌های اجرایی در خصوص کمک به رفع ناترازی برق، گفت: سه نیروگاه در فارس با ظرفیت 112 مگاوات مربوط به پروژه‌های این شرکت است که 100 مگاوات به نیروگاه ملاصدرا واقع در پایین‌دست سد ملاصدرا، 10 مگاوات مربوط به 2 واحد 5 مگاواتی سد درودزن و 2 و اندی مگاوات نیز مربوط به یک نیروگاه جریانی واقع در سپیدان است. بدری با اشاره به اینکه تعمیرات مربوط به این نیروگاه‌ها انجام و ظرفیت تولید برق آن‌ها افزایش یافته است، گفت: مراحل اداری تجهیز ساختمان ستادی شرکت آب منطقه‌ای و تعدادی از ساختمان‌های اداری موجود به پنل‌های خورشیدی در حال انجام است و امیدواریم حداکثر تا 6 ماه آینده به مرحله بهره‌برداری برسد. رئیس هیئت‌مدیره آب منطقه‌ای فارس گفت: برنامه‌ریزی برای استفاده از ظرفیت فشار آب خطوط انتقال آب نظیر خط دوم سد درودزن به شیراز، استفاده و با نصب هیدروپاور، زمینه تأمین 1.2 مگاوات برق تولید کنیم. بدری همچنین از نگاه جدی به اجرای وظایف قانونی در زمینه مولدسازی توسط شرکت آب منطقه‌ای فارس خبر داد و تأکید کرد که این شرکت در راستای اجرایی شدن تکلیف قانونی خود، بسیار جدی است. این مقام مسئول در بخش پایانی سخنانش اعلام آمادگی کرد تا پیرامون تنگ سرخ با مسئولان، مطالبه‌گران اجتماعی و اساتید دانشگاهی میزگرد تخصصی برگزار کند.